انتخاباتی درون سازمانی

حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال مسئول برگزاری هفتمین دوره انتخابات مجمع نمایندگان گفت: ستاد انتخابات پیش از ماه محرم تشکیل شده بود.

در نخستین گام، تعداد طلابی که واجد شرایط رأی دادن بودند مشخص شد و پس از آن معین شد که ۱۴۵ حوزه انتخابیه داشته باشیم و در نهایت هم ۴۱۰ نفر از اساتید و فضلای حوزوی برای نمایندگی ثبت نام کردند.

فرخ‌فال با بیان اینکه در نهایت ۲۷۷ نماینده در هفتمین دوره مجمع نمایندگان عضویت خواهند داشت گفت: طلابی که در قم تحصیل می‌کنند و مقیم این شهرند به شرطی که یک سال و نیم از اقامت آنها گذشته باشد یا تحصیلاتی در حد شرح لمعه داشته باشند می‌توانند در این دوره رأی بدهند.

دموکراسی در حوزه

طلاب حوزه علمیه قم تا کنون بارها پای صندوق‌های رأی رفته‌اند تا نمایندگان شهرهای خود را برای حضور در «مجمع نمايندگان فضلا و طلاب» انتخاب کنند تا بدین صورت نمونه‌ای از دموکراسی در حوزه به نمایش گذارند.

مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم به دنبال فرمایشات حضرت امام خمینی^(ره) در بیان بعضی دغدغه‌ها و آینده‌نگری ایشان که در منشور روحانیت آمده است در سال ۶۸ ـ ۱۳۶۷ با هدف نهادینه کردن ارتباط هر چه بیشتر بین طلاب و فضلای حوزه با جامعه مدرسین، شورای عالی و مدیریت حوزه علمیه قم و استفاده از پیشنهادات طلاب و فضلای حوزه در جهت ارتقاء جایگاه حوزه توسط جامعه مدرسین پایه‌گذاری شد. نخستین انتخابات این مجمع در زمان حضرت امام (رضوان‌ﷲ تعالی علیه) برگزار شد و مورد تأیید ایشان قرار گرفت.

تصمیم بر آن شد که روندی که در مجلس شورای اسلامی برای قانون‌گذاری صورت می‌گیرد، در حوزه نیز اجرا شود تا از این راه مطالبات حوزویان به بزرگان منتقل شود و ریز‌بینی‌های بزرگان نیز برای طلاب مطرح شود. این گونه بود که گروه‌هایی از طلاب بر اساس رأی‌گیری، به عنوان نماینده طلاب انتخاب شدند تا بتوانند مسائل و مشکلات را در سطح کلان بررسی و پیگیری نمایند. این تصمیم مورد تأیید جامعه مدرسین نیز قرار گرفت و این گونه بود که در اواخر عمر امام راحل، اولین انتخابات در حوزه علمیه قم انجام گرفت و اولین «مجمع نمایندگان طلاب و فضلاى حوزه علمیه قم» پدید آمد.

گزارش این انتخابات به عرض امام راحل رسید و با پاسخ تشکرآمیز آن حضرت، که تأییدی بر صحت این اندیشه (تأسیس مجمع) و انتخاب بود روبه‌رو شد.

و این گونه بود که طلاب حوزه در شش دوره، نمایندگانی را از طرف خود انتخاب نمودند. این نمایندگان، جلسات متعددی با اعضای جامعه مدرسین داشته‌اند، همچنین نشست‌های دوسالانه با اعضای جامعه مدرسین را برگزار نموده‌اند و در همین نشست‌ها بوده است که پیشنهادات و انتقادات خود را نسبت به حوزه و عملکرد آن ارائه نموده‌اند. علاوه بر این نشست‌ها، ارتباطاتی میان هیئت رئیسه مجمع با هیئت رئیسه جامعه مدرسین نیز وجود دارد. و این گونه است که ارتباط بدنه حوزه با جامعه مدرسین، ارتباطی دو سویه می‌شود. از سویی طلاب، حرف‌ها و حدیث‌های خود را به نمایندگان خود می‌گویند و نمایندگان با جامعه مدرسین در ارتباط هستند و از سوی دیگر اعضای جامعه، دغدغه‌های خود را با نمایندگان مجمع مطرح می‌کنند و از این طریق ارتباط مستقیم خود را با بدنه حوزه نزدیک‌تر می‌کنند.

قوانین خاص برای یک انتخاب خاص

برگزاری انتخابات این مجمع، تماما به عهده جامعه مدرسین است. بر اساس قوانین این مجمع، شهرستان‌ها و مراکز بخش و روستاهایی که دارای حداقل ۵۰ نفر طلبه در حوزه علمیه قم هستند، یک حوزه انتخابیه مستقل دارند. شهرهایی که حد نصاب لازم را ندارند، طبق راهنمایی ستاد با شهرهای مجاور خود، نماینده مشترک را انتخاب می‌کنند و هر استان باید حداقل دارای یک نماینده باشد. تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه بر اساس آمار طلاب آن حوزه در مرکز مدیریت صورت می‌گیرد. به این ترتیب که از ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر، یک نماینده و از ۲۰۱ تا ۴۰۰ نفر، دو نماینده و از ۴۰۱ تا ۸۰۰ نفر، سه نماینده و از ۸۰۱ نفر به بالا چهار نماینده خواهند داشت.

گذشته‌ای ضعیف با ابتکاری جدید

در هفتمین دوره انتخابات مجمع و با ابتکاری مناسب از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از پانصد استاد سطوح عالی و دروس خارج حوزه طی نامه‌ای دعوت شده است تا در انتخابات ثبت نام کنند. این ابتکار کمک قابل توجهی به بالا بردن سطح علمی مجمع خواهد کرد. اما از سوی دیگر به اعتقاد بسیاری از نمایندگان دور ششم این مجمع متأسفانه به علت مدیریت بسیار ضعیف حاکم بر آن، آن‌گونه که انتظار می‌رفت مجمع نمایندگان نتوانست در حوزه علمیه نقش‌آفرین باشد و به خاطر رفتارهای سلیقه‌ای خاص مسئولان به‌ویژه در عرصه‌های سیاسی عملا این مجمع تبدیل به حیاط خلوت فعالیت‌های سیاسی عده‌ای معدود شد و قطعا مسئولان دور ششم مجمع نمایندگان باید پاسخگوی عملکرد خود در این زمینه باشند.

گفتنی است زمان رأی‌گیری ۲۶ بهمن ماه در سالن اجتماعات مدرسه فیضیه و از ساعت ۸ تا ۱۸ خواهد بود.

بنا بر اعلام ستاد انتخابات مجمع نمایندگان اگر لازم باشد انتخابات میان‌دوره‌ای هم در مجمع اساتید و طلاب حوزه علمیه قم برگزار می‌شود؛ ناظرانی هم توسط ستاد برگزاری انتخابات برای نظارت بر سلامت انتخابات مشخص شده‌اند؛ در نهایت تا نیمه اسفند امسال نمایندگان مشخص می‌شوند و مجمع جدید هم در سال آینده شکل می‌گیرد.