مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت
گزارش کنفرانس

دبیر کنفرانس: در این همایش به‌دنبال توجه به این نکته هستیم که جریان‌سازی علمی در حوزه ایجاد نظامات حاکمیتی برآمده از ارزش­‌ها، بدون دست دادن و همراهی سه بخش حوزه، دانشگاه و نهادهای حاکمیتی و مدیران، ممکن نیست. اگر می‌­خواهیم دولت اسلامی محقق شود، حوزه باید به شکل کامل، ضلع سوم را ایجاد کند. منظور از حوزه نیز، متن حوزه، یعنی حوزویان است؛ نه فقط بخش خاصی از طلاب که در بخش حاکمیتی طرف مشورت هستند. ادامه 

آیت‌ﷲ حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی متولد ۱۳۴۱ شمسی فرزند مرجع عالیقدر تشیع است. وی به دلیل همراهی با پدر خود در متن فعالیت‌های علمی،دینی و انقلابی ایشان بود و در این گفت‌وگو از ویژگی‌های بارز آن مرحوم سخن … ادامه 

بازخوانی رابطه روحانیت و نظام (۵)؛ حجت‌الاسلام والمسلمین نبویان در گفت‌وگو با مباحثات:

حوزه علمیه از ابتدای انقلاب باید کادرسازی را شروع می‌کرد که به‌خاطر مصلحت‌اندیشی‌ها و عافیت‌طلبی‌های بخشی از همین حوزه این اتفاق نیافتاد/ما زمانی می‌توانیم هزینه کنیم تا عده‌ای از حوزویان و دانشگاهیان در قالب یک کار علمی فکر و اندیشه دینی تولید کنند که مدیریت هزینه‌های این‌چنینی و بیت‌المال در دست ما باشد. ادامه 

گزارش اجمالی همایش

آیت‌­الله هادوی تهرانی با بیان این‌که افراطی‌گری غیردینی نیز یکی از وجوه افراط است، افزود: سکولاریسم از جمله‌­ی همین افراط­‌هاست. این استاد حوزه­‌ی علمیه تدبر و تفکر را مسیر برون‌رفت از اسلام‌هراسی امروزین دانست و گفت تفکر در اسلام، لزوماً به معنای اندیشیدن نیست؛ بلکه نظامی منسجم برای قیاس ادیان با یکدیگر و نیل به درک متقابل و زندگی مسالمت‌آمیز قلمداد می‌­شود. ادامه 

بازخوانی رابطه روحانیت و نظام (۴)؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدهادی مفتح در گفت‌وگو با مباحثات:

گروه­‌های مختلفی برای انقلاب مبارزه می‌­کردند و شکنجه می‌­کشیدند؛ ولی مردم به­‌واسطه سخن آن‌ها به میدان نیامدند؛ بلکه به پیروی از مراجع تقلید، روحانیت و حوزه‌­ها به میدان آمدند. لذا طبیعی است که نظام را با حوزه یکی بدانند و ن­توانند ببینند که حوزه می‌گوید من در مقابل این حکومت و نظام هیچ مسئولیتی ندارم. فرزندان مردم به­‌خاطر حرف مرجعیت و حوزه به شهادت رسیدند. ادامه 

استاد سروش محلاتی:

قبل از انقلاب ما فقط به همین ادله مراجعه می­‌کردیم و در حجره می­‌نشسیتم و استنباط می‌­کردیم و فتوا می‌­دادیم. فقها و بزرگانی بودند که چون مقتضیات زمان را نمی‌شناختند، می‌گفتند این حرف‌هایی که در کتاب‌ها نوشته شده به راحتی قابل اجراست. امام در این‌گونه موارد با محک عینیت و واقع­‌گرایی وارد شدند تا ببینند اجرای چه چیزی ممکن است و چه چیزی ناممکن. فقه قبل از انقلاب، فقه تئوری و مدرسه‌­ای بود. اگر ما هم­چنان در فضای قبل از انقلاب مانده بودیم، هزارسال دیگر هم، وضع به همان منوال بود.

ادامه 

بازخوانی رابطه روحانیت و نظام (۳)؛ حجت‌الاسلام والمسلمین کاملان در گفت‌وگو با مباحثات:

انقلاب مولود جریانات بسیاری بود که از زمان نهضت مشروطه شروع شدند؛ مثل جریان مرحوم آخوند، جریان نهضت نفت یا جریان مرحوم دکتر شریعتی/مراجع و فضلا باید حواسشان به استقلال حوزه باشد؛ نهادی که بیش از هزار سال ـ از زمان شیخ طوسی ـ در جامعه شیعی بوده. این امانت را نباید به خاطر منافع چهار روزه، از بین ببریم. ادامه 

حذف شرط «مرجعیت» در تعیین «ولی فقیه»، فارغ از پیامدهای سیاسی، پیامی تأمل‌برانگیز برای حوزه‌های علمیه داشته که به‌نظر می‌رسد تا کنون چندان به آن توجه نشده است. چرا مرجعیت که عالی‌ترین مقام علمی و متنفذترین جایگاه حوزوی است، از شروط لازم و ضروری ولایت امر مسلمین محسوب نمی‌شود؟ و اساساً مرجعیت نه به‌معنای نهاد دین‌پژوه، که به معنای یک جایگاه متنفذ اجتماعی منسوب به دین، منهای کارآمدی در اداره امور مسلمین چه تعریفی قابل دفاعی می‌تواند داشته باشد؟ ادامه 

بازخوانی رابطه روحانیت و نظام (۲)؛ آیت‌الله سید محمد غروی در گفت‌وگو با مباحثات:

تا وقتی که کلیت نظام، اسلامی باشد، حوزه از آن حمایت می‌­کند. نظام مولود حوزه است و حوزه در ارتباط با اشتباهاتی که در قسمت­‌های مختلف ممکن است وجود داشته باشد، گوشزد می‌­کند و نمی‌­گذارد انحرافی پدید آید. نه مرجعیت قم و  نه مفاخر حوزه و مدرسین منفعل نیستند که در نهایت سپر شوند و نظام هم شأنش بالاتر از این است که برخورد ابزاری نسبت به حوزه داشته باشد و حوزه را سپر قرار بدهد. ادامه 

رغبت دینی در زمانه‌ی کنونی

غایت و هدف دینداری را می‌­باید برگزید. نمی‌­باید دین و دینداری را در تمسک به اموری معرفی کرد که با عقل زمانه کم‌تر سازگاری دارد. پای‌نهادن در عرصه­‌ی عمومی، اشباعِ عقلِ جمعی را نیز می­‌طلبد. می‌­توان به دستاوردهای جدیدِ امروزین به دیده­‌ی عنایت نگریست و همچنان بر مرام دینی مقیّد بود. مرحوم شیخ مفید قرن‌ها پیش متدیّنان را هشدار داده بود که «جماعتی از شیعیان که دیانت آن‌ها از روی تقلید و بدون تأمل است… شایسته‌ی خلود در جهنم می‌باشند». وی حتی معتقد بود: «امام غائب(عج) از آن جهت تا کنون ظاهر نشده است که می‌­داند اعتقاد بیش‌ترین پیروان او مبتنی بر تقلید است و بر چنین مردمی نمی‌­توان اعتماد کرد». ادامه