🔸از عراق نوشتن سخت است، نه چون درک عراق سخت باشد، بلکه به خاطر احساسات زودگذر برخی که تمایل دارند عراق را در قامت چیزی نمایش دهند که هرگز نبوده و رویایی بسازند که همیشه کابوسش نصیب ما شده است.

🔹همانند رویایی که از عکس مقتدا صدر در حسینیه امام خمینی کنار سردار شهید و رهبر عزیزمان ساختیم و زمانی نگذشت که کابوس آن در اعتراضات ضد مقاومت در عراق با نقش آفرینی مستقیم مقتدا نصیبمان شد.

🔸از منظر من جمعه وطنی در عراق یک حرکت مهم است، اما بیش از یک حماسه یک قدرت نمایی بود که اگر مدیریت نشود می‌تواند بحران آفرین‌ترین اقدام دهه اخیر این کشور باشد و همان مسیری را رقم می‌زند که آمریکای جرج بوش در طرح خاورمیانه بزرگ در سر داشت، یعنی عراقی چند تکه و فاقد قدرت.

🔹به جای شعارنویسی‌های این روزها و تخیل‌های کنترل نشده، بگذارید اندکی از عراق امروز برایتان بگویم:

🔸عراق کشوری با حدود ۴۰ میلیون جمعیت است که اقلیت‌های قدرتمندی را در خود جای داده است، چنانکه ۲۰ درصد از این کشور را کردها تشکیل می‌دهند، کردهایی که بیش از عراقی بودن خود را وابسته به قومیت بزرگ کرد می‌دانند و آرزوی همیشگی آنها یک کشور مستقل متشکل از تمام کردهای پخش شده در منطقه است. آرزویی که اسرائیل و ایالات متحده تنها حامیانش هستند.

🔹 ۹۵درصد از کل جمعیت مسلمان هستند و حدود ۶۰ درصد از جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند.

🔸بغداد با حدود ۷ میلیون نفر جمعیت پرجمعیت‌ترین شهر این کشور است و پس از آن موصل(یک میلیون و ششصد هزار نفر) بصره (یک میلیون و چهارصد هزار نفر) کرکوک (یک میلیون) و اربیل (هشتصد و پنجاه هزار نفر) قرار دارد.

🔹بیش از نیمی از جمعیت عراق را جوانان زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهند و نرخ رشد جمعیت مثبت ۲ درصد در کنار ۷۰ درصد شهرنشینی در این کشور نشان از دوران جدید عراق دارد. عراقی که با بهره‌مندی بیش از ۸۰ درصدی از تلفن‌های همراه هوشمند و شبکه‌های ماهواره‌ای در حال شناخت جهان اطراف خود است.

🔸شبکه‌های اصلی داخلی این کشور الشرقیه (متمایل به آمریکا) البغدادیه (وابسته به سعودی) و العراقیه(متعلق به دولت) می‌باشند، اما شبکه‌های عرب زبان کشورهای همسایه همانند العربیه و الجزیره نیز دارای جایگاه ویژه‌ای در این کشور هستند.

🔹بیش از ۱۰ ملیون جمعیت زیر ۲۴ سال عراق نشان می‌دهد که عراق امروز در حال آموزش و یادگیری است و نظام آموزشی این کشور بر مبانی اسلامی بنا نشده است.

🔸منابع اصلی و زیرساخت‌های آموزشی عراق سکولار است و مبانی دینی حتی به گونه‌ای عام، ریشه نظام آموزشی تلقی نمی‌شود. این امر نشان می‌دهد نسل در حال رشد عراق ذهن و قلب خود را در اختیار معلمانی قرار می‌دهد که از منابع سکولار آنها را تربیت می‌کنند.

🔹نرخ بیکاری در این کشور حدود ۳۰ درصد است و مهمترین منبع درآمد عراق صادرات است که صرفا شامل نفت و مشتقات آن می‌شود. هند، چین و ایالات متحده بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت از عراق هستند و ترکیه، چین و کره جنوبی بزرگ‌ترین صادرکنندگان به این کشور می‌باشند.

🔸کسری بودجه‌ای با رقم حدودی ۱۰ میلیارد دلار و بدهی خارجی بیش از ۹۰ میلیارد دلاری باعث شده است نیاز عراق به صادرات نفت و سرمایه‌گذاری خارجی روزافزون باشد.

🔹از احزاب و جریانات برجسته عراق نیز می‌توان به عناوین زیر اشاره کرد:
۱- اتحاد الفتح [هادی العامری] مجموعه‌ای از گروه‌های سیاسی عموما شیعه و متمایل به مقاومت.

۲-اتحاد النصر [حیدر العبادی] شیعه متمایل به آمریکا و دارای زاویه با مقاومت

۳- بلوک آل صادقون [طرفداران عدنان الدلیمی متوفی ۲۰۱۷] سنّی مخالف شیعه، ایران و مقاومت.

۴- اتحاد السائرون [مقتدی الصدر] شیعه مستقل مخالف حشد الشعبی.

۵- سازمان بدر [هادی العامری] شیعه نزدیک به ایران و جریان مقاومت.

۶- حزب الدعوه [نوری المالکی] شیعه مستقل متمایل به ایران.

۷- حزب فضیلت[محمد موسی الیعقوبی] شیعه مستقل متمایل به ایران از طرفداران شهید صدر.

۸- حزب دموکراتیک کردستان یا KDP [ مسعود بارزانی] کرد متمایل به آمریکا.

۹- اتحادیه میهنی کردستان یا PUK [کوسرت رسول علی] کرد تمایل به آمریکا.

۱۰- نهضت گوران [عمر سیدعلی ] کردهای عراق مخالف اتحادیه میهنی و حزب دموکرات متمایل به آمریکا.

۱۱- مجلس اعلای عراق یا ISCI [ همام حمودی] شیعه مستقل نزدیک به ایران.

۱۲- حزب کمونیست عراق [حمید مجید موسی] غیر مذهبی و مستقل.

۱۳- جریان حکمت ملی [عمار الحکیم] شیعه مستقل و مرتبط با ایران، آمریکا و سعودی.

۱۴- جنبش نسل جدید [شاسوار عبدالواحد] کرد نزدیک به آمریکا.

۱۵- هویت ما [محمد الحلبوسی] سنی نزدیک به آمریکا و رئیس فعلی مجلس عراق.

۱۶- اتحاد تصمیم عراق[ خمیس الخنجر و اسامه نجیفی] سنی نزدیک به آمریکا.

۱۷- ائتلاف دولت قانون [نوری المالکی] شیعه مستقل متمایل به ایران.

۱۸- ائتلاف وطنیه [ایاد علاوی] شیعه سکولار متمایل به آمریکا.

۱۹- ائتلاف القوی العراقیه [ محمد الحلبوسی] بزرگ‌ترین ائتلاف گروه‌های سنی و متمایل به آمریکا.

🔸بسیاری از احزاب مذهبی، محلی، قبیله‌ای دیگر که نیازی به برشمردن نام همه آنها نیست.

🔹با ظهور مشکلات و بحران‌های فراوان اقتصادی، امنیتی و اجتماعی، میزان فعالیت و مشارکت سیاسی مردم عراق مخصوصا جوانان به شدت ریزش داشته است، به صورتی که مشارکت حدود ۸۰ درصدی در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۵ در طول ۱۳ سال به حدود ۴۰ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است که نشان از سرخوردگی سیاسی جامعه و عدم علاقه به فعالیت‌های سیاسی در این کشور است.

❗️حال که تا حدودی عراق را شناختید باید عمیق‌تر به آنچه در جمعه وطنی رخ داد نگاه کنیم.

🔸تصویری کلی از عراق اکنون را ارائه کردم تا تحلیلی که برای شما می‌نویسم نه یک تخیل بی‌دلیل که یک تفسیر متقن و هدف‌دار باشد تا بدانیم در عراق اکنون با چه آینده‌ای روبرو خواهیم بود.

گروه‌های سیاسی
🔹از میان تمام گروه‌های برشمرده شده در یادداشت پیشین آنچه در جمعه وطنی رخ داد، قدرت‌نمایی بخشی از جریانات شیعی به پیشداری مقتدا صدر است، اما باید دید این حرکت می‌تواند چه معنایی برای هر کدام از گروه‌ها  داشته باشد.

الف. کردها و سنی‌ها
🔸این گروه‌ها که عموما حمله ایران به مقر عین الاسد را نقض حاکمیت عراق خوانده‌اند، به شدت خواهان تداوم حضور سیاسی و نظامی ایالات متحده در عراق هستند.

🔹سخنان محمد الحلبوسی رئیس پارلمان و برهم صالح رئیس جمهور عراق و نیچروان بارزانی رهبر اصلی کردهای عراق در این رابطه و دیدارهای این افراد با مسئولان بلند پایه آمریکا نشان‌گر اختلاف عمیق درون سیستم سیاسی عراق است.

🔸گروه‌های فوق تداوم حضور در قدرت و تضمین امنیت خود را منوط به حضور ایالات متحده می‌دانند و بر همین اساس هرگونه صحبت از خروج ایالات متحده ورود به عرصه حیاتی کردها و اهل تسنن خواهد بود.

🔹فراموش نکنید کردها ۲۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند و همواره به دنبال استقلال از عراق هستند. پذیرش خودمختاری منطقه کردستان عراق و همچنین تداوم استقلال مالی به واسطه بهره‌مندی از منابع طبیعی ملی خارج از نظارت دولت مرکزی عراق تنها زمانی قابل تداوم است که ایالات متحده در عراق حاضر باشد و به همین دلیل برنامه ساخت دو پایگاه نظامی جدید در منطقه کردستان اخیرا تصویب شده است.

🔸سنی‌ها نیز به دلیل اکثریت شیعی کشور عراق همواره از نفوذ جریانات تندرو شیعی هراسان هستند و خروج ایالات متحده از عراق را به معنای پایان حیات سیاسی خود می‌دانند. این ترس باعث شده است تمامی این جریانات سیاسی پس از اعلام طرح خروج ایالات متحده در مجلس موضع‌گیری‌های صریح‌تری در حمایت از حضور ایالات متحده داشته باشند.

ب. گروه‌های شیعی میانه‌رو و متمایل به آمریکا
🔹جریانات سکولار و نزدیک به ایالات متحده همانند ایاد علاوی و حیدر العبادی بی‌شک مخالف خروج ایالات متحده از آمریکا براساس فشار گروه‌های سیاسی شیعی نزدیک به ایران هستند و در کنار آن جریانات میانه‌رو مانند حرکت حکمت ملی عمار حکیم نیز خواهان وجود سیاسی ایالات متحده در عراق به عنوان وزنه تعادل سیاسی در برابر گروه‌های مسلح شیعی (جریانات حشد و بدر) می‌باشند.

ج. سائرون و مقتدا صدر
🔸تمام حرکات مقتدا در راستای ایجاد یک اتفاق حول شخصیت خودش بوده  و تمام تلاش او معطوف به این است تا در عراق جدید خود را به عنوان یک رهبر سیاسی مقتدر و بی‌طرف معرفی کند، به همین دلیل همواره ایران و ایالات متحده را با یک چوب رانده است.

🔹عادل عبدالمهدی که متمایل به جریانات مقاومت بود را با آشوب‌های خیابانی مجبور به کناره‌گیری کرد و در ادامه هم ایران را همانند ایالات متحده به نقض حاکمیت عراق متهم و جریانات مقاومت را عاملی برای ناامنی کشور معرفی و تقاضای انحلال تمام جریانات وابسته به حشد الشعبی را نمود.

🔸او اکنون در میانه میدان به ارائه تصویری از خود به عنوان محور خارجی‌ستیزی مشغول است و برای حفظ چهره مستقل و ملی و همچنین گردآوری طرفدار از جریانات مخالف ایران و مقاومت، به زودی مجبور به مقابله با ایران نیز خواهد شد.

🔹حمایت او از برهم صالح پس از دیدار با رئیس جمهور ایالات متحده در حاشیه اجلاس داووس نشان می‌دهد مقتدا به شدت در حال بازی دوگانه‌ای به منظور بسط قدرت خود در عراق است.

 اقتصاد
🔸عراق از منظر اقتصادی به شدت وابسته به صادرات نفت و واردات است و بر همین اساس هرگونه اعمال تحریم و فشار می‌تواند این کشور دچار بحران را به مرز فروپاشی ملی برساند.

🔹تهدیدهای کتبی ترامپ نسبت به تحریم‌های احتمالی که در اختیار دولت عراق قرار گرفت، باعث تردید شدیدی میان جریانات سیاسی شد، چرا که می‌دانند با حذف بودجه حاصل از نفت توان اداره و مدیریت جامعه را ندارند.

🔸همین امر باعث می‌شود اکثریت جریانات سیاسی عراق نسبت به طرح خروج نظامی ایالات متحده و عواقب آن به شدت هراسان باشند و خود را تا حد ممکن در مسیر مخالف آن تعریف کنند.

🔹از نظر اقتصادی و اجتماعی عراق هنوز ظرفیت‌های اخراج نیروهای ایالات متحده را نیافته و لازم است جریانات سیاسی موافق اخراج، جدای از بُعد سیاسی به بررسی‌های علمی و دقیق برای ترسیم آینده عراق اقدام کنند که اگر با ساده‌انگاری کار پیش رود، محصول نهایی عراقی بیش از پیش وابسته به ایالات متحده خواهد بود.

مردم
🔸جهان جدیدی که پیش روی نسل جوان عراق قرار دارد را چه کسی قرار است ترسیم کند و چه شخصی مسیر را برای آنها هموار می‌کند؟

🔹در حالی‌که علمای نجف اقدامی برای ترسیم آینده اجتماعی عراق نمی‌کنند، بی‌شک فضا برای سکولارها هموارتر است و همین موجب شده است گرایشات غیر دینی و سیاست‌های غرب محور در عراق توان بالایی از تاثیرگذاری را داشته باشد.

🔸جوانانی که با شبکه‌های خبری ماهواره‌ای و فرهنگ غربی در حال آشنایی هستند، در حال تجربه جهان جدیدی می‌باشند که حتی وابستگی‌های ملی، آنها را دستخوش تاثیر کرده است.

🔹کشوری که وابستگی‌های فروملی(عشیره‌ای-مذهبی-قومیتی) قوی‌تری از ملی‌گرایی دارد، بسیار نسبت به منافع جزئی خود حساس بوده و همین امر باعث می‌شود گروه‌های مختلف مردمی نسبت به آینده خود در صورت بروز تنش‌های ضد آمریکایی نگران باشند.

🔸باید در نظر داشت مردم عراق پس از سقوط صدام هنوز روی آرامش را ندیده‌اند که بخش عمده‌ای از آن محصول همین حضور ایالات متحده در این کشور است، اما اگر تصویر مردم از آینده عراق بدون ایالات متحده درست و صحیح شکل نگیرد، بی‌شک مردم عراق علی الخصوص جوانان این کشور در برابر آن قد علم خواهند کرد.

🔻خاتمه
🔹آنچه در انتظار عراق است ارتباط مستقیم با رفتار همراه با درایت ایران و جریانات نزدیک به آن در عراق دارد.

🔸زمزمه‌های استقلال‌خواهی اهل تسنن و کردها درپی حرکات شیعیان شنیده می‌شود و بی‌شک این گروه‌ها برای حفظ حیات سیاسی و منافع قومی_مذهبی خود نمی‌توانند ساکت بمانند و اگر رضایت و اطمینان خاطر آنها در این عرصه جلب نشود، خروجی اقدامات اخیر یک عراق چندپاره خواهد بود که مطلوب ایالات متحده است.