مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

در این نوشتار به معرفی و بررسی کتاب «کاوشی در معنویت‌های نوظهور»، اثر حجت‌الاسلام شریفی دوست، معاون پژوهشی مرکز مطالعات بهداشت معنوی می‌پردازیم که کوشیده تا به بررسی و نقد معنویت‌های نوظهور موجود در کشور بپردازد. این کتاب در ۱۱ فصل سامان یافته است.

ma'naviathaye-nozohoorفصل اول، شاخص‌ها و غایت در معنویت‌های نوظهور

مؤلف در این فصل، ضمن گوشزد کردن خطر حضور این جریان‌ها در ایران، به ویژگی‌های مشترک آنان می‌پردازد. از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل، غایت و اهداف در معنویت‌های نوظهور است. مؤلف در پایان این فصل، ضمن برجسته کردن اهمیت قوه عاقله در شهود، به حقیقت مکاشفه و کرامت می‌پردازد.

فصل دوم، عرفان حلقه

از مباحث مطرح شده در این فصل، بررسی مفهوم «شعور کیهانی» به عنوان شاه‌کلید عرفان حلقه است. عقل‌گریزی و نگرش جدید عرفان حلقه به شیطان، از دیگر مباحث این فصل است که به گفته مؤلف، این مطلب در تضاد کامل با آیات قرآنی و احادیث است. در ادامه مؤلف با اشاره به شباهت‌ها و تفاوت‌های دیدگاه عرفان حلقه و نگرش یهودی- مسیحی پیرامون شیطان، به مفهوم تناسخ در این جریان، می‌پردازد.

فصل سوم، پائولو کوئیلو

مؤلف معتقد است استفاده کوئیلو از واژگان معنوی، طرح موضوع صلح و معنویت و معرفی خود به عنوان فردی فرا ملیتی و جهانی، باعث استقبال مردم، از آثار وی شده است.

فصل چهارم، وین دایر

نگاه حداقلی به خدا، جایگزینی مدیتیشن، یوگا و مراقبه هندی به جای عبادت و غیره از جمله انتقادهای وارده از سوی مؤلف بر اندیشه‌های وین دایر است.

فصل پنجم، اکهارت توله

تفسیر انسان‌گرایانه از مفاهیم معنوی، رهایی از عواطف و احساسات، باور نداشتن به تغییر درونی و تغییر دنیای خارجی، عقل‌ستیزی، نگاه وی به نقش ذهن در حیات معنوی، خلأ اعتقادات و اندیشه و اعتقاد به خداپذیری و نه خدامحوری، از مهم‌ترین نقدهای شریفی دوست به اندیشه‌های اکهارت توله است.

فصل ششم، شیطان‌پرستی

مؤلف در این فصل، به تاریخچه شیطان‌پرستی می‌پردازد و معتقد است امروزه شیطان‌پرستی در دو قالب سیتنیسم و شاخه ستیانیسم رواج دارد. بررسی کتاب انجیل شیطانی به عنوان متن مقدس آئین شیطانی، از دیگر عناوین این فصل است. از دید مؤلف، وعده اقتدار و قدرت، تحریف مفهوم دعا، موسیقی متال، هالیوود و استفاده از نمادها مهم‌ترین روش‌های گسترش جریان شیطان‌پرستی است. درپایان این فصل، مؤلف به ادعای شیطان‌گرایان درباره قدرت شیطان واقعی می‌پردازد.

فصل هفتم، تئوری جذب

فصل هفتم، به تئوری جذب و تاریخچه آن اختصاص دارد. در ادامه ایده عدد بحرانی، کشفیات فیزیک کوانتوم و قانون تشابه به عنوان دلایل مدعیان قانون جذب، ذکر می‌شود. عمومیت نداشتن قانون جذب، انسان‌محوری و آمال‌پروری، سنجش‌ناپذیری فرضیه راز، فرار از اقدام و عمل، تبلیغ غیر مستقیم امور منفی، ادله نارسای دینی و نبود پشتوانه علمی از مهم‌ترین انتقادهای شریفی دوست بر این قانون است.

فصل هشتم، یوگا

تاریخچه، وضعیت یوگا و چاپ آثار آن در ایران، ماهیت و مراحل آن و توضیح پیرامون اصطلاحاتی همچون کندالینی، چاکراها، و نادی‌ها، از مهم‌ترین بخش‌های این فصل است. تن‌محور بودن مکتب یوگا، تبلیغ تناسخ و جایگاه خدا در یوگا از مهم‌ترین نقدهای وارده بر این جریان عرفان‌نماست.

فصل نهم، اشو

در این فصل، با بررسی زندگی اشو، مشخص می‌شود که وی به شدت اموری همچون علم، فلسفه، تمدن غرب، ادیان و مذاهب را مورد حمله قرار داده است. مهم‌ترین اندیشه‌های اشو پیرامون خانواده، مفهوم خدا، دین، بهشت و جهنم و مراقبه است که مؤلف به بررسی آنها از دیدگاه اشو می‌پردازد.

فصل دهم، دالائی لاما

جریان دالائی لاما، یک مکتب بودائی است؛ به همین منظور، مؤلف به زندگی بودا و اصول مکتب بودا پرداخته است. همچنین در ادامه به زندگی دالائی لاما و کتب ترجمه شده وی به زبان فارسی پرداخته و اندیشه‌های دالائی لاما درباره خدا، معنویت و هستی را مورد نقد و بررسی قرار داده است. مفهوم شادی، نکته بسیار کلیدی در باب معنویت دالائی لاما است که به گفته مؤلف از جهات متعدد مورد نقد است.

فصل یازدهم، عرفان سرخ‌پوستی

آخرین فصل این کتاب، به بررسی عرفان سرخ‌پوستی یا عرفان ساحری می‌پردازد که مؤسس آن کارلوس کاستاندا است که ۱۲ کتاب از وی به فارسی موجود است. نقد مهم‌ترین ایده‌ها در عرفان ساحری و اشکالات وارده بر آن، از دیگر مباحث این فصل است.

مشخصات کتاب‌شناختی این اثر: گزارش از کتاب کاوشی در معنویت‌های نوظهور، تألیف حمزه شریفی دوست، نشر صهبای یقین، ۱۳۹۱ تابستان، ۴۶۹ صفحه.

رده‌های مرتبط

پاسخ دهید