مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدقاسم رزاقی موسوی، استادیار و مدیر گروه تاریخ تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. وی دارای تحصیلات سطح چهار حوزه و کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی و نیز کارشناسی ارشد تاریخ اسلام است. مقالات وی که در نشریات مختلف منتشر شده عبارتند از:

مدارا با مخالف و مبارزه با معاند در سیره نبوی / نشریه معرفت، شماره ۸۶ ، بهمن ۱۳۸۳

بازخوانی دیدگاه مونتگمری وات درباره پیامبر اسلام، تاریخ در آیینه پژوهش، پائیز ۱۳۸۵

نقد مقاله امام هادی(ع) درکتاب «تصویر امامان شیعه در دائرة‌المعارف اسلام»، موسسه شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵ش

«شرق‌شناسی و مستشرقان»، نامه تاریخ پژوهان، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش

مقاله «ابی بن کعب»، دائرة‌المعارف حرمین شریفین، ج۱، ۱۳۸۹ش

ترجمه و نقد مقاله «تشیع در دوره بنی امیه»، مونتگمری وات، فصلنانه تاریخ اسلام، شماره۴۸،  ۱۳۹۱ش

انقلاب اسلامی ایران و مطالعات شیعی در غرب انگلیسی‌زبان، ویژه‌نامه تاریخ پژوهی، ش۵۳، ۱۳۹۱ش

نگرشی بر زندگانی حضرت خدیجه، ره‌توشه راهیان نور،  ۱۳۹۲ش

امام کاظم(ع) در آثار خاورشناسان، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، شماره۵۳، ۱۳۹۲ش

پیامدها و بازتاب‌های شیعه‌پژوهی در مطالعات شرق معاصر، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، ۱۳۹۳ش

جایگاه اجتماعی و سیاسی امام حسن(ع) در آثار خاورشناسان، همایش بین المللی سبط النبی، ۱۳۹۳ش

شیعه در دوره امام باقر(ع)

این طرح در راستای کلان‌پروژه وضعیت شیعه در دوره ائمه(ع) با هدف بررسی همه ابعاد زندگی شیعیان در عصر امام باقر(ع) تدوین گردیده و هدف اصلی آن، دستیابی به هویت شیعیان و آشنایی با جایگاه علمی، اجتماعی و سیاسی آن‌ها در جامعه آن عصر، ارتباطات گروه‌های مختلف شیعی با یکدیگر، با اهل سنت، غیرمسلمانان و به‌ویژه دستگاه حاکمه است. بررسی ابعاد زندگی شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار شیعی، اصحاب، راویانِ احادیث، شاگردان امام و نقش‌آفرینی آن‌ها در عرصه‌های مختلف، از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به اهداف مذکور است.

رویکرد اصلی در این پژوهش توجه برگفتار، رفتار و عملکرد شیعیان در عرصه‌های مختلف است و همه‌ی گروه‌های شیعی چه شیعیان پیرو اهل بیت(ع) و چه گروه‌هایی که در اندیشه و روش متفاوت بودند بررسی شده‌اند.

در بررسی وضعیت علمی و فرهنگی شیعیان در دوره امام باقر(ع)، تمرکز اصلی بر نشان‌دادن اوضاع علمی و اندیشه‌های شیعی، مراکز و اندیشمندان شیعی و تعامل علمی و فرهنگی شیعیان است. همچنین به‌صورت مختصر به نقش امام باقر(ع) در تقویت افکار شیعی در بین آرا و افکار متنوعی که در این دوران مطرح می‌شدند، اشاره گردیده و موضوع تربیت شاگرد توسط امام باقر(ع) و نقش آن‌ها در شکل‌گیری و تداوم جنبش علمی گسترده‌ای که آغاز آن مربوط به این دوران می‌شود نیز پرداخته می‌شود. در بررسی ابعاد اجتماعی زندگی شیعیان، ضمن بررسی پراکندگی جغرافیایی شیعیان و مناطق شیعه‌نشین این دوره، عوامل گسترش و گونه‌های شیعی نیز مورد بحث قرار گرفته‌اند. چالش‌های اجتماعی درون‌شیعی به‌ویژه طرح مسأله امامت محمد حنفیه و شکل‌گیری کیسانیه – از محورهای عمده بحث درباره حیات اجتماعی شیعیان این دوره – نیز بررسی می‌شود.

در بحث از وضعیت سیاسی شیعه، اندیشه و اقدامات سیاسی شیعیان و پیامدهای آن، به‌ویژه بحران رهبری شیعیان تبیین گردیده است. در بررسی وضعیت سیاسی، چگونگی تعامل بین گروه‌های مختلف شیعی با یکدیگر و دیگران، به‌ویژه روابط آن‌ها با امام باقر(ع) مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

نوشتار اولیه طرح به پایان رسیده و طرح، در مرحله‌ی انجام اصلاحات ناظر است و ان شاءﷲ تا اسفند ۹۴ متن نهایی ارائه خواهد شد. پیشرفت کار حدود ۸۰ درصد است.

رده‌های مرتبط

پاسخ دهید