الان عقلانیت حوزه، یک عقلانیت انتزاعی است. فقهای ما هم الان میگویند که ما هم در اجتماع هستیم، اما وقتی به اجتماع میروند، در امتداد عقل پیشینی انتزاعیشان وارد میشوند. یعنی اینطور نیست که خاستگاه مسالههایی که درباره آنها تفقه میکنند، به صورت پیشینی اجتماع باشد. یعنی ما از مساله به اجتماع میرویم، از اجتماع وارد مسائل نشدیم و نقطه عزیمت یا نقطه رصد مسائل ما خود اجتماع نیست. ادامه …
مراجع عظام، در انجام خدمات عمرانی، رضایت مردمی را در نظر داشتهاند. از همین روی بوده که با برخی از فعالیتهای عمرانی حکومت پهلوی نیز مخالفت میکردهاند، چرا که معتقد بودند در این فعالیتها ممکن است حقی از مردم ضایع ادامه …
نکتهای که شاید کمتر بدان توجه شده است، سرشت دو وجهی فرهنگی- قومی حوزه نجف است. نهتنها حوزه نجف، بلکه تمام شهر نجف – که اصولاً حاشیهای برای حوزه بهشمار میرفت – دو وجه فرهنگی متفاوت داشت: یکی ایرانی که وجه غالب آن بود و دیگری عربی- عراقی که وجه عراقی در آن غالب بود. این دو وجه با همدیگر کمتر در ارتباط بودند.
ادامه …
این سطور به مروری سریع بر آثار چهرههای سرآمد عرصهٔ فقه اکتفا میکند. البته به خاطر ضیق مجال، از ذکر نام دهها تن از فقهای بزرگ و تلاشهایشان در دو قرن اخیر و خصوصاً در دوران معاصر که دوران اوج شکوفایی نگارشهای فقهی بوده، چشم پوشیدیم و به مروری تاریخی بر برخی چهرههای بزرگ تاریخ فقه و نکاتی که در این میان وجود دارد اکتفا کردیم. ادامه …
به نظر میرسد آیتالله حکیم اگرچه تحت فشارهای حکومت بعثی قرار داشته اما مواضع سیاسی خود را چه در قبال وقایع عراق و چه در مواضع سیاسی ایران ابراز میداشته و واکنش نشان میداده است، و این کاری است که یک مرجع شیعه انجام میدهد. ادامه …