باید مراقب بود که عناوینی مانند نواندیشی حوزوی، نواندیشی دینی، روشنفکری حوزوی و غیره ما را فریب ندهد. والا همه ميتوانند با نگاهي لغوی مدعی شوند که ما دغدغه نواندیشی داریم، به این معنا که دوست داریم مسائل جدید را بشناسیم، اما نباید نگاه ما بسته و غیرمنطقی و غیرضابطهمند باشد. ادامه …
سید محمد طباطبایی میکوشید هم در مقام نظر و در عرصهٔ فرهنگی و هم در وادی عمل و سیاست، موافقت و همدلی خود را با دستاوردهای نیکِ جهان جدید اعلام کند. او وقتی با استبداد مبارزه میکرد، عدم التفات به دنیای جدید را از سوی حکومت مورد نکوهش قرار میداد. ادامه …
از نظر مرحوم آخوند اصل حکومت از امور حسبیّه است و باید در عصر غیبت حضرت ولی عصر(عج) مردم دارای نظام حکومتی باشند تا هم امنیتشان حفظ شود و هم شؤون عامه جامعه اسلامی اختلال پیدا نکند. ادامه …
به جرئت میتوان گفت اگر در ایام مشروطه که دشمنان ملت ایران برای حاکمیت بر جان و مال مردم، دین را ابزار دست خود کرده بودند، حمایت روحانیت از انقلاب و جنبش مشروطه نبود، هرگز انقلاب مشروطه به بار نمینشست، بلکه در همان مراحل نخست از پای در میآمد و در نطفه خفه میشد. ادامه …
شیخ عبدالکریم حائری نشان داد که سیاستورزی، همیشه با ورود مستقیم در امر سیاست نمایان نمیشود. نهایتِ شمّ سیاسی، میتواند در پیشبرد اهداف جلوه کند. جایی که آشفته بازارِ سیاست است میتوان سکوت کرد و دم فروبست. و این اوج سیاستورزی است. سیاستی که شیخ عبدالکریم حائری به انجام آن موفق شد. ادامه …
بدون تردید باید دوره جمهوری اسلامی را دورهای بیبدیل از نظر برقراری ارتباط میان فقه قمیها و قانون عرفی دانست. از همان ابتدا میتوان شاهد حضور پررنگ فقیهان قمی در رأس مصادر اجرایی، تقنینی و قضایی بود. نیمنگاهی به سران اصلی کشور در ۳۵ سال گذشته نشان میدهد که فقها و دانشآموختگان قمی تأثیرگذارترین چهرههای جمهوری اسلامی را تشکیل میدهند. ادامه …
زمانهای که سید لاری در آن میزیسته دورانی بود که مشروطهخواهان، بهتازگی بر مفاهیم دنیای مدرن التفات یافته بودند و رهایی از حاکمیت استبداد را در خاطر میپروراندند. سید لاری به غایت تلاش میکند تا مفاسد حاکمیت ظلم را برجسته کند و به تصویر بکشد. ادامه …
مبنای آقای بروجردی حفظ نظام حوزه بود و اگر امر بین هرگونه فعالیت سیاسی و حفظ نظام حوزه مردد میشد، ایشان حفظ حوزه را برمیگزید. لذا در جریان فعالیتهای سیاسی گروههایی که نظم حوزه را به هم میزدند، میبینیم که ایشان از همین مبنا تبعیت کرد و اجازه نداد نظام حوزه با فعالیتهای سیاسی به هم بریزد. ادامه …
عبدالمحمد ایرانی که یک روزنامهنگار مشروطهطلب به شمار میآمد، با شیخ فضل الله نوری به گفتوگو مینشیند. گفتوگو چندان طولانی نبود و بیش از هر چیز بیانگر روحیات، شخصیت و نظرات اساسی شیخ در آن مقطع زمانی (بهار سال ۱۲۸۶) است. با هم مروری بر متن گفتوگو خواهیم داشت. ادامه …
تاریخ مشروطیت را شاید بتوان از جهاتی تلخترین دوران مرجعیت شیعه دانست. بزرگترین مراجع فقهی، روی در روی هم کشیدند و به یکدیگر پرداختند. دو طرف دعوای روحانیت، علاوه بر اینکه نزاع تئوریک میکردند، اسیر خشونتهای عملی و فیزیکی هم قرار گرفتند. ادامه …