مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

همزمان با روز جهانی زن و روز زن در ایران، نشست مشترک علمی با عنوان «بازخوانی فقه سنتی در مواجهه با رخدادهای روز» توسط مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع) و انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه با حضور آیت‌ﷲ سید مصطفی محقق داماد در قم برگزار شد.

گروهی از بانوان حوزوی ـ دانشگاهی که با انگیزه شرکت در این بازخوانی و امید به بازشدن روزنه‌ای در فضای مردانه فقه سنتی در محل تشکیل جلسه حاضر شدند، با ممانعت از ورود به جلسه روبه‌رو شدند. علت آن امر، عدم تدارک فضا برای حضور زنان اعلام شد! با آن‌که اطلاعیه این نشست ـ بدون کوچک‌ترین اشاره‌ای به مردانه‌بودن جلسه ـ در فضای مجازی منتشر شده بود.

این‌که در فضای حوزوی قم، غالباً برای بانوان مجال حضور در نشست‌های علمی، سمینارها، کرسی‌های نظریه‌پردازی و… وجود ندارد، جدید نیست؛ اما در جلسه‌ای که عنوان امیدبخش «بازخوانی فقه سنتی در مواجهه با رخدادهای روز» را یدک می‌کشد و با حضور شخصیتی که کمابیش به بازخوانی فقه سنتی شناخته شده‌، تکرار چنین مسأله‌ای، اصل «بازخوانی فقه سنتی» را با تناقض درونی مواجه نموده‌ است و دم خروس آشکاری بر نبودن بدیهیات بازخوانی در مثل این جلسات است و آن‌چه را به ذهن تداعی می‌کند آن است که منظور از بازخوانی، تکرار همان خوانده‌های سابق است؛ نه نوخوانی و نواندیشی درباره خوانده‌های پیشین.

شایسته بود در موضوع بازخوانی فقه، کسانی به این جلسه دعوت شوند که در این زمینه فعالیت نموده‌اند تا تجربه‌های خود را با دیگران به اشتراک گذارند. بانوان مذکور گروهی هستند که سالیانی است در بازخوانی فقه سنتی به تحقیق و بررسی و بازخوانی پرداخته‌اند. متأسفانه دانسته نیست در چنین جلسه‌ای که از آرای نیمی از جامعه علمی بی‌بهره است، چطور فقه سنتی بازخوانی می‌شود؟ به‌ویژه آن‌که بخش مهمی از این بازخوانی به مسائل مربوط به همین نیمه‌ی جامعه بر می‌گردد؛ شاهد آن، فراوانی تألیفاتی است که در مجموعه «فقه‌المرأة» می‌گنجد.
امید است اکنون که برخی از حوزه‌ها، قدم به میدان بازخوانی فقه سنتی گذارده‌اند، بتوانند به خوبی از عهده آزادگی و استقلال‌ نظر در دیدن و خواندن آرای بخش مهمی از بدنه علمی حوزه برآیند و در محافل علمی آتی این معضل رفع شده، از بانوان صاحب‌نظر در زمینه‌های فقه و حقوق و… دعوت به‌عمل آید تا صدق عنوان «بازخوانی» بر چنان محافلی زیر سؤال نرود.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. ناشناس 

    جو مدرسه امام باقر(ع) بعد از آن سخنرانی چند روزی است بهم ریخته است، شخصاً شاهد بودم که چند طلبه مدرسه فوق از یکدیگر می پرسیدند که چه کسی آقای محقق داماد را به مدرسه برای سخنرانی معرفی کرده است؟ یعنی اجازه دادن به ایشان برای سخنرانی در این مدرسه امام باقر(ع) از سر سعه صدر نبوده است بلکه مدیران مدرسه فوق و طلاب آن مدرسه شناخت قبلی گویا از مواضع وی نداشته اند و یا احتمالا انتظار یک سخنرانی جنجالی را نمی برده اند. در ضمن باید خاطر نشان کنم که مدرسه فوق مجهز به سیستم های مدار بسته می باشد و اگر می خواست براحتی می توانست اجازه حضور بانوان را در اطاقی جداگانه بدهد

  2. آسدهادی 

    در روانشناسی میگن وقتی فرد حس‌بدی نسبت به چیزی داشته باشه، وقایع مختلف رو طبق اون تفسیر میکنن
    حکایت نوشته شما هم همینه
    اینکه در حوزه کم و بیش چنین تفکری هست یا نه و یا اینکه مراد این بانو هم از بازخوانی، حل کردن فقه در افکار وارداتی و فیمینسیتی است یا نه (کما اینکه میهمان مدعو نیز کم و بیش در این فاز بود) عجالتا کاری بدینها ندارم
    اما با توجه به اینکه بنده طلبه مدرسه امام باقر هستم عرض میکنم:
    مخاطب اولیه نشستهای مدرسه طلاب مقطع خارج خودش هستند و حتی‌برای برخی از اونها شرکت در این نشستها جزو برنامه الزامی هستش
    گاه بنا به جذابیت موضوع یا میهمان مدعو، از بیرون هم افراد معدودی میان و اتفاقا این جلسه مورد استقبال بیشتر طلاب بیرون و حتی مقطع سطح خود مدرسه قرار گرفت به گونه ایه که در ساختمان قدیمی و کوچک مدرسه جا برای ایستادن هم نبود
    مضاف بر اینکه تا بحال هیچ مراجعه ای از سوی بانوان حوزوی و دانشگاهی وجود نداشته که به ذهن کسی بیاد در اطلاعیه قید ویژه برادران رو بزنن
    الغرض اینکه اتلاف وقت این بانوان مایه تاسفه اما معلول نگاه مردسالارانه و … نیست. صرفا کمبود امکانات بوده و بس
    لطفا موقع قلم زدن حسهای حودمون رو کنار بذاریم که خدای ناکرده مشمول برخی عناوین محرمه نشیم

پاسخ دهید