مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

طلاب و مسأله معیشت

مشکل معیشت طلاب، از مشکلات قدیمی در حوزه علمیه است و در دوره‌های مختلف تاریخ حوزه، طلاب علوم دینی با مشکلات اقتصادی و فقر، دست‌ به گریبان بوده‌اند. اما پس از پیروی انقلاب اسلامی و با تغییر رویکرد حاکمیت به حوزه علمیه و علی‌رغم بیش‌ترشدن امکانات مالی، مشکل معیشت طلاب همچنان پابرجاست و چه‌بسا در برخی ابعاد، و به استناد برخی نشانه‌ها همچون افزایش آمار طلاب شاغل، ابعاد پیچیده‌تری پیدا کرده است. تغییرات و تحولات ناخواسته‌ای که از مشکل معیشت به وجود آمده‌اند، مانند فرار مغزهای حوزوی، مشکلات هویتی و… به مرور منجر به تغییر رویکرد مسئولان حوزه درباره معیشت طلاب شده است و افق‌های جدیدی را پیش روی این مسأله، گشوده و گوش‌های شنوای بیش‌تری درباره ایده‌های جدید برای رفع مشکل معیشت به‌وجود آمده است. با توجه به شرایط مذکور، در این یادداشت به ایده‌ای هرچند بدیهی برای بهبود وضعیت معیشت طلاب پرداخته‌ایم.

اگر تابوی ارزش‌گذاری مالی برای فعالیت‌های طلبگی شکسته شود و اگر از ابتدا درآمدهای طلبگی مبتنی بر ارزش مالی تخصص‌های حوزوی،‌ در برنامه هدایت تحصیلی طلاب قرار گیرد، شاید بتوان فشار معیشت طلاب را به جای بودجه‌های حمایتی و وجوهات شرعی، بر روی شانه‌های قدرتمند تخصص و تجربه‌های طلبگی نهاد. موارد بسیار متعددی را می‌شود یافت که کارهای دقیقاً حوزوی و طلبگی،‌ دارای ارزش مالی‌اند و عده‌ای خریدار آن خدمات و محصولات‌‌اند. ادامه 

تأمل و برنامه‌ریزی برای آینده شغلی طلاب و تلاش برای تدوین اطلس مشاغل طلبگی، هرچند تلاشی ارزشمند و قابل تقدیر است، ولی اگر با تغییر مسیر آموزشی حوزه، تغییر متون و واحدهای درسی و نهایتاً تنوع مسیر آموزشی در حوزه همراه نشود، مسأله طلاب شاغل را حل نخواهد کرد و چه‌بسا پس از تدوین و تصویب و ابلاغ، به سندی دردسرساز و آیین‌نامه‌ای دست‌وپاگیر تقلیل یابد. ادامه 

به طلاب علوم دینی، شهریه‌ای پرداخت می‌شود تا بتوانند بهتر درس بخوانند و اهداف متعالی مد نظر حوزه علمیه و مرجعیت شیعه را تأمین نموده و علوم برآمده از قرآن کریم و میراث نورانی اهل بیت(ع) را فراگرفته و ترویج کنند. ولی آیا وضعیت کنونی شهریه، به چنین هدفی منتهی می‌شود؟ ادامه