مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت
آیت‌الله سید کمال حیدری و هزینه‌های هنگفت اظهارات وی برای شیعیان

– یک.
طی سالهای گذشته اظهارنظرها و سخنان آقای سید کمال حیدری -از کنشگران فکری حوزه علمیه قم- همواره محل تأمل اساتید و حوزویان بوده است. اظهاراتی که هرچه جلوتر حرکت کرد به سمت و سوی جریان روشنفکری دینی نزدیک‌تر شد و با ایشان همگراتر و به همان میزان از جریانات فکری اصیل موجود در حوزه فاصله گرفت! همین مسأله کافی بود تا از شخصیت‌های نهادهای انقلابی همچون جامعه مدرسین گرفته تا جریانات سنتی حوزه نسبت به سخنان وی واکنش نشان دهند.

– دو.
یکی از سنت‌های همیشگی در حوزه‌های علمیه سنت مباحثه، گفت‌وگو و نقد و ابرام بوده و همانطور که از کتابهای کلاسیک حوزه نیز برمی‌آید قلت و ان‌قلت، روندی جاری و ساری در حوزه‌هاست. بر اساس این مبنا حوزویان حق دارند در چهارچوب‌های موجود به اظهارنظر پرداخته و دیدگاه‌های خود را در مسائل گوناگون مطرح کنند و هم‌اکنون نیز در حوزه‌های علمیه جریانات مختلف فکری با وجود همه اختلافات تلاش می‌کنند این سنت را حفظ کنند.

– سه.
علی‌رغم همه تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر مقوله آزاداندیشی در حوزه مع‌الاسف آنگونه که بایسته بود به برقراری کرسی‌های آزاداندیشی پرداخته نشد. غالب کرسی‌ها در فضای اختلافات سلیقه و نه اختلافات مبنایی تشکیل می‌شود و همین مسأله برخی پرونده‌های مهم را به سرانجامی نامعلوم می‌کشاند. ماجرای تحول‌خواهی یکی از همان دست پرونده‌هاست که همچنان حوزه در خصوص آن نتوانسته به یک نظریه واحد برسد. افکار و اظهارات سید کمال حیدری نیز از آن دسته از جریاناتی است که حوزه می‌توانست و امکان آن بود که در غالب یک سلسله تمهیدات درون‌حوزوی از جمله کرسی آزاداندیشی، ضعف‌های فکری وی عیان و آسیب‌هایش کمتر شود.

– چهار.
به نظر می‌رسد که سید کمال حیدری -که از جمله نظریات شاذ وی می‌توان به جواز تعبد به ادیان، جواز تعدد قرائت‌ها از دین، تمایز بین مرجعیت فقهی و دینی اشاره داشت- با اظهار نظر اخیر خود مبنی بر «تکفیر اهل سنت توسط تمام علمای شیعه»، پروژه فکری خود را وارد فاز جدیدی نمود. انتشار این اظهار نظر در روزهایی که نزدیک به هفته وحدت می‌شویم موجی از تعارضات و تنش‌ها را در درون جامعه شیعی به راه انداخته است. در مقطعی که باید فعالانه به دنبال دفع نقشه‌های استکبار جهانی در ایجاد تنش بین مسمانان بود، طیفی از بزرگان حوزه قم درگیر دفع و پاسخگویی به شبهات ایشان شده تا از تنش‌زا شدن فضا و از امنیتی‌شدن یک تفکر جلوگیری کنند.

– پنج.
مهمترین سوال بسیاری از دغدغه‌مندان در چنین شرایطی این است که چه باید کرد و فضای تنش‌زای موجود را چگونه می‌توان کنترل کرد؟ به نظر می‌رسد هر تفکری در سه سطح نمود پیدا می‌کند:

سطح اول: سطح فکری و نظری
در این سطح تفکر و اندیشه در قالب کتاب، نظریه، کرسی آزاداندیشی و … عرضه گردیده و تنش‌زایی آن منجر به ابعاد اجتماعی و سیاسی و امنیتی نمی‌گردد.

سطح دوم: سطح سیاسی و اجتماعی
برخی از تفکرات و اندیشه‌ها در سطوح مختلف امتداد پیدا می‌کنند و رفته رفته با جذب افراد به سطوح سیاسی و اجتماعی امتداد پیدا می‌کنند.

سطح سوم: سطح امنیتی
این سطح بالاترین سطح تخاصم یک اندیشه با چهارچوب‌های موجود می‌باشد. به عنوان مثال داعش و تفکر تکفیری به عنوان یک اندیشه در میان سلفیت در سالهای متوالی، صرفا در سطح فکری بود و عرصه میدانی نداشت اما در سالهای گذشته سطح امنیتی پیدا کرد و باعث جنگ‌ها و ریختن خون‌های زیادی در بین مسلمانان شد.

در نهایت به نظر می‌رسد با اظهار نظر اخیر آقای سیدکمال حیدری در شبکه الاخباریه عراق، این جریان فکری خیلی زود وارد سطح سوم گردید، سطحی که احتمالا در صورت اهمال دلسوزان می‌تواند در سالهای آینده هزینه‌های زیادی برای کشور و فعالان تشیع در سایر کشورها داشته باشد.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. ناشناس 

    سلام علیکم
    پیشنهاد میکنم لطفا از خود مراجع تقلید دعوت کنید….آیت الله العظمی موسی شبیری زنجانی،وحیدخراسانی،مکارم شیرازی و… یا از فقهای بزرگی مانند آیت الله محمد جواد شبیری زنجانی،مصباح یزدی و
    ….
    متشکر از شما

  2. gilak 

    سلام دوستان عزیز. علت تجاهل خودتان را چگونه ارزیابی می کند. حتما اصطلاح -منبری کردن- را که از قدیمی ترین اصطلاحات حوزوی جهت کوبیدن هرگونه ناراضی و مخالف، شامل مخالفان فکری، را شنیده اید . حالا هم همین را در مورد سید کمال حیدری در پیش گرفته اید به همان رسم و نسق که روزی همین حوزویان، امثال محمد یزدی، علیه شهید جاوید برپا کرده بودند. برخلاف آنچه نوشته اید هیچوقت رسم و سنت جا افتاده ای در حوزویان وجود نداشته که بتواند مراحل سه گانه که نوشته اید را رعایت کند. از همان قدیم -نه عصر شهید جاوید، بلکه عصر دعواهای اصولی اخباری- که قدرت حکومتی نداشتید چنین بودید تا حالا که در قدرت هستید هرچند که ناپایدار.. سید کمال حیدری را شاید بتوانید خفه کنید یا حتی هم اکنون خفه کرده باشید اما دوران برای همیشه عوض شده است به چند دلیل عمده که مهمترینش بد امحتحان دادن شما در حاکمیت ۴۰ساله و همچنین مقتضیات عصر فوران اطلاعات است که یعنی خفه کش کردن قابل استمرار نیست.

  3. ناشناس 

    سلام علیکم

    عکس انتخابی با متن شما چه تناسبی دارد؟!!!!!

پاسخ دهید