بیانیهی علمای حوزه علمیه قم را میتوان اعلام یک مرزبندی مجدد علمی و اعتقادی فقها با جریانهایی دانست که در سید کمال حیدری متبلور شدهاند؛ نخست: عرفانگرایی ابنعربی-صدرایی؛ و دوم: قرآنگرایی و عقلانیت غیر نقلی. مرزبندی نخست، سابقه طولانی در تاریخ تشیع دارد و دومی نیز بیشتر محصول تحولات فکری دوره معاصر است. ادامه …
وی در برگه بازجویی ۱۴ اسفند ۱۳۴۳ گفته است: «نوعاً طرز تفکر من و بسیاری از دوستانم این است که روحانیت باید از وضع فعلی خارج شود؛ شرایط و قیود تحصیلی و ابتدا و انتهای تحصیل و… راجع به سیاست هم معتقدیم که روحانیون نباید بیدخالت باشند و آیتالله خمینی را هم شخص مقدس و خوبی میدانیم… مختصر اختلافی نیز ممکن است با آقای خمینی از نظر تشخیص موضوعات و مسائل فقهی داشته باشیم و در این صورت از ایشان تبعیت نمیکنیم…» ادامه …
رشدیه هشت سال پس از وفات آقای حائری هم در قم زندگی و فعالیت کرد. حمایت شیخ مؤسس و دیگر مراجع قم از رشدیه را باید نکته مغفول تاریخ تأسیس نظام آموزشی نوین ایران دانست. اما در نجف اگرچه آیتاللهالعظمی سید ابوالحسن اصفهانی رویکرد منفی اتخاذ نکرد، ولی نائینی مشروطهخواه در دوره مرجعیت خود رویکردی مشابه شیخ فضلالله نوری در قبال مدارس جدید داشت. ادامه …
ایدهپردازیها، انتقادات و رویکردهای فرهنگی و اجتماعی مرحوم حائری شیرازی که در کنار نگاه سیاسی اصولگرایانه وی دارای انسجام ظاهری نمینمود، در تطابق با زمینههای اجتماعی نیز دچار ابهامات و ناهمگونیهای ملموسی بود. شاید او در ابتدای طلبگیاش از این سخن موریس مترلینک الهام گرفته بود که هر قدمی بهسوی هدفی نامشخص برداریم، ارزشمندتر از طی مسافتهای طولانی است که در گذشته برای نیل به پیروزیهای درخشان قدیمی برداشتهایم. ادامه …
هرچند برخی نهادهای رسمی همچون بسیج و سازمان تبلیغات اسلامی طی سالهای اخیر کوشیدهاند با برگزاری کاروانهای زیارتی امام رضا(ع) برای زائران سنیمذهب و نیز برپایی جلسات مشترک شیعه و سنی به کاهش تنشهای فزاینده کمک کنند؛ اما بهنظر میرسد دغدغه برخی مراجع تقلید و روحانیون شیعه، بسیار جدی و حاصل برخی اطلاعات و گزارشهای نگرانکننده است. ادامه …
خیلی از این روایات طبی، اَسناد درستی ندارند و نمیشود اِسناد بَتّی [و قطعی] به ائمه(ع) داد. آنهایی که سند درستی دارند قابل استناد هستند؛ ولی اگر فقط دارای ظهور باشند، امر قطعی نیست؛ بلکه ظنی است و اگر الآن خلاف علم است همان هم از اعتبار میافتد. با اینها میآیند معامله قطع میکنند و بعد گیر میکنند. ادامه …
شاید بهتر باشد در نخستین گام، حق نوآوری مشروع در برپایی آیینهای دینی را همانند سایر آیینهای ملی و محلی به رسمیت بشناسیم و تعدد منابع مشروعیتزا در امر مناسک را بپذیریم تا ارتباط میان توده مقید به مناسک با اصلاحگران برقرار شود. در گام بعد نیز میان مصلحتسنجیهای سیاسی و اصلاحگری دینی تفکیک قائل شویم تا دین عامه نیز مرجعیت جریان اصلاحگر را به رسمیت بشناسد. سومین گام نیز درک مختصات دنیای امروز است. ادامه …
در سرمقاله و یادداشت سردبیر، به نسبت میان شریعتی و نسل امروز روحانیت و طلاب حوزههای علمیه پرداخته شده و از «روحانیت منهای شریعتی» سخن به میان آمده است. همچنین در گفتوگوهایی با دکتر سارا شریعتی، دکتر آقاجری و استاد طارمیراد به بازخوانی نگاه شریعتی به شیعه و روحانیت پرداخته شده و از جمله دکتر آقاجری و استاد طارمی، آرای شریعتی درباره صفویه و روحانیت شیعه را نقد کردهاند. ادامه …
اینکه مرحوم عبدالله قمی اختلافات کلامی و فقهی را «جزئی» پنداشته و ازسرگیری روابط سیاسی ایران و مصر را بهعنوان راهکار ضروری تقریب اسلامی پیشنهاد میدهد، حکایت از آن دارد که وی پس از هشتدهه تلاش خود و پدرش در پروژه اثرگذار دارالتقریب قاهره و نیز تجربه زیستهاش در این دو کشور به این نتیجه رسیده که باید به جای یکسانسازی عقاید پیروان دو مذهب، به دنبال ایجاد سازگاری اجتماعی میان آنها بود ادامه …
ابراهیم یزدی در سالهای فعالیت دینی و انقلابی در امریکا همانقدر که دغدغه ارائه تصویری بهروز و آزادیخواهانه از اسلام را داشت، خواهان سیاسیشدن روحانیت و خصوصاً حوزه نجف نیز بود. در خاطراتش از ساکت و آرام بودن حوزه نجف در آن سالها ابراز تأسف کرده و نوشته که با وجود ارتباطات زیادی که با برخی علمای نجف داشته، نتوانسته بود آنان را به اعتراض علیه برخوردهای دولت عراق با امام خمینی ترغیب کند. ادامه …