در ابتدا دکتر سیدحسین فخرزارع دبیر علمی جلسه، ضمن تشکر از حضار محترم و اساتید حاضر و پس از معرفی اساتید آقایان: فرج‌‌ﷲ میرعرب و حجت‌الاسلام دکتر کریم خان‌‌محمدی و اهم فعالیت‌‌های علمی ایشان پیرامون اهمیت بحث وفاق و اتحاد از منظرهای مختلف و در روش‌‌‌‌های مختلف، خاطرنشان کرد: وفاق و همدلی در چشم‌‌انداز و دانش‌‌های مختلف مورد عنایت قرار گرفته است؛ اما در منطق و ادبیات قرآنی، ذیل مفاهیم مهمی چون امت واحده، اخوت، وحدت، مرابطه، مصابره و سلم بیان شده است. برآیند آیات قرآن نشان می‌دهد که این بحث از اساسی‌‌ترین مباحث مورد نظر قرآن کریم است و ظرفیت‌های زیادی برای ثبات جامعه و استمرار حرکت آن دارد. مدیر گروه مطالعات بنیادی یادآور شد پژوهش درباره‌ی بحث مذکور، توسط جناب آقای فرج‌‌ﷲ میرعرب با بهره‌‌گیری و مقایسه چهار تفسیر اجتماعی قرآن دراین‌‌باره صورت گرفته و سعی شده با کشف و استخراج گزاره‌‌های قرآنی که این مفسرین استفاده کرده‌‌اند، چهارچوب نسبتاً منضبطی ارائه شود.

سپس دکتر فرج‌‌ﷲ میرعرب به تبیین بحث پرداختند و گفتند وفاق در این پویش، از دو زاویه مورد بحث قرار گرفته است. از طرفی به‌عنوان یک موضوع به بهره‌‌گیری از انظار چهار مفسر اجتماعی قرآن، علامه طباطبایی^(ره)، علامه سیدمحمدحسین فضل‌‌ﷲ، سیدقطب و ابن‌‌عاشور دنبال شده و از دیگرسو به‌عنوان یک مسأله در جهان اسلام پی‌گیری شده است. کشف مؤلفه‌‌های مختلف برای ارائه تعریف منسجمی از وفاق و مفاهیم متقابل آن، تجمیع و ترکیب برخی گزاره‌‌های قرآنی در قالب قضایای قطعی در این راستا، ارائه مبانی خاص و قریبی که از چهار تفسیر مزبور برای بحث استخراج شده و عوامل مهم وفاق و نیز عوامل ایجاد اختلاف از محورهای مهمی است که در این پژوهش دنبال شده است.

هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: تلاش بر این بود که بر حسب مسائل و آسیب‌‌هایی که جهان اسلام از ناحیه‌ی چنین امر مهمی با آن مواجه بوده، بحث به‌‌طور دقیق آسیب‌‌شناسی گردد و راهکارهای قرآن آن که در تفاسیر شیعی (المیزان و من وحی‌‌القرآن) و سنّ (فی ظلال‌‌القرآن و من وحی‌‌القرآن) آمده است ارائه شود.

در ادامه، حجت‌‌الاسلام دکتر خان‌‌محمدی ناقد محترم بحث، ضمن اذعان به اهمیت زیاد بحث و پردازش خوبی که توسط دانشور ارجمند جناب دکتر میرعرب انجام شده، گفتند: اگرچه تلاش مورد تحسینی در این باب انجام شده، لکن نسبت به ایدئال‌‌هایی که مورد انتظار بوده، اغلب به توضیحات اکتفا شده؛ در حالی‌که جای پردازش بیش‌تری دارد. وی وجود نظریه و روش را در بحث مرتبط با وفاق و اتحاد در قالب یک مثال بیان کردند و گفتند: در ایران همواره وفاق و اتحاد وجود داشته است و چرایی آن، از جمله سؤالاتی است که ذهن اندیشمندان اجتماعی و سیاسی را به خود معطوف کرده است. تحلیل عناصر یاری‌دهنده‌ی وفاق در جامعه‌ی ایران ما را به این نتیجه می‌‌رساند که خمیرمایه‌ی آن به‌عنوان عنصر شناختاری و روانی برای ایجاد اتحاد دین بوده که از دوران باستان در ایران وجود داشته و در کنار آن عناصر ساختاری و بیرونی که سیستم پادشاهی یا حاکمیت حکیمان است که این دو عنصر در کنار هم به‌عنوان مکانیزم وحدت‌‌بخش همواره وجود داشته است. در پژوهش حاضر نیز چنان‌چه عناصر مهم وحدت‌‌آفرین در فرایندی منطقی بازشناسی و در روش مناسب به هم پیوند می‌‌شد تا در قالب یک نظریه یا چهارچوب مفهومی منسجم سامان یابد، بسیار مناسب بود.

دکتر خان‌محمدی تکرار محتوا و عدم تجمیع جامع در قسمت پایانی بحث را از دیگر نقدهای وارد به پژوهش دانستند.

سپس دکتر میرعرب ضمن تشکر از دقت نظر ناقد محترم و پذیرش اغلب ایرادات، به برخی نقدهای مطروحه پاسخ گفت و یادآور شد که پژوهش مزبور با توجه به نقدهایی که از سوی دوستان ارائه شده، بازپرداخت و سامان داده می‌‌شود.

پایان جلسه، به پرسش‌های حضار در جلسه و پاسخ آن‌ها از سوی محقق و ناقد محترم اختصاص داشت.