فقه به‌عنوان یکی از شاخه‌های علوم انسانی، در پی این است که میراث فرهنگی را از حیث احکام شرعی مورد مداقه قرار دهد و ابعاد حقوقی آن را از دیدگاه شرع بسنجد. بر اساس فقه موجود که به فقه فردی شهرت یافته، مالکان میراث فرهنگی اختیار تام دارند تا آن‌گونه که می‌خواهند، در اموال خویش تصرف کنند؛ می‌توانند به تخریب بنایی تاریخی بپردازند و بر جای آن برج بسازند یا اثری کهن را در بازارهای اروپایی و آمریکایی بفروشند. ادامه …
متأسفانه همگام با ترویج رویکرد اخبارگرایانه به مقوله تفسیر قرآن، هجمه‌ای نیز علیه بررسی اجتهادی و علمی روایات تفسیری صورت می‌گیرد؛ به این معنا که بررسی حدیث‌شناسانه این روایات و سنجش اعتبار آن‌ها، به نوعی تقابل با تفسیر روایی و فاصله گرفتن از اهل بیت(ع) محسوب می‌شود! ادامه …
توجه به تلاش‌های سید یزدی در این میدان نشان می‌دهد که دو اصطلاح «شهرت» و «مشهور» در فعالیت فقهی او برای ترجیح یک خبر یا گروهی از اخبار در مقابل خبری دیگر یا گروه دیگر اخبار درگیر با هم (متضارب) زیاد دیده می‌شود و دیگر مرجحات را تحت الشعاع قرار می‌دهد… در مقابل، استناد به مرجّح «سندی» (یعنی اوثقیت) در کارهای او کم‌تر دیده می‌شود ادامه …
مقایسه دو کتاب «الاحکام السلطانیه» و «النهایه» به خوبی نشان می‌دهد که حضور ماوردی در منصب قاضی‌القضاه و نگاه حکومتی او به فقه، باعث شده فقه او متعرض مسایلی شود که در کتاب شیخ طوسی هیچ اثری از آن‌ها نیست؛ مسایلی که بسیاری از آن‌ها، گویا در راستای دغدغه اجرای حکومتی احکام شرعی در جامعه اسلامی و گاه پاسخی به مشکلات و مسایل ایجادشده در ضمن اجرای احکام شرعی در جامعه بوده است. ادامه …
طبق حکم عقل بر ضرورت احترام و تعظیم دستورات و نشانه‌های الهی، رفتارها هنگامی مشروعیت و قداست دارند که تحت یکی از عناوین شرعی قرار بگیرند و عنوان تعظیم و بزرگداشت نشانه‌های الهی عنوان مستقلی در کنار دیگر عناوین شرعی نیست تا به آن‌ها وجوب یا استحبابی مستقل ببخشد. ادامه …
توقع می‌رفت در این اثر به مسایلی همچون کانال‌های ارتباطی مقلدان با مراجع، روش ارتباطات اقتصادی مقلدان و مراجع و تأثیرات این ارتباطات بر موضع‌گیری‌های مراجع، شکل ارتباط مقلّدان با مجتهدان در تصمیمات کلان سیاسی مانند مشروطه و ارتباط قومیت مقلدین با قومیت مراجع تقلید پرداخته شود؛ در حالی‌که به این‌گونه مباحث توجهی نشده است. ادامه …
تمام آیین‌های سلوکی و معنویت‌های رفتاری باید مستند دینی داشته باشند؛ ولی استنادشان به متون دینی دوگونه است؛ برخی با تمام ریزه‌کاری‌ها در شریعت آمده‌اند و بعضی دیگر اصول و امهات و کلیاتشان توسط دین مطرح شده و تفاصیل و فروعاتشان به افراد صلاحیت‌دار و به روش اجتهاد سلوکی واگذار گردیده است. ادامه …
به همت پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، نشست تخصصي «تعامل حقوق و فرهنگ» دوشنبه ۱۹ مردادماه از ساعت ۱۴ با حضور سعید محجوب در پژوهشگاه برگزار می‌شود. در اين نشست ضمن پرداختن به مفهوم‌شناسی حقوق و فرهنگ به دسته‌بندی هر … ادامه …
شریعت اسلامی مشتمل بر دستورالعمل‌های فراوانی است که همه در مسیر رشد و تعالی معنوی انسان نقش دارند؛ مانند نماز، روزه، انفاق، دعا، و …پرسش اصلی بحث این است که آیا فراتر از دستورالعمل‌های شناخته‌شده فقهی و شرعی که در قرآن کریم و تراث روایی آمده و به طریق اجتهاد فقهی عرضه شده است، می‌توان دستورالعملی پدید آورد که در مسیر کمال انسان مؤثر باشد یا فراتر از آن بدعت مذموم است؟ ادامه …
محقق توانا استاد علی رفیعی علامرودشتی نزدیک به هفت سال است که به‌خاطر عارضه سکته مغزی دوران نقاهت را سپری می کند. روز گذشته تحریریه مباحثات با هدف تقدیر از زحمات و تلاش‌های این استاد ارجمند به عیادت ایشان رفت. ادامه …
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا