توفیقی حاصل شد که چند شب از شب‌های دهه اول محرم را در کنار مراسم یکی از هیئت‌های بزرگ قم، بر کرسی پاسخگویی به سوالات تکیه بزنم. در یادداشت حاضر، تجارب این چند روز را طی چند نکته با سایر طلاب به اشتراک می گذارم:

۱. باید بپذیریم که الگوی زندگی بخش مهمی از نسل جدید، پست مدرن و پُست‌مارکسیسم است که با مومنانی که پای منبر می‌نشینند و در پایان با گفتن «مسئلةٌ» سوالی شرعی می‌پرسند، تفاوت جدی دارند. تعبد و ایمان به غیب در ایشان کمرنگ است و می‌خواهند همه‌ی معارف را با میزان عقل و دانش بسنجند! گفت‌وگو و اقناع چنین افرادی به خاطر اختلاف شدید فضای ذهنی، بسیار مشکل است.

۲. باید اعتراف کنم که به جز پرسش‌های فقهی، پاسخ تقریباً هیچکدام از سوالات مطروحه، در کتب اعتقادی که در حوزه علمیه خواندیم نبود! و این پدیده، وجوب تحول در آموزش عقاید (در کیفیت آموزش، محتوا و کمیت) را نمایان می‌سازد.

۳. مشکل اساسی ما با «جاهلانِ خود عالم پندار» بود. ایشان کسانی هستند که بدون مطالعه‌ی حتی یک کتاب، انبوهی از اطلاعات ناقص و غلط را از فضای مجازی اندوخته بودند و بر اساس همین رطب و یابس، مبانی و نتایج خود را بنا می‌کردند. طبیعی است که در یک گفت‌وگوی کوتاه امکان هیچگونه اصلاحی وجود نداشت، اما تحلیل آنها از این گفتگو این بود که: روحانیون توان پاسخ به اشکالات عمیق و علمی! ما را ندارند.

۴. به جز افراد اندکی  که مساله شرعی یا سوال دینی معمولی داشتند، اغلب شبهات مطرح شده خمیر مایه‌ای مشترک داشتند که نه تنها علمی نبودند بلکه خباثت و شیطنت طراح شبهه کاملا هویدا بود. (مثلا: این مجالس را آخوندها به اسم امام حسین علیه‌السلام پایه‌ریزی کردند تا از طریق آن کاسبی کنند و مؤمنان را بطور رسمی غارت کنند!)

نکته مهم اینکه چنین شبهاتی در کنار هیئت عزاداری مطرح می‌شد نه در کوچه و بازار!

۵. منشأ برخی از سوالات -که اخلاقاً ما را به زحمت می انداخت!- حرفهای عجیب و شاذ بعضی از روحانیون و مداحان بود.

۶. برخی از مراجعه‌کنندگان بیش از اینکه سوال داشته باشند، معترض بودند؛ لکن چون دستشان از همه جا کوتاه بود، مراتب اعتراض خود را به ما تقدیم می داشتند! اعتراض به بی عدالتی و فساد در عرصه های مختلف، اعتراض نوجوانان به بی عدالتی آموزشی و فساد در کنکور و… .

۷. جوانی حدوداً ۲۵ ساله، دارای سابقه حبس بخاطر «جرم سیاسی» از منِ روحانی در هیئت ابی‌عبدﷲ «علیه السلام» مشاوره ازداواج گرفت!

۸. خطری که درآینده‌ی نزدیک کیان خانواده‌های جوان را تهدید خواهد کرد، دخترانی هستند که با مدیریت خانواده و شوهرداری کاملا بیگانه هستند. این را از گفت‌وگو با جوانان متأهل دریافتم.