مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

عبدالوهاب فراتی

عبدالوهاب فراتی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

علی‌رغم اینکه برخی از تحلیلگران، دیدگاه‌های امام خمینی در باب غرب را به کشف اسرار بازمی‌گردانند، باید اذعان کرد پیش از آن، ایشان در ۷ تیر ۱۳۱۴ طی نامه‌ای خطاب به یکی از شاگردانش به نام ميرزا جواد حجت همداني که در آن دوره … لباس روحانيت را در آورده و به وزارت عدليه پيوسته بود، نوشت: بپرهيز و برحذر باش از اين اشباح مدعي تمدن و تجدد که آنان ستوري رميده و گرگ‌هایي درنده و شياطيني انسان‌نما هستند که از حيوان گمراه‌تر و از شيطان پست‌ترند. ادامه 

بعد از حمله برخی از معترضین عراقی به کنسولگری ایران در کربلا که متهم بودند آنان از طرفداران سید الصرخی هستند دوباره نام او در زبان‌ها جاری شد و یادداشت‌های پراکنده‌ای در شبکه‌های اجتماعی در‌باره او منتشر گردید. او پیش از این نیز در سال ۲۰۱۸ م نیز متهم به حمله کنسولگری ایران در بصره بود. فارغ از اینکه آیا او و طرفدارانش در بصره و منطقه طویریج بانی این دو رخداد بوده اند باید پرسید او کسیت؟ و چه اهدافی در سر دارد؟ ادامه 

دکتر عبدالوهاب فراتی در گفت‌وگو با مباحثات

به نظر می‌رسد که «نسبت مراجع با فقیه حاکم» حل نشده و اصلا اتم آن باز نشده است. حوزه در این سال‌ها به شدت سیاسی شد و نظریه‌های رادیکال نگذاشته تا راهی باز شود که فقهای موجود به فقیه حاکم کمک کنند. یقینا بار سنگینی روی دوش فقیه حاکم است. اگر حوزه‌های علمیه و مراجع و مجتهدین حوزه به فقیه حاکم مساعدت نکنند، او زیر این بار شکسته می‌شود. ادامه 

در گفتگو با دکتر عبدالوهاب فراتی

امروز بسیاری از منازعات، به‌دلیل کنار آمدن‌های مقام معظم رهبری و توانمندی‌های شخصی ایشان سرپوشیده مانده است، ولی اگر در آینده، ولایت به فردی ادنی از ایشان منتقل شود، فقها با او وارد منازعات ادامه 

گزارش نشست علمی

خسروپناه: آقای فیرحی در تدوین مفاهیم سیاسی مدرن توجهی به کاربست آن‌ها در مبانی مدرن ندارند. باید توضیح دهند سنجه و معیارشان در تعریف مفاهیم مدرنی هم‌چون حزب، غربی است یا اسلامی/فیرحی: ما از دریچه مارکسیست‌ها و ماتریالیست‌های غیرمارکسیست از افکار غرب مطلع می‌شویم و نگاه‌مان به غرب، نگاهی باواسطه و درجه دوم است. در حوزه علمیه به خطای بنیادگرایی افراطی دچار هستیم و هر امری را به مبناهای آن برمی‌گردانیم. ادامه 

در اولین نشست اندیشه‌ورزی «مباحثات» با حضور دکتر عبدالوهاب فراتی بررسی شد:

اگر روحانیت شیعه انتقال حق از حوزه خصوصی به حوزه عمومی را نپذیرد و دولت را محصور اراده افراد و یک قرارداد مدنی بین آن‌ها و فقیهِ حاکم نداند، اساساً راهی به‌سمت دولت مدرن باز نمی‌کند و اتفاقاً مشکل اولیه روحانیت شیعه این است که حوزه مشترکات را حوزه حقوق افراد نمی‌داند و به همین دلیل نوبت به عناصر یا ارکان دولت در تحلیل‌های فقهی نمی‌رسد. ادامه 

فراز و فرود پایگاه مردمی روحانیت(۱)؛ گفت‌وگو با دکتر عبدالوهاب فراتی

تجربه‌ی تاریخی نشان می‌هد که طرفین دعوا در مسائل سیاسی و اجتماعی برای رسیدن به راه حل، به روحانیت پناه می‌بردند و روحانیت برای همه‌ی جریانات فکری و سیاسی پدری می‌کرد و آن‌ها نیز نقش پدری آن را می‌پذیرفتند. اما بنا به دلایل متعددی دیگر روحانیت نقش پدری گذشته را ندارد و بیشتر به یک نقش برادر بزرگ‌تر تبدیل شده است که الزاماً هم اطاعت‌پذیر نیست. ادامه 

گفتاری از دکتر عبدالوهاب فراتی:

روحانیت علی‌رغم ظاهر یک‌دستی که دارد همواره از درون متکثر است و این تکثر را ذات خویش می‌انگارد؛ از این‌رو تصور حوزه‌ای یک‌دست که روایت و موضع واحدی در قبال اجتماع و سیاست داشته باشد امری ناممکن است. انتظار حوزه‌ای که به‌طور همه‌جانبه از نظام اسلامی حمایت کند و در قبال مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه، رویه‌ی واحدی درنظر بگیرد، انتظاری ناصواب است و روحانیت را از انجام رسالت دینی آن که «حمایت» و «نظارت» است بازمی‌دارد. ادامه 

دکتر فراتی در جلسه نقد کتاب «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم»:

اختصاصی مباحثات

درگیرشدن دو جریان طرفداران تفسیر مرحوم هاشمی و طرفداران تفسیر آقای مصباح با برخی مباحث بی‌خاصیت، باعث شده که اکنون در حوزه، تعداد کسانی که به نتیجه‌ی مورد نظر انجمن حجتیه می‌رسند، رو به افزایش است. ادامه 

بر خلاف صورت‌بندی روحانیت در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به دو گروه منزوی و فعال، امروزه این نهاد دچار تنوع زیادی از درون شده است. دلیل این امر را باید در مواجهه آنان با جزئیات مدنیت سیاسی و نیز حضورشان در ارکان مختلف حکومت دینی جستجو کرد. شناخت این تنوعات برای آنان که تحولات سیاسی و اجتماعی نهاد متولی دین را از نمای نزدیک دنبال می‌کنند، ارزش بسیاری دارد. این اثر بدون اینکه به همه جنبه‌های این بررسی بپردازد، تنها می‌کوشد روایت و موضع روحانیت حوزه علمیه قم در قبال نظم سیاسی و دینی را معرفی و مناقشات کانونی و در حاشیه آنان درباره سرشت و سیرت نظم دینی در سال‌های پیش از ظهور را مورد واکاوی و تحلیل خود قرار دهد. ادامه