هم‌زمان با آغاز ماه محرم و برگزاری مراسم‌های مذهبی در پاکستان فشارها علیه شیعیان در این کشور افزایش یافت، پاکستان کشوری مسلمان) اکثریت اهل سنت (و عربستان سعودی در این کشور دارای نفوذ است. در ماه محرم امسال برای تعدادی از شیعیان پاکستان به دلایل نامعلوم مانند خواندن زیارت عاشورا، اهانت به معاویه، ابوسفیان و فرزندان صحابه یعنی یزید، عمر بن سعد و غیره پرونده‌سازی و دستگیر شدند، از سوی دیگرجمعیت‌های افراطی و همپیمانان سعودی در این کشور مانند سپاه صحابه نیز با راه‌اندازی تجمعات و راه‌پیمایی‌های بزرگ خواستار برخورد شدیدتر با شیعیان شده‌اند، برگزاری تظاهرات بزرگ تحت عنوان عظمت صحابه توسط سلفی‌ها در کراچی نمونه‌ای از آن است، آنان معتقدند که شیعیان پاکستان تحت هدایت‌و تحریک جمهوری اسلامی ایران اقدام به لعن مقدسات اهل سنت کرده است، این گزارش سعی دارد ضمن بررسی اجمالی وضعیت عقاید مذهبی در این کشور به بررسی زمینه‌ها و اهداف فشارها علیه شیعیان این کشور بپردازد و پیشنهادهایی جهت حل این مشکل ارائه دهد.
عقاید مذهبی در پاکستان
پاکستان کشوری با اکثریت جمعیت مسلمان(اهل سنت بیش از ۷۰ درصد- شیعه در حدود ۲۰ درصد ) است، اهل سنت اکثرا حنفی مذهب بوده و به سه گرایش:۱- دیوبندی، ۲- بریلوی(مخالف دیوبندی و معمولاً صوفی مسلک و معتقد به تقدّس اولیا و رهبران مذهبی هستند و زیارت قبور اولیا و شفاعت و یاری طلبیدن از ارواح آنان را در حل مشکلات و برآوردن حاجات خود مؤثر می دانند). ۳- اهل حدیث: این گروه روابط نزدیک با وهّابیان در عربستان دارند و عربستان کمک های زیادی در تأسیس مدارس و تأمین هزینه های آموزشی به این گروه دارند.
زمینه‌های شکل‌گیری تهدیدات علیه شیعیان پاکستان
- سیاست‌های دولت ضیاءالحق: سیاست‌های دولت ضیاءالحق برای اسلامی کردن ارتش و تربیت و رشد نیروهای تندرو به منظور جهاد با ارتش سرخ شوروی منجر به شکل‌گیری نیروهای سنی تندرو در جامعه پاکستان شد. پس از خروج نیروهای شوروی و بعدها سقوط حکومت طالبان در افغانستان، این نیروها با سرخوردگی به داخل جامعه پاکستان بازگشتند و حملات علیه شیعیان را تشدید کردند.
- گسترش تفکر دیوبندی و رواج تبلیغاتوهابیت در پاکستان: رهبری جناح اکثریت دیوبندی را فضل الرحمان و رهبری جناح اقلیت را سمیع الحق به عهده دارد. این دو رهبر، هر دو متعلق به گروه قومی پشتون هستند و از لحاظ فکری خود را طرفدار سرسخت قرآن و سنت و سیره خلفا و صحابه می‌دانند و معتقد به نظریات علمای سلف و مخالف با اجتهاد و تجدد هستند و رابطه خوبی با شیعیان و ایران ندارند.
- روابط گسترده با عربستان سعودی: گروه‌های زیادی در پاکستان وجود دارند که طرفدار وهابیت هستند و عربستان سعودی نیز کمک‌های مالی زیادی به این احزاب می‌کند. حزب جماعت اسلامی، جمعیت اهل حدیث، جمعیت علمای اسلام، حرکت المجاهدین کشمیر، حزب جماعت اسلامی کشمیر و سپاه صحابه و… شایان ذکر است بیشترین خطر و تهدید تروریسم فرقه‌ای علیه شیعیان توسط «سپاه صحابه» و «لشکر جنگهوی» هدایت می‌گردد. در دهه‌های اخیر افزون بر ترور شخصیت‌های شیعه، حملات زیادی به مراکز مذهبی و تجمعات شیعیان و نیز مناطق شیعه‌نشین در پاکستان صورت گرفته است.
اهداف تهدیدات علیه شیعیان پاکستان
- افزایش فشارها بر جبهه مقاومت و ایران: در سال‌های اخیر با پیوستن بسیاری از شیعیان پاکستانی به جبهه مقاومت در سوریه فشارها بر شیعیان افزایش پیدا کرده است، شیعیان پاکستان اوضاع دشواری دارند، به‌گونه‌ای که در بین سال‌های اخیر بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ نفر از شیعیان پاکستانی دستگیر و ناپدیدشده‌اند. بسیاری از این افراد ناپدیدشده تازه از ایران، عراق یا سوریه بازگشته بوده‌اند. آنان قصد دارند که شیعیان این کشور را از پیوستن به جبهه مقاومت بازدارند و در نتیجه ایران و جبهه مقاومت از درون دچار تزلزل گردد.رسانه‌های عربی، عبری و عربی قصد دارند با افزایش اقدامات تحریک آمیز فشار روانی را بر ایران و جبهه مقاومت ایجاد نموده و به افکار عمومی القاء کنند که ایران در پی ضربه زدن و از بین بردن مقدسات اسلامی در جهان اسلام است.
- افزایش فشارها بر دولت پاکستان: عمران خان سعی دارد سیاست موازنه قدرت بین ایران و عربستان در این کشور را حفظ نماید و با ایران رابطه‌ای صمیمانه داشته باشد حتی به‌عنوان میانجی بین دو کشور در جهت صلح و برقراری رابطه اقدام نماید، این اقدام موجب خشم نیروهای سلفی این کشور شده است و عربستان سعودی سعی دارد با تحریک گروه‌های وابسته و نزدیک به خود در دولت این کشور خلل وارد نماید و تا عمران خان سیاست‌های خود را عوض کند یا این دولت ساقط شود.
- بازی با افکار عمومی و طرح شیطانی دشمن قریب و دشمن بعید: برپایی مراسم‌های مذهبی پرشور و تجمع‌های بزرگ مذهبی از ویژگی‌های مسلمانان پاکستان است، امسال نیز باوجودمحدودیت‌های کرونایی مراسم عزاداری اباعبدﷲ الحسین (ع) ، تظاهرات بزرگ در محکومیت اقدامات علیه مقدسات اسلامی (اقدام موهن علیه مصحف شریف – و پیامبر اکرم(ص) توسط غرب) و عادی سازی روابط میان اعراب و رژیم صهیونیستی در این کشور برگزار شد. عمران خان نیز به شدت عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی را محکوم کرد. از این رو جبهه عربی، عبری و غربی سعی دارد نگاه مردم مسلمان پاکستان به معادلات بازی در دنیای اسلام را تغییر دهد و دوست را جای دشمن جا بزند و با پیش کشیدن طرح شیطانی – القاعده‌ای دشمن قریب(شیعه) و دشمن بعید(غرب)مبارزه علیه شیعیان را توجیه نماید.
- پیشنهادها
- حضور فعالانه در پاکستان: جمهوری اسلامی باید از گشایش‌هایی که در رابطه دو کشور ایجاد شده است استفاده بهتری نماید و مسئولین دینی و فرهنگی باید با حضور میدانی، به نظارت فعالیت‌های شیعیان این کشور پرداخته و از اقدامات تنش‌زا جلوگیری به عمل‌آورند.
- افزایش کار رسانه در سطح جهان اسلام: جبهه عبری، عربی و غربی با تسلط بر رسانه‌های جهان، افکار عمومی مردم را هدایت می‌کنند و آنان را در مقابل جبهه مقاومت قرارداده و اتهام‌هایی بی‌اساس را مطرح کرده‌اند، ایران و جبهه مقاومت باید در زمینه هدایت و تنویر افکار عمومی تلاش بیشتری انجام دهد.
- تحلیل محتوای اختلافات مذهبی میان شیعه و سنی و پاسخ دقیق به آن: از صدر اسلام اختلافات مذهبی میان اهل سنت و شیعه وجود داشته است، جمعیت‌ها و انجمن‌های دینی، علمای بزرگ و سرشناس دنیای اسلام ضمن مذاکره با یکدیگر در زمینه حل آن اقدام اساسی انجام دهند تا تنش میان شیعه و اهل سنت در جهان به حداقل برسد.
- عاشورا نماد وحدت شیعه و سنی در پاکستان: تاریخ پاکستان نشان می‌دهد که عموم مسلمانان(شیعه و اهل سنت) که طالب تشکیل کشور اسلامی و استقلال پاکستان بوده‌اند، با توسل و الهام‌گیری از قیام امام حسین(ع) در کربلا و با تاکید برجبهه حق و باطل به پیروزی رسیده‌اند. روز عاشورا از جمله تعطیلات رسمی در این کشور است، این فرصت طلایی برای تقریب مذاهب اسلامی نباید به یک تهدید تبدیل گردد.
- مبارزه با جهل و عقب‌ماندگی در پاکستان: برخی از عقاید اسلامی در پاکستان دچار خرافه شده‌اند، با افزایش کار فرهنگی و مذهبی باید این خلا جبران گردد.