- حجت الحق ابن سینا نفوذ گسترده‌ای بر اندیشه فیلسوفان اروپایی نظیر آلبرت کبیر، توماس اکویناس، راجر بیکن، دنس اسکوتوس و مایستر اکهارت داشته است. تأثیر ابن سینا بر جهان‌شناسی فلسفه تومیســم (توماس آکویناس) که معتبرترین نظام فلسفی جهان کاتولیک است، به طرز خاصی بارز است. بیان «رابطه حدوث و قِـدَم» و «تعامل عقل و وحی» از مهم ترین تأثیرات ابن سینا بر نظام فلسفه مسیحی به طور عام است.
- نظریه فلسفی «وجوب و امکان» ابن سینا بنیاد نظام فلسفی اروپای مسیحی است. آلبرت کبیر «طبقه بندی نفس» و «مراتب عقل» در فلسفه ابن سینا را پذیرفت و این نظریات از طریق او در فلسفه اروپایی نفوذ گسترده یافت. توماس آکویناس علاوه بر آن از «علم النفس»، «نظریه حس مشترک» و «تجرد صور محسوس» ابن سینا بهره برداری نمود.
- فلسفه اسلامی دارای یک سیستم فلسفی مستقل از فلسفه یونانی است، شئون یک فلسفه اصیل (اوریجینال) را داراست و در همه موضوعات فلسفی بر فلسفه یونانی رجحان دارد. علاوه بر آن ده‌ها موضوع فلسفی جدید نظریه‌سازی نموده که در فلسفه یونانی وجود ندارد. هر سه نظام فلسفیِ «مشائی»، «اشراقی» و «حکمت متعالیه» مستقل از فلسفه یونانی هستند، اما در نقد و تعامل با آن رشد نموده‌اند.
- عقل در فلسفه اسلامی با راسیونالیسم غربی متفاوت است. راسیونالیسم غربی ادنی مراتب عقل را مطرح نموده، در حالی که در فلسفه اسلامی عقل، صادر اول از مبدأ اعلی است. در مقاله انگلیسی «عقل نظری و عملی از دیدگاه مولوی و ملاصدرا» (Rumi Principle، لندن، ۲۰۱۸) تبیین کرده‌ایم که کاهش نقش عقل در عرفان و حکمت متعالیه افسانه است. حضرت مولانا در «مثنوی معنوی» ۳۴ عقل برشمرده که قابل تقسیم به سه مرتبه عقل است: «عقل کلی»، «عقل نظری» و «عقل عملی».
- یکی از شارحین معاصر «شفا» و «اشارات» ابن سینا، عارف نامدار حضرت علامه حسن‌زاده آملی هستند. اگر تعارضی بین عرفان و عقلانیت بود، ایشان سال‌ها عمر گران‌بهای خود را صرف شرح متون ابن سینا نمی‌نمودند.
- اشتباه شبه روشنفکران ما این است که عقل را صرفاً به معنای راسیونالیستی آن تلقی می‌کنند؛ در حالی که عقل در فلسفه اسلامی با عقل دکارتی و کانتی متفاوت است.
- یکی از اشکالات بزرگ فلسفه جدید غرب، عدم فهم رابطه عقل و نفس در موضوع شناخت است. فلاسفه اسلامی از ابن سینا تا صدرالمتألهین معتقدند با تهذیب و پالایش نفس، قوه عاقله انسان تکامل می‌یابد و مطالبی را می‌فهمد که به قول حضرت مولوی، «عقل معاش» قدرت درک آن‌ها را ندارد. در حالی که «عقل معاد» که عقل نفس پالایش یافته است، امکان فهم امور عالم غیب و مجردات را داراست.
- کانت با تعطیلی امکان شناخت «نومن» جهان؛ حکم تعطیلی قوای بالغه عقل و «عقل مستفاد» را صادر کرد.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
