مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد فرخ‌فال دبیر مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با شفقنا:

  • اگر بخواهیم به تاریخ عملیاتی کارویژه‌های روحانیت برگردیم باید به دوران پیامبر اکرم(ص) بازگردیم که بعد از هجرت به مدینه با تربیت و تعلیم ۶۰ نفر از اصحاب خود به‌عنوان مبلغ و اعزام به مناطق مختلف اولین گروه مبلغان را تشکیل دادند. در حقیقت زمان و مکان و مقاطع تاریخی حرف اول را در کم و کیف کارویژه‌های روحانیت می‌زند و در دوران‌های مختلف عملکردها و کارویژه‌های خاصی را از روحانیت مشاهده می‌کنیم. به‌عنوان نمونه در دورانی که مغول وارد کشور شد و بخش زیادی از کتابخانه‌های ما به دست مغول به آتش کشیده شد و آثار علمی و فرهنگی این کشور به دست آنان از بین رفت، روحانیت به‌عنوان یک کارویژه اصلی، نفوذ در تشکیلات مغول را وظیفه خود دید و با ورود به بیوت و بالاترین و حساس‌ترین دستگاه‌های مغول توانست این قوم را مهار کند تا از تعدی به نوامیس مردم و منافع کشور و ملت جلوگیری کند.
  • کار اقتصادی، مغازه داری و این مباحث کار روحانیت نیست. کارویژه روحانیت در محدوده بیان دین و در حوزه دین است مانند تدریس معارف دین، سکوی قضاوت، بیان احکام دین، امامت جمعه، امامت جماعات، بیان مباحث عقیدتی و سیاسی و احکام و شریعت، مقام افتاء، مقام ولایت و مقام اجتهاد. لذا آن‌چه در حوزه دین نباشد و مربوط به حوزه دین نباشد اولویت ما در حوزه نیست و به‌عنوان کارویژه روحانیت آن را نمی‌شناسیم.
  • روحانیت باید در حوزه‌های سیاست و امور اجتماعی، نقش هدایتگری داشته باشد؛ نه آن‌که خود از جناح‌ها و احزاب دارای مواضع تند و عجیب باشد؛ بلکه روحانیت باید همچون یک پدر برای جامعه پدری کند و به‌گونه‌ای ارشاد و هدایت کند که فرزند ناخلفش، خلف شود؛ مبادا خود در جریانات حزبی و سیاسی گرفتار شود که از آن مسئولیت اصلی خود باز می‌ماند.
  • در ارتباط با این‌که طلاب محبوبیت خود را از دست داده‌اند این نکته را یادآور می‌شوم که اگر روحانیت روزی احساس کند که منزوی باشد مورد اشکال قرار نمی‌گیرد و اگر در متن جامعه قرار بگیرد و «لا و نعم» و تأثیرگذاری داشته باشد، گرچه رادیوها و رسانه‌های بیگانه هم به آن‌ها بد بگویند روحانیت از مأموریت و مسئولیت خود دست نمی‌کشد. شخص پیامبر(ص) هم تا وقتی ابلاغ نبوت و رسالت نمی‌کرد، او را دوست می‌داشتند وقتی روی کوه سبا آمد و گفت من پیامبرم. گفتند او مجنون و دیوانه است.
  • روحانیت باید با قناعت خود که سنت سلف حوزه ما بوده ارتباط اجتماعی خود را با مردم حفظ و قوی‌تر کند. هرچه روحانیت از قناعت برخوردارتر باشد، محبوبیت او در جامعه بیشتر است. البته طیف طلاب اکنون از نظر مالی بسیار در تنگنا هستند؛ اما باید همچون گذشته بزرگان و رهروان راه هدایت که معلم این محصلین هستند با حفظ این قناعت و ارتباط تنگاتنگ با مردم، مردمی‌بودن خود را حفظ کنند. یکی از دلایلی که حوزه‌های علمیه در گذشته در بازارها و کنار مساجد ساخته می‌شد به این خاطر بود که مردم و روحانیت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند.
منبع: شفقنا