مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

سید هادی طباطبایی

سید هادی طباطبایی
متولد ۱۳۶۱ | فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی(دانشگاه علامه طباطبایی) | نویسنده کتابهای «فقیهان و انقلاب ایران» و «حدیث نواندیشان دینی»
به مناسبت هفده ربیع الاول

تاریخ ولادت پیامبر(ص) را روز دوشنبه هفدهم ربیع الاول و به روایتی دوازدهم این ماه نوشته اند. همان سالی که اصحاب فیل قصد مکه می کند و حق تعالی ایشان را هلاک کرده و به عام الفیل لقب می گیرد. شُهره است که در روز ولادتش چهارده برج از ایوان کسری ادامه 

به‌مناسبت درگذشت

با پیروزی انقلاب نیز سید قاسم از مرام سابق خود دست نکشید و به امور سیاسی وارد نشد. در سال‌های اول انقلاب در برابر اصرارها مبنی بر پذیرش شغل و سِمتی در انقلاب، نیز پای پس کشیده و دل به امور اداری نداده بود. در حضور امام خمینی در مقابل این پافشاری‌ها گفته بود که من نوکر جد شما هستم و همین مرا بس است. ادامه 

به مناسبت سالروز حمله به مسجد گوهرشاد

پیش از ماجرای گوهرشاد، دو واقعه‌ی دیگر هم در قم به وقوع پیوسته بود و قابلیت آن را داشت که مخالفت با حاکمیت استبداد را در مسأله‌ی حجاب به رخ بکشد؛ یکی واقعه‌ی شیخ محمدتقی بافقی در فروردین ماه ۱۳۰۶ و دیگری ماجرای حاج آقا نورالله اصفهانی که از اصفهان آغاز شد و در قم به اوج خود رسید. اما در آن زمان شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مرجع مسلّم زمان، از این وقایع حمایت نکرد و جرقه‌ای که روحانیت زده بود، شعله‌ور نشد. این دو پیش‌آمد سبب شدند که روحانیون مخالف، از قم قطع امید کنند و متوجه مشهد شوند. ادامه 

نظری به رأی آیت‌الله‌العظمی اسحاق فیاض در فعالیت‌های اجتماعی زنان

مبنای اصلی ایشان چنین است که از نگاه فقهی، تفاوت‌های حقوقی و فقهی بین زن و مرد را تنها در صورتی می­‌توان پذیرفت که دلیل معتبر شرعی به‌صورت نص یا ظهور، بر اثبات آن وجود داشته باشد؛ وگرنه موضوع، داخل در قلمرو منطقه‌الفراغ یا اباحه خواهد بود و منطقة‌الفراغ یک عنصر متغیّر، متحرک و سیال است که با تغییر شرایط زمان و مکان قابل تغییر است. ادامه 

به‌مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین احمدی

دکتر احمدی در سفر لندن همچنین از علامه شنیده بود که اگر کسی بخواهد اسلام را در اروپا و در مغرب زمین معرفی کند، باید از طریق عرفان وارد شود؛ نه از طریق فقه. به تعبیر علامه، عرفان فراتر، جذاب­‌تر و ریشه‌دارتر از فقه است. دکتر احمدی همین ایده­‌ی علامه را بارها در سخنان خود به‌کار می‌­برد و می­‌خواست که سویه‌­های عرفانیِ دین برجسته شود. ادامه 

شاید اوج همدلی و هماهنگی مراجع عظام تقلید را در وقایع پیش از انقلاب، بتوان در ماجرای ۱۵ خرداد ۴۲ شاهد بود. غالب فقیهان به این وقایع واکنش نشان دادند. اما پس از آن بود که برخی از فقها، کم‌تر به اقدامی سیاسی پرداختند. دو روز پس از این واقعه بود که آیت‌الله شریعتمداری با روحانیون طرفدار خود در تبریز تماس گرفت و توصیه کرد: «مردم را به آرامش دعوت کنید و از تظاهرات جداً خودداری شود؛ چون از تظاهرات نتیجه‌ای گرفته نخواهد شد… ادامه 

به‌مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی

وی گفته بود که بیماری ریه دارم، اما والله قسم می‌خورم آن‌چه که مرا می‌­کُشد کارهایی است که در کشور دارند به خلاف انجام می‌­دهند. در خصوص حضورش در مجلس نیز گفت که ما می‌رفتیم مجلس که فاعل بالاختیار باشیم، مفعول بالاضطرار شدیم. ادامه 

یادداشتی کوتاه در مواجهه فقها با مقوله غنا

جدال میان موسیقی و روحانیت گویی پایانی ندارد. بعد از این‌که ماجرای برگزاری کنسرت‌های موسیقی نقل محافل بود و پای برخی از مراجع را نیز به ماجرا کشاند، این بار طلبه‌­ی جوانی، علیه کنسرت موسیقی اقدامی انجام داده و آتش مواجهه روحانیت و موسیقی را بار دیگر افروخته کرده است. مراجع عظام تقلید اما در خصوص حکم موسیقی، اختلاف دیدگا‌‌ه‌هایی دارند ادامه 

برخی از روحانیون اما بر آن شده‌­اند تا علاوه بر مرام طلبگی به اشتغال دیگری نیز روی بیاورند. از این گونه موارد انگشت‌شمار وجود دارد که علاوه بر مشی طلبگی، به اشتغال دیگری نیز گرایش یافته­‌اند. نقل است که مرحوم علامه طباطبایی پس از این‌که در نجف اشرف مشغول به تحصیل بوده، به دلیل عدم دریافت مقرری، به تبریز بازمی‌­گردد و مدت ده سال به کشاورزی می‌­پردازد. ادامه 

نویسنده مدعی است که واژه «علما» تا ظهور نهضت مشروطه در کنار واژه «مُلّا»، «شیخ» و «حجت‌الاسلام» برای اشاره به دانشمندان دینی در معنای عام آن به‌کار می‌­رفت. وی عنوان می‌­کند که در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده است که در طول تاریخ اسلام، تا پیش از نهضت مشروطه، فقط و فقط کلمه عالِم و علما و دیگر عناوین علمی و تخصصی کاربرد داشته و حتی یک بار کلمه «روحانی» به کار نرفته است. ادامه