بخش اول
مخاطب: «تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان حوزه» _ «طلاب و جریانات تحول‌خواهِ موجود در حوزه»
هدف نگارش: «تسهیل‌سازی ورود حوزه به عرصه‌های مختلف تولید علوم انسانی، در گام دوم انقلاب»
هم‌زمان با شروع گام دوم انقلاب و باالتفات به ورود نظام اسلامی به مرحله‌ی جامعه‌سازی، ضرورت تولید نرم افزار علمی این حرکت پیچیده و تمدنی، بیش از پیش احساس می‌شود.
از طرفی با تحلیل و مقایسه‌ی میان حوزه‌ی موجود و حوزه‌ی مطلوب نتیجه‌ای جز ضرورت تحول اصیل، نخواهیم داشت.
بدون شک تحول همواره در همه‌ی سیستم‌های بزرگ، دشوار و زمان‌گیر است، اما به طور خاص در مجموعه‌های دارای قدمت زیاد که روش‌ها در آن، رنگ تقدس گرفته، بسی دشوارتر و زمان‌برتر می‌باشد.
اندیشمندان و تصمیم‌گیران حوزه دیر یا زود، باور خواهند کرد که حوزه‌ی موجود، در نسبت سنجی میان تولیدات علمی و خروجی‌های سازمانی فعلی‌اش با تولیدات و خروجی‌های سازمانی که با درک افق‌های بلند انقلاب اسلامی، در چشم‌انداز حوزه‌ی مطلوب بدان‌ها نیاز دارد، بسیار عقب است.
به تصور نگارنده، با بررسی وضعیت فعلی حوزه، می‌توان مدعی شد که در مجموع، اهمِّ مطلوبات در راستای حرکت تحولی حوزه عبارت است از:
اصلاح ساختاری سیستم آموزشی_تربیتی که شامل:
- اصلاح متون درسی
پیشنهادات:
_ساده‌سازی متون درسی
_ بروزرسانی محتوا
_ حذف زوائد
_ تکمیل نواقص
_ درسی‌سازی محتوای آموزشی
- ارتقا سطح مهارتی علمی طلاب
پیشنهادات:
_ نهادینه کردن رویکرد تحقیقی و پژوهش محوری
_ جمع تحقیقی و جمع اندیشی
_ تعامل صحیح علمی با اندیشمندان در مرحله فراگیری و تحقیق(بسترهای نرم پیشرفت علمی چون حقیقتجویی،حق‌پذیری، استدلال‌محوری، رجوع به منابع اصیل، روحیه‌ی نقّادی، ادب، حلم و سعه‌ی صدر علمی، آزاداندیشی، حرّیت و …)
_ آموزش مهارت‌هایی چون تندخوانی، استفاده از هوش مصنوعی، نرم‌افزارهای اسلامی، مهارت کار با نرم‌افزارهای مورد نیاز و سایر محیط‌های رایانه‌ای، یادداشت‌برداری و … .
- اصلاح شورای عالی حوزه یا بازطراحی ساختاری در جایگاه شورای عالی حوزه به عنوان کلان‌ترین نهاد تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز حوزه
پیشنهادات:
_ تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هدفمند در سطح کلان حوزه، با سازوکاری که در نهایت، طرح‌ها از دل مجوعه‌های نخبگانی موجود در حوزه، ابتدا کارشناسی شده و سپس تصویب و اجرایی شوند،
_ آموزش ضمن خدمت مدیریت و تصمیم‌سازی به مسئولین و مدیرانی که در آینده بر کرسی‌های مدیریتی کلان حوزه خواهند نشست.
- سامان‌دهی به سیستم اداری حوزه
پیشنهادات:
_ تلاش برای ایجاد ساختاری هم‌افزا برای تسریع هر چه بیشتر در حل مشکلات مراجعین(استفاده از ظرفیت عظیم فضای مجازی)
_ ضرورتِ برخوردِ با نشاط و عزت مدارانه ی کارکنان و پشت میزنشین‌ها با طلاب
_ حاکم نشدن بروکراسی اداری بر بخش‌های مدیرتی و اجرایی
_ تلاش برای تسهیل در دسترسی طلاب به سطح‌های بالای مدیریتی
_ ارتقاء هر چه بیشتر سطح خدمات الکترونیک به نحوی که تمامی تقاضاها به صورت الکترونیک قابلِ پیگیری و بررسی باشند
- طراحی نظام تهذیبی هدفمند و تدوین چشم‌انداز روشن تربیتی، متکی بر آموزه‌ها و روش‌های اصیل تهذیب نفس
پیشنهادات:
_ دستیابی به آماری دقیق از آسیب‌ها و تهدیدهای تهذیبی بالفعل حوزه
_ نگارش نقشه‌ی راه تربیتی ناظر به آسیب‌های شناسایی شده
_ پرهیز و جلوگیری از تصمیمات و اقدامات سلیقه‌ای و کارشناسی نشده
_ همکاری با بزرگان تهذیبی حوزه در همه مراحل از طراحی نقشه‌ی راه تا مقام اجرا
_ تقویت بخش مشاوره در مدارس با استفاده از مشاورین فعال، متعهد و خبره در مشورت
_ نظارت بر دروس اخلاق و مربّیان تربیتی.
- طراحی نظام تبلیغ دینی
پیشنهادات:
_ تشکیل مرکز رصد ضرورت‌های تبلیغی اجتماعی و ارائه پیشنهادات تبلیغی
_ تلاش برای تحقق راهبرد الگوسازی و الگوگیری علاقه‌مندان نوپای عرصه‌ی تبلیغ از مبلغان فعال، موفق و متعهد
_ تأسیس مرکز رسانه‌ای قوی حوزوی با هدف تبلیغ رسانه‌ای کلان دینی
_ تصویب قوانین و آئین‌نامه‌ی دقیق و کارشناسی شده در جهت آموزش محتوا و فرم تبلیغی مطلوب به طلاب و همچنین نظارت دقیق بر محتوای تبلیغی مبلغین و تصویب قوانین مناسب به عنوان تعریف صلاحیت‌های لازم برای تلبس به پوشش روحانیت.
- بازطراحی نظام معیشتی طلاب
پیشنهادات:
– پی‌ریزی نظامی مبتنی بر عزت و مناعت
- مُکفی نیازهای زندگی عادی طلاب و از همه مهمتر منطبق بر صلاحیت‌های واقعی و عادلانه، نه تبعیض‌های ناروا
پیشنهادات:
_ تأمین نیازهای واقعی زندگی عادی و روزمره
_ ارائه‌ی تسهیلات در جهت حل نیازهای ابزار آموزشی، تبلیغی و پژوهشی چون لب‌تاب، نرم‌افزارها، وسایل تبلیغی، حضور در دورهای آموزشی و مهارتی لازم و… .
- ضرورت طراحی نظام تأمین منابع و بودجه، متکی بر دو اصل مهم:
– عدم عوام‌زدگی حوزه که تا حدود قابل توجهی معلول استقلال از مردم
و حرّیت حوزه که معلول استقلال آن از دولت‌هاست.
پیشنهادات:
_ استفاده از ظرفیت عظیم وقف‌های مرده حوزه‌های علمیه
_ احیای سنت وقف و نذر
_ ورود بدون حاشیه در سرمایه‌گذاری و بهره‌وری از سرمایه‌گذاری در کارهای تولیدی
_ جهت‌دهی در مصرف وجوهاتی که توسط نهاد مرجعیت از مردم أخذ می‌شود، به وسیله‌ی هماهنگی بیشتر بین دفاتر مراجع.
این موارد تنها بخشی از مهم‌ترین سرفصل‌هایی است که می‌توان برای یک تحول اصیل و عمیق در حوزه پیگیری کرد؛ تحولی از متن حوزه و با همکاری بزرگان و بخش‌های مختلف مدیریتی حوزه.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
ناشناس
بخشی از متن مقاله بالا را نقل قول می کنم نظرات خودم را داخل گیومه آورده ام
یشنهادات:
_نهادینه کردن رویکرد تحقیقی و پژوهش محوری
«سالهاست که رویکرد پژوهشی در مدارس سطح یک حاکم شده است و حدود پنج نمره به آن اختصاص یافته است تا جایی که اطلاع دارم عموم اساتید می گویند سبب بی توجهی به کتاب درسی و ضعف علمی طلاب شده است و بهتر است این رویکرد حذف و به روال سابق بازگردیم»
_جمع تحقیقی و جمع اندیشی
«الان شورای عالی حوزه مگر شورا نیست که می فرمایید جمع اندیشی شود ، همچنین مجمع طلاب شهرستانها مگر شورای طلاب شهرستان نیست؟ مجمع اساتید انقلابی و … در حوزه که تا دلتان بخواهند انواع شورا و مجمع را داریم مگر کار شورا جمع اندیشی نیست؟ که چیز جدیدی می خواهید اضافه کنید»
_تعامل صحیح علمی با اندیشمندان در مرحله فراگیری و تحقیق(بسترهای نرم پیشرفت علمی چون حقیقتجویی،حق‌پذیری، استدلال‌محوری، رجوع به منابع اصیل، روحیه‌ی نقّادی، ادب، حلم و سعه‌ی صدر علمی، آزاداندیشی، حرّیت و …)
«طلاب سطح یک حوزه معمولاً تحقیقات شان حول ادبیات عرب هست و نمی دانم کلمات آزاد اندیشی و حریت و حلم و ادب در مورد یک تحقیق ادبیات عرب چه نقشی دارد»
_آموزش مهارت‌هایی چون تندخوانی، استفاده از هوش مصنوعی، نرم افزارهای اسلامی، مهارت کار با نرم‌افزارهای مورد نیاز و سایر محیط های رایانه‌ای یادداشت‌برداری و …
«مقصود اصلی طلاب در ده پایه اول تسلط در کتب درسی است، تسلط بر هوش مصنوعی و تندخوانی چه تاثیر بر تسلط بر مکاسب و کفایه دارد؟»
پیشنهادات
_تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازیِ هدفمند در سطح کلان حوزه، با سازوکاری که در نهایت، طرح ها از دل مجوعه‌های نخبگانیِ موجود در حوزه، ابتدا کارشناسی شده و سپس تصویب و اجرایی شوند
«مجموعه های نخبگانی موجود در حوزه چیستند؟ اسم مشخصی ندارند؟ نام این مجموعه ها را ببرید»
_آموزش ضمن خدمت مدیریت و تصمیم‌سازی به مسئولین و مدیرانی که در آینده بر کرسی‌های مدیریتی کلان حوزه خواهند نشست.
«پیشنهاد بسیار خوبی است البته خوب بود بیان می فرمودید چگونه می توان تشخیص داد که فردی در آینده قرار است مدیر کلان حوزه شود»
پیشنهادات
_تلاش برای ایجاد ساختاری هم‌افزا برای تسریع هر چه بیشتر در حل مشکلات مراجعین(استفاده از ظرفیت عظیم فضای مجازی)
«ساختمان مدیریت حوزه در کنار حرم حضرت معصومه (س) مگر طلاب محترم برای درس خواندن به مدارس اطراف حرم نمی آیند؟ همان لحظه که آمدند در کلاس درس شرکت کنند بروند و کار اداری را هم انجام دهند، دیگر مشکل چیست؟»
_ضرورتِ برخوردِ با نشاط و عزت مدارانه ی کارکنان و پشت میزنشین‌ها با طلاب
«مقصود چیست؟ فرم ارزیابی می خواهی؟ می گویی فرم ارزیابی می خواهم، برای چاپ می گیرد و می دهد، خوب با نشاط و عزب مدارانه این کار چیست؟ جمله مبهم است»
_حاکم نشدن بروکراسی اداری بر بخش‌های مدیرتی و اجرایی
«مقصود چیست؟ عکس و کپی کارت ملی می دهی می گذارند توی پرونده ات، امتحان می خواهی بدهی درس انتخاب می کنی و می روی کارت امتحانی می گیری بروکرواسی اداری مقصود چیست، مبهم است»
_تلاش برای تسهیل در دسترسی طلاب به سطح‌های بالای مدیریتی
«سطح بالای مدیریتی یعنی چه؟ طلاب مگر نمی خواهند امتحان بدهند خوب ثبت نام کنند و کارت امتحان بگیرند الان ملاقات با سطح بالای مدیریتی برای این کار لازم است؟ اصولاً سطح بالای مدیریتی قرار چکاری بکند؟ قرار است خلاف قانون بکند؟ پارتی بازی بکند؟ مقصود چیست مبهم است»
_ارتقاء هر چه بیشتر سطح خدمات الکترونیک به نحوی که تمامی تقاضاها به صورت الکترونیک قابلِ پیگیری و بررسی باشند
«نامبرده در بندهای بالا خواستار ملاقات با سطح های بالای مدیریتی شده است، اگر قرار هست همه چیز الکترونیک باشد دیگر شما خواستار ملاقات با سطح های بالای مدیریتی هستید؟ در بندی دیگر گفته اند برخورد با نشاط کارمندان یا حاکم نشدن بروکراسی خوب اگر همه چیز قرار است الکترونیک باشد که دیگر این بندهای ذکر شده برای چیست دیگر ضرورتی ندارد»
پیشنهادات
_دستیابی به آماری دقیق از آسیب‌ها و تهدیدهای تهذیبی بالفعل حوزه
«آمار از تهدید تهذیبی چیست؟ شاید منظور همان اساتید فعلی دانشگاهی حوزه هستند که همیشه سرکلاس های دانشگاه می گویند ما را از توی حجره های حوزه بیرون می کردند چون می گفتند تحصیل در دانشگاه حرام است ولی الان به ما می گویند استاد حوزه و دانشگاه»
_ نگارش نقشه‌ی راه تربیتی ناظر به آسیب‌های شناسایی شده
«نقشه راه تربیتی را چه کسی قرار است بنویسد؟ شاید آیت الله بهجت (ره) ولی خوب خیلی از مراجع مشی عرفانی را قبول ندارند پس چه باید کرد؟»
_پرهیز و جلوگیری از تصمیمات و اقدامات سلیقه‌ای و کارشناسی نشده
«منظورتان این است که الان که طلاب را از مدارس به دلایل اخلاقی عجیب و غریب اخراج می کنند سلیقه ای است؟ اگر سلیقه ای است پس چرا این بیچاره ها به هرکسی شکایت کردند کسی اعتنا به آنها نکرد که نشان می دهد در رده های بالا هماهنگ شده است»
_همکاری با بزرگان تهذیبیِ حوزه در همه مراحل از طراحی نقشه‌ی راه تا مقام اجرا
«بزرگان تهذیبی چه کسی است؟ مرحوم آیت الله بهجت؟ خوب پس مراجع تقلیدی که مشی عرفانی را قبول ندارند را چه باید بکنیم؟»
_تقویت بخش مشاوره در مدارس با استفاده از مشاورین فعال، متعهد و خبره در مشورت
«یاد طلاب بدبختی که به دستور این مشاوران نه از مدرسه که از کل سیستم حوزه اخراج شدند بخیر، قابل توجه طلابی که تصمیم دارند به مشاوران مدارس مراجعه کنند»
_نظارت بر دروس اخلاق و مربّیان تربیتی
«ذات نایافته از هستی بخش کی تواند که شود هستی بخش، درس اخلاق مربی اخلاقی که نیاز به نظارت داشته باشد به چه دردی می خورد»
پیشنهادات
_تشکیل مرکز رصد ضرورت‌های تبلیغی اجتماعی و ارائه پیشنهادات تبلیغی
«این مرکز رصد قرار است دقیقاً چه چیز را رصد کند؟ کجا را رصد کند؟ وقتی ما تشکیلات منظم تبلیغی نداشتیم اصولاً حوزه در انتخابات ها دخالتی نمی کرد ولی از زمانی که تشکیلات تبلیغی راه افتاد ، در ایام انتخابات ها بطور کاملا سازمان یافته طلاب مشغول تبلیغ انتخاباتی برای کاندیداهایی هستند که معمولا رای هم نمی آورند کدام روش بهتر بود؟»
_تلاش برای تحقق راهبرد الگوسازی و الگیری علاقه‌مندان نوپای عرصه‌ی تبلیغ از مبلغان فعال، موفق و متعهد
«مبلغ فعال موفق متعهد چه کسی است؟ چرا نام برده نشده است؟ اگر مقصود آنهایی هستند که در صدا و سیما تریبون دارند که خوب برخی از آنها خواب و کرامت نقل می کنند و دیگری اصلاً خواب و کرامتی نقل نمی کند الان کدام را باید الگوسازی کنیم؟»
_تاسیس مرکز رسانه‌ای قوی حوزوی با هدف تبلیغ رسانه‌ای کلان دینی
«علاوه بر بودجه چندین هزار میلیارد تومانی صداو سیما چندی قبل از صندوق توسعه ملی میلیون ها یورو نیز به صدا و سیما اختصاص یافت، قائم مقام صدا و سیما یعنی قائم مقام آقای علی عسکری هم یک فرد معمم است و رئیس مرکز قم صدا و سیما و رادیو معارف هم معمم است هنوز رسانه ی قوی دینی نداریم؟ با این بودجه ها می توانستیم مدارس کپری را یکساله جمع کنیم ها»
_تصویب قوانین و آئین نامه‌ی دقیق و کارشناسی شده در جهت آموزشِ محتوا و فرم تبلیغی مطلوب به طلاب و همچنین نظارت دقیق بر محتوای تبلیغی مبلغین و تصویب قوانین مناسب به عنوان تعریف صلاحیت‌های لازم برای تلبس به پوشش روحانیت
«بعد از سالها که سالی چند هزار میلیارد تومان به حوزه بودجه داده می شود و انبوهی کارمند در حوزه استخدام شده اند و طی این مدت بارها آئین نامه های موجود اصلاح شده اند می فرمایید آئین نامه ها کارشناسی شده باشند پس طی این مدت بیست و خرده ای سال که انبوهی کارمندبا بودجه های دولتی در حوزه مشغول نوشتن آئین نامه هستند دارند چکار می کنند؟ این همه اصلاحیه و تغییرات در آئین نامه ها همه غیرکارشناسی بوده یا چی؟»
پیشنهادات:
پی‌ریزی نظامی مبتنی بر عزت و مناعت اولا
وثانیا مُکفِیِ نیازهایِ زندگی عادی طلاب و از همه مهمتر منطبق بر صلاحیت‌های واقعی و عادلانه نه تبعیض‌های ناروا
«مقصود از زندگی عادی طلاب چیست؟ متنی را از اینترنت کپی می کنم (خط فقری که اردیبهشت پارسال ۸ میلیون تومان برای یک خانوار ۴ نفره اعلام شده بود و امسال در ماه اردیبهشت ۹ میلیون تومان محاسبه شده است.) یعنی حداقل خط فقر یک خانواده چهار نفره نه میلیون تومان برای اردیبهشت نود و نه است. الان نظام عزت و مناعت چگونه این مبلغ را باید تامین کند؟ در متن مطلبی نیامده است»
پیشنهادات:
_تامین نیازهای واقعی زندگی عادی و روزمره
«نیاز واقعی چی است و فرق با نیاز غیرواقعی در چیست؟ حداقل خط فقر یک خانواده چهار نفره نه میلیون تومان برای اردیبهشت نود و نه است»
_ارائه‌ی تسهیلات در جهت حل نیازهای ابزار آموزشی، تبلیغی و پژوهشی چون لب‌تاب، نرم افزارها، وسایل تبلیغی، حضور در دورهای آموزشی و مهارتی لازم و…
«نرم افزار قیمت اش مگر از پنجاه هزار تومان بیشتر است که شما ندارید بخرید و باید در این متن جزء مطالبات خود نقل کنید، وسایل تبلیغی دیگر چه چیزی است؟ مقصود عبا و عمامه است؟ خوب مدل های ارزان آن که قیمت چندانی ندارند حدود صد و پنجاه تهیه کنید ، دوره آموزشی مهارتی حوزه کدام است که از شما درخواست پول بابت آن شده است؟ معمولا رایگان است ، الان شما برای صد و پنجاه هزار تومان لنگ شده اید و این متن را نوشته اید؟»
پیشنهادات:
_استفاده از ظرفیتِ عظیمِ وقف‌های مرده حوزه‌های علمیه
«سازمان اوقاف چند سال قبل حدود سالی نه میلیارد تومان به حوزه علیه می داد و اعلام می کرد فقط همین مقدار در وقف نامه های این سازمان جهت حوزه وجود دارد در حالیکه بودجه حوزه چند هزار میلیارد تومان است و این نه میلیارد تومان یک صدم بودجه هم نیست که شما نوشته اید ظرفیت عظیم»
_احیای سنت وقف و نذر
«الان این سنت مرده است که باید احیا شود؟ به چه دلیل مرده است؟»
_ورود بدون حاشیه در سرمایه‌گذاری و بهره‌وری از سرمایه‌گذاری در کارهای تولیدی
«شما بفرمایید که کدام فعالیت تولیدی در کشور سراغ دارید که درآمد زا است؟ آن فعالیت تولید را به صاحبان کارخانه های شهرک های صنعتی که یکی یکی کارخانه های خود را تعطیل می کنند اعلام کنید لازم نیست به حوزه اعلام کنید»
_جهت‌دهی در مصرف وجوهاتی که توسط نهاد مرجعیت از مردم اخذ می‌شود به وسیله‌ی هماهنگی بیشتر بین دفاتر مراجع
«فتوای برخی مراجع تقلید این است که وجوهات نیازی نیست الزاماً به مراجع تقلید داده شود بلکه می تواند توسط خود مردم به مصرف صحیح برسد»
احمد بحرینی یزدی
پی‌ریزی نظامی مبتنی بر عزت و مناعت اولا
وثانیا مُکفِیِ نیازهایِ زندگی عادی طلاب و از همه مهمتر منطبق بر صلاحیت‌های واقعی و عادلانه نه تبعیض‌های ناروا
لطفاً درست بنویسید این جملات نامفهومند