مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

دو انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، همچنان که فضای رسانه‌های داخل کشور به را به‌خود مشغول کرده‌، رسانه‌های خارجی را نیز تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها هم به تحلیل درباره فضای ایران مشغول‌اند؛ تحلیل‌هایی البته منطبق با دیدگاه‌های دولت‌های متبوع خود.

روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز در یادداشتی به قلم نجمه بزرگمهر، وضعیت قم در روزهای منتهی به انتخابات را تحلیل کرده است. وی در ابتدای یادداشت خود می‌گوید: به خاطر رد صلاحیت‌های گسترده پیش از انتخابات، انتخابات مجلس در قم، تنها رقابتی میان گروه‌های تندرو است و اصلاح‌طلبان و گروه‌های میانه‌رو نامزد خاصی در انتخابات قم ندارند. اما رقابت میان همین گروه‌های موجود نیز به ادعای نویسنده این روزنامه انگلیسی، رقابتی نه میان احزاب سیاسی اصلی، بلکه میان افراد تندرو و افراد کمی متعادل‌تر است.

نجمه بزرگمهر به نقل از محسن مهاجرنیا که او را وابسته به نهاد رسمی مدیریت حوزه می‌داند، ادعا می‌کند که اکثریت روحانیت قم از نامزدهای میانه‌رو حمایت می‌کند و تمایل به پیروزی نامزدهای تندرو ندارد.

این نویسنده از یکی دیگر از روحانیون اصلاح‌طلب قم – که از مسئولان دانشگاه مفید نیز هست – چنین نقل می‌کند که روحانیون سطح بالای حوزه علمیه قم به‌خاطر فشار زیاد اقتصادی به مردم که منجر به کاهش کمک مردم به حوزه علمیه و بزرگان حوزه شده‌ بود، با برجام موافق بوده‌اند و دولت را در رسیدن به توافق هسته‌ای همراهی کرده‌اند؛ زیرا کاهش کمک‌های مالی مردم به روحانیون تراز اول حوزه علمیه قم، منجر به کاهش نفوذ آن‌ها در جامعه می‌شده است.

بخش قابل توجه  دیگری که در یادداشت نجمه بزرگمهر به چشم می‌خورد، نقش سپاه پاسداران  انقلاب اسلامی در تضعیف قدرت حوزه علمیه است. وی بدون این‌که نام ببرد، از یکی از اصطلاح‌طلبان نقل می‌کند که رویکرد اصلی اصلاح‌طلبان در قم این است که با رأی دادن به نامزدهای کم‌تر تندرو مثل علی لاریجانی، از پیروز شدن نامزدهای دیگری همچون مجتبی ذوالنور که رابطه نزدیکی با سپاه  پاسداران دارند، جلوگیری به عمل آید.

نویسنده در جای دیگری از یادداشت خود مجدداً به نقش سپاه پاسداران در تضعیف حوزه علمیه مستقل اشاره می‌کند و می‌نویسد: «روحانیت قم که زمانی محور انقلاب اسلامی ایران بود، نفوذ و تأثیر خود را با ظهور مراکز جدید قدرت‌، به‌طور ویژه سپاه پاسداران در حال کاهش می‌بیند؛ سپاه پاسدارنی که یک نیروی نظامی قدرتمند، ایدئولوژیک و اقتصادی است. استقلال مالی حوزه نیز از افزایش اتکای حوزه بر بودجه‌های دولتی، متأثر شده است».

یادداشت نجمه بزرگمهر با تحلیلی از زبان محسن مرعشی – سیاست‌مدار اصلاح‌طلب ایرانی – پایان‌ می‌پذیرد که معتقد است: «روحانیت طی سال‌ها، تضعیف شده است؛ ولی همچنان قدرتمندترین و فرهیخته‌ترین نهادی است که می‌تواند از در افتادن کشور به ورطه بحران، پیشگیری کند. آن‌ها [روحانیان] اکنون در سایه نشسته‌اند و تحولات در روشنایی را نظاره می‌کنند و هنگامی که باران ببارد، مداخله خواهند کرد».

رده‌های مرتبط