مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت
نظری به رأی آیت‌الله‌العظمی اسحاق فیاض در فعالیت‌های اجتماعی زنان

مبنای اصلی ایشان چنین است که از نگاه فقهی، تفاوت‌های حقوقی و فقهی بین زن و مرد را تنها در صورتی می­‌توان پذیرفت که دلیل معتبر شرعی به‌صورت نص یا ظهور، بر اثبات آن وجود داشته باشد؛ وگرنه موضوع، داخل در قلمرو منطقه‌الفراغ یا اباحه خواهد بود و منطقة‌الفراغ یک عنصر متغیّر، متحرک و سیال است که با تغییر شرایط زمان و مکان قابل تغییر است. ادامه 

به‌مناسبت سالگرد درگذشت

به نظر بسیاری از بزرگان حوزه، شریعتی با طرح خود به‌عنوان یک رقیب روحانیت در تفسیر و شناخت دین، راه هرگونه هم‌گرایی را بسته و راهی موازی در پیش گرفت که هیچ‌گاه هم‌سو و هم‌راه با مسیر حوزه نخواهد شد. پس ادامه واکنش به شریعتی به منزله مشروعیت بخشیدن به یک رقیب نامشروع تلقی خواهد شد. ادامه 

تناقضات دین و دولت در جمهوری اسلامی(۱)/یادداشت وارده

به‌نظر می‌رسد نظریه ولایت فقیه، حداقل آن‌چنان که آیت‌الله منتظری در دوره اول زندگی‌اش می‌گوید راه حلی برای رفع این تناقض است. آقای منتظری اول، در کتاب منابع فقهی حکومت اسلامی، اعلام روز عید فطر و بسیاری از احکام فقهی دیگر را که نمودهای اجتماعی روشنی دارد، از جمله اختیارات و وظایف حاکم اسلامی و تبعیت از آن را وظیفه همه مسلمانان می‌داند. ادامه 

گزارشی از پرونده مرجعیت در مجله خیمه

پیش از آن‌که مجله خیمه دست به انتشار چنین فهرستی بزند، مجله تقریرات، مراجع احتمالی آینده در حوزه‌های قم و نجف را در ضمن یادداشتی تحلیلی به قلم علی‌اشرف فتحی معرفی کرده است. انتظار می‌رفت مجله خیمه اگر در پی تلاشی دوباره در این جهت است، بتواند نکاتی تازه بر گزارش تقریرات بیفزاید، نه‌آن‌که تنها به انتشار فهرستی از اسامی به همراه اطلاعاتی عمومی درباره آن‌ها بپردازد. ادامه 

چالش‌های فقهی زنان

هر چند نمی‌توان جنسیت را در استنباط احکام از ادله عقلی و نقلی دخیل دانست، اما بنا به گفته‌ی برخی از بانوان سطوح عالی حوزه، به علت نوع ابتلای زنان، احتمال خطای استنباط احکام فقه النساء در صورت استنباط زنانه به حداقل خواهد رسید. مناقشات فقه زنان علاوه بر مناقشات استنباطی، به چالشی با رویکرد اعتقادی تبدیل شده؛ طوری‌ که بسیاری از بانوان مترصد فرصتی برای بهره‌گیری از احکام ثانویه برای رفع برخی موانع هستند. ادامه 

حوزه علمیه قم و فلسفه (۵)؛ حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی در گفت‌وگو با مباحثات:

یک مسیر برای اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم انسانی ازجمله علوم سیاسی این است که از مبانی سکولاریستی و غیردینی‌اش ارتزاق نکند و بر مبانی انسان‌شناسی مطرح در حوزه‌ی فلسفه و حکمت و فقه و اخلاق اسلامی تکیه کند/اگر ابزار حکمت متعالیه در اختیار شهید مطهری نبود، نمی‌توانست نقدی بر مارکسیسم بنویسد. ادامه 

یادداشت وارده

معیار فقها در تعیین آغاز ماه، سنت دینی سلف است که آغاز ماه را با رؤیت تعیین می‌کردند. اما پرسش این‌جاست که آیا مؤمنین سلف در قرون گذشته، امکاناتی جز چشم و رؤیت برای تعیین اول ماه داشتند؟امروز می‌توان از امکانات و ابزارهای جدید و از داده‌های علم نجوم در تعیین آغاز ماه استفاده کرد؛ بدین ترتیب که حلول و تولد ماه نو را معیار قرار داد و هر قسمت از کره زمین که وارد شب شد، در آن‌جا آغاز ماه محسوب شود. ادامه 

جلسه رئیس مجلس شورای اسلامی با جامعه‌مدرسین

نشست اخیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با رئیس و دوتن از اعضای جامعه مدرسین اما، نوید دهنده‌ی روشی صحیح در ابراز نظر درباره مسائل جامعه است. این نهاد به‌واسطه جایگاه خاصی که دارد از موضع کاملاً پدرانه بهترین روش را اتخاذ نمود و در جلسه‌ای سعی کرد ابعاد موضوع را بررسی و نظرات را شنیده و به صورت مستقیم نیز نظرات خود را به مقام‌های مسئول تصمیم‌گیر انتقال دهد. ادامه 

یادداشت وارده

فقه، احکام تناسبات زندگی سنتی است که ناظر بر این تناسبات وارد شده‌اند؛ احکامی که در حضور معصوم یعنی مصدر تشریع و در نسبت با آن تناسبات(عینیت زیست سنتی جزیرة العرب) صادر شده است. لذا قوام حکم به شخص معصوم و در نسبت زیست سنتی است. حال در شرایط فقدان این تناسبات و ایجاد روابط اجتماعی جدید، به علاوه فقدان معصوم، آیا اساساً امکان تسری آن احکام به عینیت اجتماعی جدید ممکن است؟ ادامه 

به‌مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین احمدی

دکتر احمدی در سفر لندن همچنین از علامه شنیده بود که اگر کسی بخواهد اسلام را در اروپا و در مغرب زمین معرفی کند، باید از طریق عرفان وارد شود؛ نه از طریق فقه. به تعبیر علامه، عرفان فراتر، جذاب­‌تر و ریشه‌دارتر از فقه است. دکتر احمدی همین ایده­‌ی علامه را بارها در سخنان خود به‌کار می‌­برد و می­‌خواست که سویه‌­های عرفانیِ دین برجسته شود. ادامه