مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

رابرت گلیو (Robert Gleave)، استاد مطالعات عربی و مدیر مرکز اسلام‌شناسی دانشگاه اکستر انگلستان، در دوره‌ی دکترای خود، در دانشکده‌ی خاورمیانه‌ی دانشگاه منچستر، به بررسی آرای اصولی‌ها و اخباری‌ها پرداخته است.

او که مدتی مدیر اجرایی انجمن مطالعات خاورمیانه بریتانیا نیز بوده، این روزها در مرکز اسلام‌شناسی اکستر انگلستان، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی منظمی را جهت مطالعه موضوعات مرتبط با اسلام، سازماندهی می‌کند. علایق و زمینه‌های پژوهشی مورد علاقه‌ی این اسلام‌شناس غربی، آن‌طور که خودش می‌گوید و از نوشته‌ها، مقالات و سخنرانی‌هایش برمی‌آید، نظریه‌ی حقوقی اسلام، تاریخ تفکر شیعیان و نیز نهادهای حقوقی شیعیان است.

در سال ۱۳۷۸ بود که کتاب دکتر رابرت گلیو با عنوان «تاریخ مکتب اخباری» در شانزدهمین دوره جایزه جهانی کتاب سال ایران برنده بخش مطالعات اسلامی در رشته تاریخ و حدیث شد و البته این کتاب، اخیراً در ایران هم منتشر شده است.

هم‌چنین رابرت گلیو در روز ۱۸ بهمن۱۳۹۶، در همایش «اسلام در اروپا؛ چشم‌اندازها و چالش‌ها» که در مدرسه‌ی عالی امام خمینی قم و به همت جامعةالمصطفی العالمیه و مؤسسه الحکمه برگزار شد، حضور یافت و فرصت سخنرانی و ارائه‌ی نقطه‌نظراتش را هم پیدا کرد. بخشی از سخنان او در این همایش در مورد خطر گسترش افراط‌‌گرایی در میان مسلمانان بریتانیا بود. گلیو در این همایش گفته بود: تعریف افراط‌گرایی از دیدگاه قانون انگلیس نامناسب است و دولت بریتانیا با این برداشت از افراط‌گرایی، اختیار عمل و قدرت زیادی به افرادی می‌دهد که هدفی جز سرکوب آزادی بیان به بهانه‌های مختلف ندارند.

بر اساس فیلمی که کتابخانه ملی اسرائیل از سری مجموعه‌ی «قم و اورشلیم – تورهای فکری معاصر در ایران» در سال۲۰۱۱، در یوتیوب منتشر کرده، رابرت گلیو با شرکت در سمیناری در یکی از مراکز پژوهشی اسرائیل، در گزارش شفاهی کوتاهی، آن‌چه از مرکز مدیریت حوزه‌ی علمیه، برخی مراجع تقلید و علما، مراکز پژوهشی حوزوی ـ هم‌چون جامعةالزهرا، دانشگاه مفید، مؤسسه امام خمینی ـ می‌داند را با اندیشمندان اسرائیلی در میان می‌گذارد. جالب این‌که او در حین ارائه‌ی گزارش در این سمینار، دقت قابل توجهی در بیان نام خیابان‌ها، افراد و مکان‌های مختلف شهر قم دارد.

او در ابتدای ارائه‌ی گزارشش در این سمینار، در مورد ساختار جامعةالزهرا می‌گوید: جامعه‌الزهرا در دهه ۱۹۷۰ در ایران تأسیس شده و مراکز همانند آن به طور شگفت‌انگیزی در این کشور گسترش یافته و در این مراکز، به تربیت و آموزش بانوان مجتهد و محقق پرداخته می‌شود و اکثر کسانی‌که در این مراکز تحصیل می‌کنند، به امر تبلیغ می‌پردازند و با حضور در مکان‌های مختلف و مجامعی که تشکیل می‌دهند، پیام‌های شیعه را گسترش می‌دهند.

رابرت گلیو با بیان این‌که مؤسسه آیت‌ﷲ مصباح یزدی در خیابان بلوار امین قم واقع شده است، می‌افزاید: آیت‌ﷲ مصباح یزدی در حال حاضر محافظه‌کارترین روحانی در حوزه‌ی شهر قم شناخته می‌شود و بر این عقیده است که ما به انتخابات نیاز نداریم و او از طرفداران بسیار سرسخت نظام حاکم ایران محسوب می‌شود.

سپس رابرت گلیو به دانشگاه مفید اشاره می‌کند و می‌گوید: این مرکز علمی، نیمه‌دانشگاهی و نیمه‌حوزوی است که توسط آیت‌ﷲ‌العظمی موسوی اردبیلی ـ رئیس اسبق سیستم قضائی جمهوری اسلامی ـ بنا نهاده شد و پس از جذب حوزویان، آن‌ها را تحت برنامه‌های درسی دانشگاه قرار می‌دهد و به ایشان آموزش‌های دانشگاهی داده و در نهایت، به فارغ‌التحصیلان خود، مدارک لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترا می‌دهد. گلیو در ادامه می‌افزاید: سامانه‌ی کارکردی این دانشگاه بسیار جالب و نسبتاً جدید است؛ زیرا کسانی که در آن‌جا درس می‌خوانند باید تحصیلات حوزوی خود را نیز ادامه دهند و در واقع علوم سنتی حوزوی را با علوم دانشگاهی درمی‌آمیزند.

رابرت گلیو در ادامه با بیان این‌که مؤسسه آیت‌ﷲ مصباح یزدی در خیابان بلوار امین قم واقع شده است، می‌افزاید: آیت‌ﷲ مصباح یزدی در حال حاضر محافظه‌کارترین روحانی در حوزه‌ی شهر قم شناخته می‌شود و بر این عقیده است که ما به انتخابات نیاز نداریم و او از طرفداران بسیار سرسخت نظام حاکم ایران محسوب می‌شود.

وی سپس به برداشت خود از اندیشه‌های آیت‌ﷲ وحید خراسانی می‌پردازد و می‌گوید ایشان، یکی از بزرگ‌ترین پیروان مکتب نجف و یکی از مهم‌ترین علمای علم اصول است که البته مشی او کاملاً با اندیشه‌های آیت‌ﷲ مصباح یزدی متفاوت است و بر این عقیده است که روحانیون نباید در سیاست مداخله کنند و وظیفه‌ی روحانیون این است که علوم دین اسلام و مکتب تشیع را فهمیده و به میان مردم بروند و شریعت اسلام را به آن‌ها برسانند.

در ادامه او آیت‌ﷲ صانعی را به‌عنوان یک روحانی نواندیش معرفی کرد و گفت: آقای صانعی از جمله افرادی است که ضمن حمایت از جنبش‌های اجتماعیِ خواهان تغییر در سال گذشته، معتقد به یگانگی و هم‌گامی دین اسلام و دموکراسی است.

سپس او به بهانه‌ی طرح اهمیت کتابخانه‌ی آیت‌ﷲ‌العظمی بروجردی و هم‌جواری آن با مرکز مدیریت حوزه، به جایگاه برتر آیت‌ﷲ‌العظمی بروجردی پرداخت و گفت: این روحانی مطرح، در سال ۱۹۶۱ میلادی فوت کرده است و گرچه عالمی سیاسی نبوده است، ولی شخصیتی بوده که در رابطه‌ای بسیار خوب با شاه قرار داشته و به همین دلیل هم توانسته بود قم را مستقل از دولت حاکم، مطرح کند.

در نهایت، رابرت گلیو با اشاره به موقعیت جغرافیایی فیضیه و همسایگی آن با حرم مطهر گفت: مرکز مدیریت حوزه علمیه‌ی قم که پس از اصلاحاتی در سازمان حوزه پدید آمده است، عهده‌دار صدور «اجازه» برای روحانیون است و سیستم اجازه، در واقع مجوزی است برای اساتید حوزه که پس از گرفتن آزمون از ایشان، برایشان صادر می‌شود تا با آن بتوانند به تدریس متون، به طلاب و نیز بیان روایات به مخاطین بپردازند. او در پایان گفت: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، پس از اخذ آزمون‌هایی، نسبت به صدور مجوز تلبس نیز اقدام می‌کند.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. ناشناس 

    آدرس خیابانها به زبان انگلیسی در گوگل ارث هست، احتمالا یک ربع قبل از شروع کنفرانس ایشون سرچی توی گوگل کرده و اینها گفته

    1. ناشناس 

      می‌گویند شاگردی از استاد خویش پرسید که در منزل ما مورچه‌های بسیاری هست و ما از دست آن‌ها عاجزیم. راه حلّ شما چیست؟ استاد در پاسخ گفت: » مورچه‌ها را در یک کیسه کنید و کیسه را به لب ساحل ببرید. همان‌جا کیسه را به آرامی باز کنید. همین که بیرون آمدند به صورت یک یک‌شان ماسه بپاشید، وقتی ماسه به چشمان‌شان رفت و دیگر جایی را ندیدند، با پا بروید روی‌شان و آن‌ها را نابود کنید»!!! شاگرد گفت استاد این همه تکلّف برای چیست؟ خب از همان اول و در منزل با پا می‌رویم روی‌شان و آن‌ها را می‌کشیم. استاد دستی به ریشش کشید و گفت: بله این که شما می‌گوئید هم یک راه است.

      1. رضا 

        جالب و به جا بود

  2. دهقانی 

    ببخشید این کلیپی که گفتید با عنوان «قم و اورشلیم – تورهای فکری معاصر در ایران» توی چه ادرس هست؟ ما که پیداش نکردیم…!

    1. دهقانی 

      خودم یافتم!
      https://www.youtube.com/watch?v=0D4v_JtQFrA&list=PLDF4F8184F9ECD3C4

    2. مُسدفا 

      קוֹם וירושלים — סיור אינטלקטואלי עכשווי באירן, חלק
      این عبارت رو در یوتیوب سرچ کنید؛ تمام فیلماش میاد. (معنیش میشه: قم و اورشلیم – تورهای فکری معاصر در ایران)

به ناشناس پاسخ دهید انصراف