حذف شرط «مرجعیت» در تعیین «ولی فقیه»، فارغ از پیامدهای سیاسی، پیامی تأملبرانگیز برای حوزههای علمیه داشته که بهنظر میرسد تا کنون چندان به آن توجه نشده است. چرا مرجعیت که عالیترین مقام علمی و متنفذترین جایگاه حوزوی است، از شروط لازم و ضروری ولایت امر مسلمین محسوب نمیشود؟ و اساساً مرجعیت نه بهمعنای نهاد دینپژوه، که به معنای یک جایگاه متنفذ اجتماعی منسوب به دین، منهای کارآمدی در اداره امور مسلمین چه تعریفی قابل دفاعی میتواند داشته باشد؟ ادامه …
چه بسا اگر حوزه علمیه در طی این سالها به جای توسعه سازمانی بر تقویت روابط استاد و شاگرد متمرکز میشد و تربیت طلاب را نه در قم، که در نقاط بومی خودشان پی میگرفت و خود را با مسائل عینی جامعه وفق میداد، امروز نهتنها نیازی به بودجههای نفتی و غیرنفتی پیدا نمیکرد، بلکه تأمین نیازهای مادی آن مورد استقبال مردم نیز واقع میشد. ادامه …