مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

زهره اسمخانی

دانش‌آموخته‌ی جامعة‌الزهرا(س)

گزارش نشست علمی

مساله عدالت نقطه پرکاری است و جریان های فکری متنوعی را در برمی‌گیرد. اما در علوم اسلامی عدالت جنسیتی چگونه است؟! بحث عدالت بحث فقیری است، به ویژه ابعاد عمل گرایانه آن. در این زمینه ما وسیع کار نکرده‌ایم، من پرهیز دارم بگویم عدالت جنسیتیِ مباحث ما فقیر است، ما راجع به طبقات نابرخوردار صحبت نکرده‌ایم. ادامه 

برشی از کتاب «زن در مقام مُبلِّغ»

زنان به سبب لطافت و رقت روحی و قلب سلیم، سلوک عرفانی سهل‌تری دارند. ضمن این که ویژگی ارتباط‌گرایی زنان و میل آنان به ارتباط با دیگران با هدف برقراری نوعی ارتباط صمیمی و عاطفی ـ و نه با هدف کسب منفعت؛ چنان که مردان غالباً در پی آن‌اند ـ لزوم سوق‌دادن مبلغان زن را به سمت رویکردهای تبلیغی پدیدارشناختی آشکارتر می‌کند. ادامه 

خرده‌انگاری به نقش و جایگاه بانوان طلبه، تعدد، تشتت و یکپارچه نبودن نقش  بانوان طلبه در حین و پس از تحصیل را به دنبال داشته و باعث شکل‌گیری هویت‌های صنفی چندگانه برای آن‌ها شده است. هویت چندگانه بانوان طلبه سبب شده نتوانند به‌عنوان یک متخصص در یک حرفه‌ی خاص ایفای نقش کنند. ادامه 

بازتاب‌های متفاوت و تعجب‌آمیز این انتصابات را می‌توان شروعی برای یک مطالبه در سطح حوزه‌های علمیه خواهران دانست؛ مطالبه‌ای برای سهم‌گیری مدیریتی؛ سهمی که بعد از گذشت سی و اندی سال از تجربه مردانه در حوزه‌های علمیه خواهران، زمانی برای بلوغ یافته و اینک در مسیر ظهور استعدادها برای زنانه شدن مدیریت حوزه‌ها گام برمی‌دارد. ادامه 

نقش بانوان در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی، نشانی است از این‌که مسیر عرفان و تعالی بین زن و مرد مساوی است و برای رسیدن به این منزلت در قاموس الهی، تفاوت و تبعیض جنسیتی وجود ندارد. با تورقی بر اوراق این کتاب با زیاراتی روبه‌رو می‌شویم که با نام «زنان تاریخ‌ساز» زینت بسته شده و نام‌گذاری این زیارات به نام این بانوان نشان از عظمت و مجد این بانوان دارد که نامشان همپای زیارات ائمه معصومین قرار گرفته است. ادامه 

سلایق شخصی بانوان طلبه سبب شده، تنوع و تکثر پوشش را شاهد باشیم که می‌توان از آن به‌عنوان «پوشش حداقلی و حداکثری» یاد کرد. برخی «روبنده»، «پوشیه» و «مقنعه»، برخی روسری تیره و برخی دیگر از روسری روشن و عده‌ای سِت‌کردن آستینچه و روسری را برگزیده‌اند؛ به‌عبارتی شاید بتوان گفت که سیر و روند پوشش بانوان طلبه عرف‌پذیرتر شده است. گرچه کارزار امروز در باید و نباید حجاب؛ حجاب اجباری یا انتخابی است؛ اما این کارزار در بین بانوان طلبه از پوشش حداقلی یا حداکثری حکایت دارد! ادامه 

چالش‌های فقهی زنان

هر چند نمی‌توان جنسیت را در استنباط احکام از ادله عقلی و نقلی دخیل دانست، اما بنا به گفته‌ی برخی از بانوان سطوح عالی حوزه، به علت نوع ابتلای زنان، احتمال خطای استنباط احکام فقه النساء در صورت استنباط زنانه به حداقل خواهد رسید. مناقشات فقه زنان علاوه بر مناقشات استنباطی، به چالشی با رویکرد اعتقادی تبدیل شده؛ طوری‌ که بسیاری از بانوان مترصد فرصتی برای بهره‌گیری از احکام ثانویه برای رفع برخی موانع هستند. ادامه