حجتالاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی از اعضای شورای عالی حوزههای علمیه، دوشنبهشب در برنامه «گفتوگوی ۲۱» رادیو معارف، نکاتی را دربارهی دیدار اخیر اعضای این شورا با مقام معظم رهبری بیان کرد. وی دیدار اعضای شورای عالی حوزههای علمیه با مقام معظم رهبری را در راستای دیدار اعضا با مراجع عظام تقلید برشمرد و گفت: «اعضای شورا به ترتیب با حضرات آیات عظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، سبحانی و وحید خراسانی دیدار داشتند. دیدار با مقام معظم رهبری قرار بود در آغاز سال تحصیلی انجام شود؛ اما چنین برنامه ریخته شد که دیروز با ایشان دیدار کنیم». امام جمعه موقت تهران درباره یکی از رهنمونهای کلان و جامع مقام معظم رهبری در این دیدار گفت: «ایشان فرمودند حوزه پشتوانهی اقامهی حکم اسلامی است؛ بنابراین اگر حکومت اسلامی، حکم اسلامی را بهخوبی اجرا کند، حوزهی علمیه باید با تمام وجود از آن حمایت کند و اگر دچار اشتباه میشود باید تذکر بدهد».
استاد حوزهی علمیه قم در تبیین این سخن کلان مقام معظم رهبری به تببین رابطه حوزه علمیه و نظام (حکومت) پرداخت. وی سه نوع رابطه یا نسبت بین حوزهی علمیه و نظام را قابل تصور دانست و در توضیح آنها گفت:
۱) تقابل با نظام اسلامی: این رابطه منطقی بهنظر نمیرسد؛ زیرا اجرای احکام اسلام آرزوی همهی بزرگان و مراجع بوده است. مراجع عظام تقلید بالاتفاق تضعیف نظام اسلامی را حرام میدانند. از سوی دیگر، حکومت هم حکومت اسلامی است و در چنین حکومتی نسبت تقابل حوزه با نظام، بیمعناست.
مقام معظم رهبری هم در همین دیدار اخیر فرمودند: «اگر وجوه برسد شهریه میدهم و اگر نرسد نمیدهم». البته خدا را شاکر بودند که هرماه این وجوه بهتر از گذشته میرسد و اضافه فرمودند: «هرچقدر بیشتر برسد، بنده تصمیم دارم وضعیت معیشت طلاب را سامان بدهم».
۲) هضمشدن در دولت: به این معنا که حوزهی علمیه بهنوعی زیرمجموعه دولت باشد. این رابطه هم قابل قبول نیست. افتخار حوزههای علمیه در طول تاریخ این بوده که همیشه استقلال داشتهاند و این افتخار، الآن هم هست. شهریهی طلاب از وجوه تأمین میشود. حتی مقام معظم رهبری هم در همین دیدار اخیر فرمودند: «اگر وجوه برسد شهریه میدهم و اگر نرسد نمیدهم». البته خدا را شاکر بودند که هرماه این وجوه بهتر از گذشته میرسد و اضافه فرمودند: «هرچقدر بیشتر برسد، بنده تصمیم دارم وضعیت معیشت طلاب را سامان بدهم». همینجا بد نیست نکتهای را صراحتاً اعلام میکنم و آن اینکه شهریهی یک طلبه بهطور متوسط چهارصد هزار تومان است! مردم عنایت بفرمایند؛ چطور میشود با چهارصدهزار تومان زندگی کرد؟ من وقتی بحث حقوقهای نجومی را شنیدم با خودم گفتم کاش بزرگان حوزه بگویند که وضعیت طلبهها چطور است؛ بگویند مرحوم آیتﷲ واعظ طبسی ۳۷ سال تولیت حرمت امام رضا(ع) بود و یک ریال از حقالتولیة اجرت نگرفت! مقام معظم رهبری هم زندگیشان نه از سهم امام میچرخد و نه از حقوقهای دولتی. بنده برخی از مراجع عظام تقلید را میشناسم که شهریهی سنگینی هم به طلاب میدهند، اما خودشان یک ریال هم از سهم امام استفاده نمیکنند.
۳) رابطهی ناصحانه: آنچه را مقام معظم رهبری هم در جلسهی اخیرشان با اعضای شورای عالی حوزه فرمودند، درواقع تعریف این رابطه بود. رابطهی ناصحانه یعنی چه؟ مأموریت نظام اسلامی اجرای احکام دین است و حوزهی علمیه به این مأموریت کمک میکند. رئیس قوهی قضائیه، فقهای شورای نگهبان، بسیاری از قضات و ائمهی جمعه، همه از حوزه بیرون میآیند و این خدمت بزرگی به نظام اسلامی است که در چارچوب رابطهی ناصحانه صورت میگیرد. رابطهی ناصحانه یعنی حوزه حمایت میکند از نقطهقوتها و از اجرای احکام دین و اشتباهات را هم تذکر میدهد.