واریز مبلغی به عنوان «افطاری رئیس‌جمهور» به کارت خدمات طلاب حوزه‌های علمیه موضوعی است که در روزهای اخیر مورد بحث و واکنش‌های گوناگون حوزویان بوده‌است. در این زمینه چند نکته‌ی مهم قابل توجه است:
این واریزی مسبوق به سابقه بوده و در سال‌های اخیر به روش‌ها و عناوین مختلف انجام شده‌است. اگرچه سابقه‌ی چنین اقدامی دلیل بر صحیح بودن آن نیست اما نشان میدهد دولت‌ها با توجیهات گوناگونی و از سوی دیگر متولیان حوزوی این برنامه که «مرکز خدمات حوزه‌های علمیه» است دو ضلع اصلی این مثلت بوده‌اند. دولت بخشی از نظام و حاکمیت است که براساس تصمیمات کلانی که اتخاذ شده اقدام به حمایت مالی از بخش‌های مختلف حوزوی می‌کند و ممکن است براساس سلایق تصمیم‌گیران در دولت‌ها تغییرات و اوج و فرودهایی داشته باشد. چه آنکه در مقطعی از دولت آقای احمدی‌نژاد بودجه‌ی نهادهای حوزوی و دینی به صورت چشم‌گیری افزایش یافت. هم اینک نیز ده‌ها نهاد حاکمیتی و دولتی رابطه‌ی مالی مستقیمی با حوزه‌های علمیه و طلاب در قالب قراردادها و طرح‌ها و حمایت‌ها دارند.
اما آنچه که در موضوع اخیر مورد توجه و اعتراض بخشی از طلاب قرار گرفته‌است واریز مبلغی به عنوان «افطاری رئیس‌جمهور» به حساب شخص آنان است که این روش شائبه‌ی خدشه‌دار شدن عزت نفس طلاب، زمینه‌سازی برای تخریب چهره‌ی حوزه و روحانیت و یا برخی بهره‌برداری‌های سیاسی در آستانه انتخابات را در پی داشته‌است. برخی از کنشگران حوزوی در فضای مجازی در حرکت‌های نمادین اقدام به بازگرداندن مبلغ فوق به حساب دولت و یا برخی مراکز خیریه و عام‌المنفعه نیز کرده‌اند.
اگرچه این واکنش‌ها قابل درک بوده و می‌تواند نشان از حساسیت خاص حوزه‌های علمیه به مسائل مالی داشته باشد اما اقدامی بسیار نازل و مقطعی است، چه آنکه این روند قطعا در سال‌ها و دولت‌های بعدی نیز ادامه خواهد داشت.
اما چاره‌ی کار چیست؟ به نظر می‌رسد موضوع «رابطه‌ی مالی حوزه و حاکمیت» امر بسیار مهمی است که باید تکلیف آن توسط عالی‌ترین نهادهای حوزوی مانند شورای عالی حوزه یا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مشخص شود. این نهادها باید با نظرخواهی از سطوح مختلف حوزویان و بویژه مراجع عظام تقلید و از سوی دیگر درک صحیحی از نیازهای مختلف نهادهای حوزوی و طلاب «آئین‌نامه‌ی جامع ارتباط مالی حوزه و حاکمیت» را تدوین و تصویب نمایند و از موضعی بالاتر خط مشی دولت‌ها و سایر نهادهای حاکمیتی در خصوص رابطه‌ی مالی با حوزه و روحانیت را مشخص نمایند.
حضرت امام خمینی، رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام تقلید در برهه‌های مختلف تاریخی و مناسبت‌های گوناگون نظرات خود در خصوص «نسبت مالی حوزه و نظام» را تبیین کرده‌اند. اگرچه شرایط متغیر بوده و ممکن است اقتضائات و احکام ثانویه در تعیین خط‌مشی‌ها تاثیرگذار باشد اما این حوزه است که باید مشخص کند در چه چارچوبی دولت‌ها و نهادهای حاکمیتی اجازه‌ی ورود به حریم مالی آنان را دارند.
باتوجه به نکاتی که بیان شد می‌توان مواجهه با موضوع اخیر را در دو سطح و مقطع کوتاه‌مدت و بلند مدت طراحی نمود. در کوتاه مدت لازم است مرکز خدمات حوزه به عنوان متکفل اصلی اموارت مالی و معیشتی طلاب به صورت دقیق و شفاف اطلاع‌رسانی‌های لازم را صورت دهد و در تعاملی منسجم با بیوت مراجع عظام تقلید و سطوح مختلف حوزویان بویژه رسانه‌های حوزوی از هرگونه سوء‌تفاهم‌های احتمالی جلوگیری کند و شفاف‌سازی‌های لازم را انجام دهد. در بلند مدت نیز شورای عالی حوزه به عنوان عالی‌ترین مقام تصمیم‌گیری در حوزه‌های علمیه سیاست‌ها و آئین‌نامه‌ی تعامل مالی حاکمیت با حوزه‌های علمیه را تدوین و تصویب و به مرحله‌ی اجرا برساند.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
سلام
سلام
این طلابی که می گویند افطاری رئیس را رد کرده اند و نگرفته اند یا آن را به مستحقان داده اند از کجا منبع درآمدشان است؟ اگر از محل دریافت شهریه مراجع تقلید زندگی می کنند به لحاظ شرعی پس از واریز شدن افطاری رئیس جمهور ، معادل آن مبلغ از شهریه را اجازه دریافت ندارند.
یعنی طلبه علوم دینی که شهریه می گیرد این طلبه ای که افطاری رئیس جمهور را رد کند و بگوید آن را نمی گیرد یا آن را به فقرا می دهد به طریق اولی حق دریافت شهریه را نیز ندارد زیرا شهریه مراجع از محل وجوهات شرعی تامین شده و فقط به طلابی تعلق می گیرد که نیازمند هستند و اگر طلبه ای شهریه را می گیرد و نیازمند به آن است، ولی افطاری رئیس جمهور را نمی گیرد، مراجع تقلید می گویند اگر از جایی درآمد پیدا کردید حق ندارید معادل آن مبلغ از شهریه را بگیرید. بنابراین معنی ندارد طلبه ای بگوید من شهریه و وجوهات را می گیرم ولی افطاری رئیس جمهور را نمی گیرم
مراجع تقلید که می گویند تا وقتی درآمد دارید حق دریافت معادل آن درامد از شهریه را ندارید، ولی این طلاب گویا افطاری رئیس جمهور را نمی گیرند و قصد دارند مبلغ افطاری را با دریافت شهریه جبران کنند آیا این کار شرعی است؟ مراجع تقلید می گویند اگر مبلغی مثل افطاری به دست شما آمد معادل آن از شهریه را حق دریافت ندارید.
علاوه بر اینکه معاویه و خلفای غاصب و ستمگر به امام حسن ع و امامان شیعه پول هدیه می دادند و امامان ع نیز آن را می گرفتند. هم امام علی ع هم امام حسن ع و هم امام حسین ع از معاویه هدیه دریافت کردند ، خلفای بنی عباس به امامان هدیه می دادند و امامان ع آن را دریاف می کردند
ناشناس
طلاب محترمی که می فرمایند که پول زیاد دارند و به این پولهای افطاری ناچیزی اصلاً نیاز ندارند و می خواهند آن را به خیریه بدهند. تا جائی که حقیر مطلع هستم در مدارس تخصصی فقهی در قم ، به طلاب مدارس مذکور علوم قضایی و حقوق و اقتصاد به طلاب تدریس می شود و سپس طلاب بعد از فارغ التحصیلی جذب موسسات پژوهشی می شوند. اگر این پول زیاد آمده است این پول را به اساتید این مدارس تخصصی فقهی بدهند و تا آن اساتید در جای دیگری مثل مدرسه فیضیه برای سایر طلاب که در آزمون ورودی این مدارس تخصصی فقهی قبول نشده اند، کلاس های اقتصاد و حقوق … برگزار کنند. تا بعدها بتوانند در موسسات پژوهشی جذب شوند و امرار معاش کنند.
کدام لازم تر است؟ بهتر نیست که این طلاب که می فرمایند شاغل هستند و نیازی به این پولهای افطاری ندارند این پولها را به اساتید مدارس تخصصی فقهی بدهند تا آنها برای دیگر طلاب قم که در مدارس تخصصی فقهی نیستند کلاس اقتصاد، حقوق، علوم تربیتی و دیگر کلاس هایی که در این مدارس برگزار می شود را در اماکن دیگر مثل مدرسه فیضیه قم برگزار کنند. تا بعدها بتوانند از طریق آن امرار معاش کنند؟
در ایامی که کرونا در قم نبود حتی یک کتابخانه شبانه روزی در قم نبود و بنا هم نیست که باشد که طلاب درس بخوانند. کتابخانه شبانه روزی بیش از سی سال است که در تهران وجود دارد. این پول افطاری را که طلاب شاغل محترم می فرمایند نیازی ندارند را بهتر نیست طلاب مذکور به یک کتابخانه بدهند که بعد از اتمام کرونا بطور شبانه روزی باز باشد؟
ساخت کتابخانه تخصصی عظیم سیزده طبقه آیت الله سیستانی که قرار بود در جاده حرم تا حرم (حرم تا جمکران) ساخته شود به دلیل اختلاف مالی با شهرداری قم لغو شد بهتر نیست این مبلغ در جهت حل مشکل مالی ساخت این کتابخانه عظیم صرف شود.
در حدیثی از امام باقر علیه السلام می خوانیم :
إنَّ الحَسَنَ وَ الحُسَینَ علیهماالسلام كانا یغمِزانِ مُعاوِیةَ وَ یقولانِ فیهِ وَ یقبَلانِ جَوائِزَهُ .
منبع : دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۳، ص ۳۸-۳۹
حسن و حسین علیهماالسلام از معاویه عیب می گرفتند و از او انتقاد می كردند ؛ ولی عطایایش را می پذیرفتند .
ناشناس
البته مجلس محترم شورای اسلامی پس از پایان سال و تصویب بودجه ۱۴۰۰ بودجه را دستکاری کرده است به صورتی که در سایتهای خبری می بیند گویا محل اعتراض شده است زیرا در این دستکاری مبلغ صد میلیارد تومان به بودجه شورای عالی حوزه اضافه شده است عجیب است که این عضو محترم شورای عالی حوزه که به پرداخت افطاری اعتراض کرده بودند در مورد آن مبلغ صد میلیارد تومانی که در تعطیلات نوروز با دست کاری در بودجه ۱۴۰۰ به بودجه شورای عالی حوزه اضافه شده اعتراضی ندارند.اگر سایتها را بررسی کنید می گویند رئیس محترم مجلس برخی ردیف های بودجه را پس از اتمام تصویب بودجه ۱۴۰۰تغییر داده است بنده از درسیتی یا غیرقانونی بودن این اقدام بی اطلاعم ولی برایم عجیب است که در این مورد در حوزه کسی اعتراضی ندارد و قصد ندارد صد میلیارد تومان را به فقرا و محرومین اختصاص دهد
ناشناس
طلاب و اساتید محترمی که به افطاری اعتراض دارند برخی از آنها در مدارس تخصصی هستند که برخی از این مدارس تخصصی فقهی به طلاب خود شهریه زیاد و قابل توجهی دریافت می کنند بطوریکه یک استاد برخی از این مدارس فقهی که درس کفایه یا مکاسب می گوید به نسبت حوزه علمیه مبلغ زیادی حق التدریس می گیرد ولی استاد دیگری که همین درس مکاسب یا کفایه را در مدرسه فیضیه می گوید باید برود یکی دو ساعتی مسافرکشی کند بلکه مخارجش تامین شود به همین ترتیب شهریه بالایی در برخی از مدارس تخصصی فقهی پرداخت می شود به اضافه امکانات رفاهی دیگری مثل سفر زیارتی و … در این شرایط طلبه و استاد این مدارس تخصصی فقهی ابتدا خیلی شفاف بفرمایید عدد دقیق حق التدریس پرداختی به اساتید و شهریه دریافتی طلاب ابن موسسه چه عددی است تا مشخص شود نسبت به عرض طلاب قم این افراد در فشار معیشتی و اقتصادی هستند یا خیر؟
اگر این پول شبهه ناک است که با آن نمی توان کار خیر کرد. باید آن را به حساب خزانه کشور واریز کنید، مانند مال سرقتی که حرام است، مگر با مال سرقتی می توان صدقه داد؟ مال سرقتی باید به مالک پس داده شود. اگر این پول شائبه دارد جایز نیست انفاق کنید باید آن را به حساب خزانه کشور پس بدهید. مثل مال سرقتی که به مالک اصلی مال بازپس داده می شود.
شهید مطهری در کتاب داستان راستان جلد اول داستانی تحت عنوان شهرت عوام نقل می کند که خلاصه آن به شرح ذیل است:
در عصر امام صادق (ع) مردی به تقدس و تقوا شهرت یافته بود، اطوار عوام فریبانه او امام(ع) را متوجه کرد و روزی به تعقیب ایشان پرداخت تا اعمال او را از نزدیک ببیند امام (ع) ملاحظه فرمود که این مرد ۲ قرص نان و ۲ عدد انار دزدید و سپس آنها را صدقه داد امام (ع) خود را به او نشان داده و توضیح خواست. آن مرد گفت: من ۴ گناه و ۴۰ ثواب کرده ام و به آیه ۱۶۰ سوره انعام تمسک جست « مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا » و چون ۴ از ۴۰ کم کنیم برای من ۳۶ ثواب خالص می ماند.
امام (ع) فرمود: إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ « سوره مائده، آیه ۲۷ » شما چهار معصیت مرتکب شده ای که دزدی کرده ای و ۴ گناه دیگر که بدون اذن صاحب اموال آنها را صدقه داده ای و این مجموعاً ۸ گناه می شود بدون هیچ حسنه ای. و بعد از این گفتار امام او را رها کرد و رفت و چشمان آن مرد خیره مانده بود.
ناشناس
اگر این پول حلال است ولی به دلیل خطر سوء استفاده دشمن نباید مصرف کرد، عموم مراجع تقلید شرط مصرف شهریه و دریافت وجوهات شرعی توسط طلاب را نیازمند بودن طلبه اعلام کرده اند زیرا شهریه از وجوهات شرعی تأمین می شود. و شرط استفاده از وجوهات شرعی این است که طلبه تنها راه امرار معاشش دریافت شهریه باشد و از محل دیگری پول دریافت نکرده باشد. بنابراین اگر طلبه ای با دریافت مبلغی نیاز مالی اش برطرف می شود دیگر جایز نیست که شهریه بگیرد.
بنابراین این طور نیست که طلبه ای بگوید من این مبلغ اهدایی برای افطاری را نمی گیرم زیرا با دریافت وجوهات شرعی و شهریه، امرار معاش می کنم.
بلکه برعکس است. و مراجع تقلید گفته اند اگر پولی دریافت می کنید و از مسیر دیگری امرار معاش می کنید نباید شهریه بگیرید.
ناشناس
اگر این طلاب محترم پول را در همان حساب قرض الحسنه «خدمات کارت» باقی می گذاشتند و آن را به حساب دیگری منتقل نمی کردند. بطور اتوماتیک مبلغ مذکور به مصرف کار خیر می رسید و کار خیر را انجام داده بودند و نیازی به اهدای این مبلغ به فرد یا حساب دیگری نبود و نیست.
مبلغ افطاری رئیس جمهور، به هیچ عنوان به حساب شخصی بانکی طلاب واریز نشده بود.
مرکز خدمات حوزه شماره حساب بانکی شخصی تمام طلاب را در اختیار دارد، ولی عامدانه از واریز وجه افطاری به شماره حساب شخصی طلاب خودداری کرد. و پول افطاری به هیچ عنوان به شماره حساب شخصی طلاب واریز نشد.
این مبلغ به یک شماره حساب خیریه قرض الحسنه تحت عنوان «خدمات کارت» طلاب حوزه علمیه واریز شده است.
کسانی که کارمند باشند یا در هر جائی حقوق بگیر باشند مطلع هستند که برخی سازمان ها برای کارگران یا کارمندان یک حساب خیریه قرض الحسنه در بانک افتتاح می کنند که ویژگی خاصی دارد. یک شماره حساب است ولی هزاران کارت بانکی مستقل به همان شماره حساب خیریه قرض الحسنه متصل می شود.
یعنی به تعداد کارمندان یک کارت بانکی جداگانه صادر می شود که همه آنها به یک حساب مشترک قرض الحسنه مربوط می شوند. مثلاً اگر ده هزار نفر کارمند باشند برای هر کدام از این ده هزار نفر یک کارت بانکی با رمز عبور و شماره مستقل صادر شده است که می توانند از آن در عابربانکها استفاده کنند. ولی تمام این ده هزار کارت بانکی متصل به یک حساب بانکی قرض الحسنه هستند با بتوان موجودی هر ده هزار کارت را یکجا جمع کرد.
به این ترتیب مبلغ موجودی کارت بانکی تمام این ده هزار نفر کارمند در سیستم بانک روی هم جمع شده و در یک حساب بانکی محاسبه شده و بر اساس موجودی عظیمی که جمع می شود می توان به این ده هزار نفر وام قرض الحسنه خیریه داد. چیزی شبیه یک صندوق های قرض الحسنه خیریه خانگی .
هدف مرکز خدمات حوزه و دیگر سازمانها از این شیوه کار خیریه است، مثل همان کار صندوق های قرض الحسنه خانگی یعنی دادن وام قرض الحسنه خیریه به اعضای یک صندوق قرض الحسنه.
بنابراین اگر این طلاب محترم پول را در همان حساب قرض الحسنه «خدمات کارت» باقی می گذاشتند و آن را به حساب دیگری منتقل نمی کردند. بطور اتوماتیک مبلغ مذکور به مصرف کار خیر می رسید و کار خیر را انجام داده بودند و نیازی به اهدای این مبلغ به فرد یا حساب دیگری نبود و نیست.
به تمام طلاب مجرد و متأهل در دو ماه گذشته کمک کالایی معیشتی ایام کرونا از قبیل کیسه برنج، مرغ، روغن حیوانی، روغن نباتی و حبوبات … توسط همین مرکز خدمات حوزه اختصاص یافت و در بین تمام طلاب توزیع شده است و مشخص نیست چرا دریافت کالاهای معیشتی ایام کرونا مثل کیسه برنج و مرغ و روغن حیوانی و روغن نباتی و حبوبات از مرکز خدمات حوزه بدون اشکال بود ولی پرداخت نقدی همان کمک معیشتی کرونا تحت نام افطاری شبهه ناک اعلام شده است. این کمک های معیشتی کالایی ایام کرونا که با بودجه دولتی مرکز خدمات حوزه تأمین نشده بود زیرا جزء برنامه ریزی بودجه ای قبلی مرکز خدمات حوزه نبود چون هیچ کس پیش بینی نمی کرد که بیماری کرونا بیاید لذا این مسأله در بودجه مرکز خدمات پیش بینی نشده بود بنابراین مثل همین افطاری بطور ویژه خارج از بودجه سالانه مرکز خدمات بودجه آن به صورت کمک مالی دریافت و سپس توسط مرکز خدمات حوزه با کمک مالی دریافتی این سبدهای کالایی معیشتی ایام کرونا تأمین شده بود. این بسته های معیشتی بطور مثال در شهر قم در فروشگاه رضوان قم در نزدیکی امامزاده سید علی توزیع می شد و به طلاب از طریق پیامک ارسالی توسط مرکز خدمات زمان مراجعه به فروشگاه اعلام می شد.
ناشناس
قلم و اندازه قلم بخش نظرات خوانا نیست. لطفا فکری بفرمایید.
حق گو
این آقایانی که میگویند ما این افطاری را نمگیریم غالبا کسانی هستند که به علت تدریس در موسسات، وضعیت معیشتی خوبی دارند و جالب است بدانید که بودجه ی این موسساتی که این آقایان آنجا تدریس میکنند و حقوق خوب میگیرند را همین رئیس جمهور میدهد.
آقایان اگر پول رئیس جمهور پیف پیف است پس چرا در موسسات آنرا دو دستی میگیرید و برای اضافه کاری اش هم حرص میزنید؟!
جمع کنید این تدلیش های خر کننده را.
با حقوقی که از پول همین رئیس جمهور در موسسات میگیرید در بهترین نقطه ی های شهر بهترین خانه ها را دارید حالا برای طلاب مستضعف زیرزمین نشین فیلم بازی میکنید