مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

رویکرد فقهی سید یزدی

سید کاظم یزدی از بزرگان فقه شیعه در سده اخیر محسوب می‌شود و روش فقهی‌اش تأثیر به‌سزایی بر علمای پس از او داشته است. کتاب فقهی سید یزدی یعنی «العروه الوثقی»، مرکز توجهات فقهی در دروس خارج حوزه‌های علمیه بوده است و مجتهدان صدساله اخیر، قدرت اجتهادی خود را با تعلیقه‌نویسی بر این کتاب نشان داده‌اند. از همین رو بررسی روش فقهی سید اهمیت ویژه‌ای دارد آن‌چه در پی می‌آید مقاله‌ای از مرحوم دکتر محمود بستانی است با عنوان «سید کاظم الیزدی فقیها» که به بررسی روش سید یزدی در فعالیت‌ها و تلاش‌های فقهی‌اش پرداخته است. دکتر بستانی در این مقاله با بررسی میدانی تظرات سید کاظم یزدی سعی می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که سید یزدی بر اساس چه ساز و کاری به تعامل فقیهانه در استنباط احکام فقهی می‌پردازد؟ نگارنده خود بدین مسأله اشاره می‌کند که بیش از آن‌که به نظریات اصولی سید ملتزم باشد، به روشی ملتزم است که وی به‌عنوان یک فقیه در کتب فقهی‌اش پی می‌گیرد. شایان ذکر است که متن اصلی این مقاله به زبان عربی در شماره هفتم مجله «آفاق النجفیّه» منتشر شده است.

رویکرد فقهی در آثار سید یزدی

بخش چهارم و پایانی

سید در رابطه با احتیاط، گاهی آن را رد می‌کند؛ یعنی در جایی که احتیاط را در محل خود نداند؛ مثلاً بر خلاف صاحب‌جواهر معتقد است ترک زینت برای زنی که شوهرش فوت کرده است، شرط صحّت عدّه او نیست/علی‌رغم آن‌که سید در برخی موارد به شدت به قول مشهور پایبند است، در عین حال نفی حرج و سختی نیز در تلاشهای فقهی او قابل مشاهده است؛ مثلاً در مسأله وقف می‌گوید: «علما در تضییق مسأله وقف زیاده‌روی کرده‌اند؛ در حالی‌که این مسأله تا این حد ضیق نیست؛ چون از اخبار دالّ بر عدم جواز بیع وقف، چیزی جز عدم جواز فروش وقف مانند دیگر املاک استفاده نمی‌شود و قدر متیقّن از اجماع فقها نیز همین مقدار است…» ادامه 

رویکرد فقهی در آثار سید یزدی

بخش سوم

نسبت به ترجیح به سند، لازم است اشاره شود که این مرجّح، آخرین مرجّح نزد سید یزدی است؛ از آن رو که سید اساساً به اخبار ضعیف در حالتی که منجبر با عمل فقهاست اعتماد می‌کند؛ به‌علاوه مرسلاتی که رجالیون توثیق کرده‌اند را نیز می‌پذیرد… . این مبادی به خوبی رویکرد سید در تعامل با اخبار ضعیف را نشان می‌دهد. ادامه 

بخش دوم

توجه به تلاش‌های سید یزدی در این میدان نشان می‌دهد که دو اصطلاح «شهرت» و «مشهور» در فعالیت فقهی او برای ترجیح یک خبر یا گروهی از اخبار در مقابل خبری دیگر یا گروه دیگر اخبار درگیر با هم (متضارب) زیاد دیده می‌شود و دیگر مرجحات را تحت الشعاع قرار می‌دهد… در مقابل، استناد به مرجّح «سندی» (یعنی اوثقیت) در کارهای او کم‌تر دیده می‌شود ادامه 

بخش اول

دکتر بستانی در این مقاله با بررسی میدانی تظرات سید کاظم یزدی سعی می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که سید یزدی بر اساس چه ساز و کاری به تعامل فقیهانه در استنباط احکام فقهی می‌پردازد؟ نگارنده خود بدین مسأله اشاره می‌کند که بیش از آن‌که به نظریات اصولی سید ملتزم باشد، به روشی ملتزم است که وی به‌عنوان یک فقیه در کتب فقهی‌اش پی می‌گیرد. ادامه