یکی از سؤالاتی که درذهن طلبه‌ها مخصوصاً طلاب سال‌های اول حوزه، وجود دارد این است که ما با کدام عنوان شرعی شهریه می‌گیریم؟ بعضی‌ها بعد از جواب به این سؤال، دیگر شهریه نمی‌گیرند؛ بعضی دیگر تا آخر عمر در تردیدند؛ عده‌ای نیز با اطمینان به گرفتن شهریه ادامه می‌دهند.
جواب به این سؤال تبعاً جواب به سؤالات دیگری نیز هست که از روشن‌نبودن جواب سؤال اول، حاصل می‌شود که گاه از طلبه‌ها هم پرسیده می‌شود. پس از تتبعی کوچک، سه عنوان برای گرفتن شهریه به ذهن نگارنده رسید:
۱. سهم امام در خمس؛ که شرط احراز رضایت امام برای مصرف آن را دارد.
۲. زکات؛ زیر عنوان سبیل ﷲ که یکی از مصادیق آن تربیت مبلغان و دانشمندان دینی است.
۳. بیت المال؛ از این لحاظ که پرکردن یکی از خلأهای نظام اسلامی که مبلغان و دانشمندان دینی است، واجب کفایی است؛ مثل قضاوت که شهید در لمعه بدان اشاره کرده (باب القضاء) که برای انجام این واجب (قضاوت)، فرد مبلغی به عنوان مزد نمی‌گیرد؛ ولی بر بیت المال است که آنان را تأمین مالی کند. شاید بتوان گفت که این سومی از همه جامع‌تر و محکم‌تر است و حتی اگر مراجع، خمس و زکات هم بدهند از همین باب باشد.
پس کلیت این حرف دوست عزیزمان که کم‌نگذاشتن در انجام واجبات و وظایف طلبگی است، درست است و خیلی مهم و در رشد انسان تأثیر می‌گذارد؛ همان‌طورکه همه‌مان به این موضوع واقفیم؛ اما اینکه شهریه چه موقع مشکوک و شبهه‌ناک می‌شود یا چه موقع حرام می‌شود را باید طبق ملاک‌های فقهی بحث کنیم. در این‌باره به چند نکته اشاره می‌کنم:
نکته اول: ملاک ما در حلال و حرام، فقه است و اگر بخواهد این پول حرام شود باید عنوانی فقهی ـ مثلاً کم‌کاری ـ بدان تعلق گیرد. تشخیص اینکه کم‌کاری شده یا نه با عرف است. البته شاید بتوان گفت عرف زحمت در مقابل این پول را زیاد نداند و حتی این زحمت فعلی را زیادتر از این حد شهریه هم بداند.
نکته دوم: شاید بتوان گفت که احراز رضایت امام نیز در این زمینه آن‌قدرها سخت نیست؛ مخصوصاً برای این مقدار کم. اگر از حالت عرف خارج و به حالت عقل دقی یا ادق برویم، مخالف منش دینمان و مخالف روش دینشناسان عمل کرده‌ایم؛ همان‌طور که در بسیاری از احکام دینی ملاک تشخیص را عرف می‌دانند؛ نه عقل دقی یا ادق.
نکته سوم: انجام ندادن واجبات به‌معنای حرام‌شدن پول شهریه نیست؛ همان‌طور که عرض شد این مقدار پول آیا مکفی تأمین مالی طبق نظر سوم است؟
نکته چهارم: عمل علما برای ماحجت نیست؛ اجماع هم چون کاشف از سنت است، مورد قبول می‌باشد؛ و الا به خودی خود موضوعیت ندارد. به قول معروف «نحن ابناءالدلیل». پس مثال زده‌شده از عمل علما مثبت کلام مطرح‌شده نیست؛ شاید مؤید باشد.
بنده از باب تأکید دوباره عرض می‌کنم که اصل کلام بسیار درست است و دلایل مذکور در این یادداشت نباید بهانه‌ای برای توجیه کم‌کاری‌های ما در انجام واجباتمان (درس، تهذیب و…) شود؛ غرض ذکر «اما»یی بود که در این مورد (شهریه) از معیار عرف خارج نشویم.
در پایان عهدمان را با حضرت بقیتﷲ عجل ﷲ فرجه دوباره تجدید می‌کنیم:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أُجَدِّدُ فِي صَبِيحَةِ يَوْمِي هَذَا وَ مَا عِشْتُ فِيهِ مِنْ أَيَّامِ حَيَاتِي عَهْداً وَ عَقْداً وَ بَيْعَةً لَهُ فِي عُنُقِي لَا أَحُولُ عَنْهَا وَ لَا أَزُولُ أبَدا؛ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ فِي حَوَائِجِهِ وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ».
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
علی م
ظاهراً شهریه از سهم مبارک امام ع داده می شود و نه بیت المال. حتی معروف است که مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی در پرداخت شهریه، از دیگران قرض می گرفته اند، سپس با سهم امام ع قرض های شخصی شان را پس می داده اند. طبعاً با زکات و بیت المال نمی توان قرض شخصی را پس داد. بلی، خدماتی که مرکز خدمات حوزه های علمیه می دهد با بودجۀ دولتی و از بیت المال است.
اما اینکه فرموده اند می توان رضایت امام ع را احراز کرد، محل تأمل است. شما مال شخص غائب را اگر می خواهید خرج کنید، باید نه تنها در راهی خرج کنید که مورد رضایت اوست، بلکه اولویت ها را هم در نظر بگیرید. از کجا می توان احراز کرد که حضرت، راضی هستند که طلبه ای که به قدر وسعش کار نمی کند (هرچند کم کار هم نیست) شهریه بگیرد ولی عده ای شیعیان در پاکستان، هند و سایر کشورها، از داشتن امکانات اولیۀ زندگی هم محروم باشند؟ مضافاً که وهابیت هم مشغول تبلیغ و اعانت مالی به پیروانش است. مگر نه این است که فرقۀ ضالۀ بهائیت اگر تا امروز پابرجاست و پیرو دارد، یکی از عمده دلایلش همیاری اقتصادی پیروان بهاء الله است؟ ضمن آنکه در مصارف زکات هم «و المؤلفة قلوبهم» را فراموش نکنیم، و اینکه سهم زکات الزاماً به طور مساوی بین هشت مورد تقسیم نمی شود.
علی اکبر
اگر طلبه درس نخواند و تقوی نداشته باشد و قوانین مدرسه رعایت نکند گرفتن شهریه حلال نیست آیت الله سیستانی وحیدخراسانی رهبری گفتن
رضا پاکنژاد
بسم الله الرحمن الرحیم
طلبه یعنی درس خواندن به اندازه ی وسعت نفس که رفته رفته بیشتر خواهد شد این وسعت انشٱللله
من راضی نیستم کسی در حوزه بماند ولی درس نخواند حتی اگر شهریه هم نگیرد راضی نیستم و شکایت دارم از ایشان به محکمه ی خداوند متعال
ناشناس
شما چیکاره ای!؟
امید
احتمالا احمدالحسن هست که خودش رو امام زمان عج معرفی کرده :)
امید
بحث شهریه سر جاش
اما در این وانفسای فرهنگی و تشنگی و اعلام نیاز جهانی به طلبه که طلبه ی نسبتا با سواد هم می تونه خیلی موثر باشه، انصافا اگر کسی درس نخونه و مهارت های لازم رو کسب نکنه و کم بگذاره، از انسانیت به دور هست.
به همون دلیل که وظیفه دونستیم طلبه بشیم، به همون دلیل هم باید درس بخونیم و مهارت افزایی کنیم
حالا اگر هم هزینه بیشتری لازم داری یک مهارتی یادبگیر که کمک خرج باشه یا کاسبی کن و..
اما حداقل روزی ۶ ساعت خالص برای افزایش مهارت طلبگی وقت بگذاریم!
خداوکیلی امروز اگر کسی با سواد و با مهارت باشه، اونقدر تامین مالی می شه که اصلا نیاز جدی به شهریه پیدا نمی کنه
الان با قدیم فرق می کنه
اسلام شناس خوبی باشی، دانشگاه های آمریکا هم برای استادی می گیرن!
چه برسه به جاهای دیگه
اینها که می نالن
غالبا
یا مستعد نیستن
یا متعهد نیستن