سفر کاردینال تورکسون رئیس شورای پاپی صلح و عدالت واتیکان به قم و دیدار وی با برخی علما و مراجع و نیز حضورش در برخی اماکن متبرکه‌ی شهر مقدس قم را باید به فال نیک گرفت؛ آن هم در این زمانه‌ی قحطی برادری و صلح در جهان.
حدود بیست‌وسه‌سال قبل ساموئل هانتینگتون نظریه‌پرداز آمریکایی در مقاله‌ای از برخورد تمدن‌ها سخن گفت؛ برخوردی که علی‌رغم وجود تمدن‌هایی بزرگ – مانند کنفسیوسی (چینی)، اسلاو (روسی)، آفریقایی، ژاپنی، هندی و آمریکای لاتین – دو‌طرف اصلی‌اش تمدن‌های اسلام (تمام کشورهای اسلامی) و مسیحیت (غرب یا همان اروپا و آمریکای شمالی) خواهند بود؛ یعنی تمدن‌هایی برآمده از دو دین بزرگ الهی! این پیش‌بینی، با عنواین مشابهی مانند جنگ تمدن‌ها، به‌سرعت به بحث اصلی محفل‌های آکادمیک در سراسر دنیا تبدیل شد. ترس ناشی از وقوع چنین جنگی، برخی نظریه‌پردازان را بر آن داشت که به نقد نظریه‌ی هانتینگتون بپردازند. دنیا آن‌قدر از جنگ می‌ترسید که بحث گفت‌وگوی تمدن‌های سیدمحمدخاتمی (رییس جمهور اسبق ایران) در سازمان ملل متحد مورد استقبال قرار گرفت؛ علی‌رغم این‌که – برخلاف نظریه‌ی هانتینگتون – چارچوب نظری نداشت و صرفاً بیانیه‌ای صلح‌طلبانه بود.
با ظهور جریان‌های اسلام‌گرای رادیکال و پس از آن گروه‌های تکفیری سلفی، جهان دوباره در وحشت تحقق پیش‌بینی جنگ تمدن‌ها فرو رفته؛ به‌ویژه که در این اواخر، نوک حمله‌ی برجسته‌ترینِ این گروه‌ها یعنی داعش، متوجه اروپا شده است. همچنین از بدآمد روزگار و البته با تلاش رسانه‌های غربی، داعش سمبل اسلام یا حتی نماینده‌ی کل جهان اسلام معرفی می‌شود که رسالتی جهانی برای خود قائل است و قصد دارد تمام دنیا را با تاکتیک «النصر بالرعب» تحت لوای اسلام دربیاورد. بدین ترتیب اسلام می‌شود دین خشونت و زور و مسیحیت دین اخلاق و محبت. مسلمانان تمام مشکلات جهان را ناشی از تمدن غرب مسیحی می‌دانند و مسیحیان تمام مصائب را برآمده از شرق مسلمان. ظاهراً تمام شرایط برای جنگ میان این دو تمدن بزرگ جهانی فراهم است!
سؤال این‌جاست که آیا وقوع چنین جنگی گریزناپذیر است؟ از نظر نگارنده می‌توان – و باید – برای پرت نشدن جهان به چنین ورطه‌ای تلاش کرد؛ مثلاً سفر یک مقام عالی‌رتبه‌ی مسیحی به قم و دیدار با علما و مراجع را باید تا می‌توان برجسته کرد؛ باید به جهانیان – به‌ویژه مسلمانان و مسیحیان – نشان داد که برخورد و جنگ ادیان و تمدن‌ها، لزوماً فرجام حتمی جهان نیست و اسلام(ص) دین صلح و مهربانی و محبت است؛ دینی که پیامبرش، رسالت اصلی‌اش را «اتمام مکارم اخلاق» معرفی کرده است. مهم‌ترین پیام سفر کاردینال تورکسون به قم می‌تواند «هم‌زیستی مسالمت‌آمیز انسان‌ها و ادیان» باشد.
رئیس شورای پاپی صلح و عدالت واتیکان در جریان سفر به قم و شرکت در همایش «نقش ادیان الهی در تحقق صلح و عدالت» – که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد و نیز دیدار با برخی علما (از جمله آیتﷲالعظمی مکارم و نیز اعضای جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم) مطالب مهمی را مطرح کرد که به‌ویژه ناظر به بحث مطرح شده در مقدمه‌ی این نوشتار می‌تواند حایز اهمیت باشد؛ به همین دلیل به‌صورت اجمالی به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
– لزوم همکاری اسلام و مسیحیت در برپایی صلح جهانی: درصدد هستم نقش دو دین آسمانی را در تثبیت صلح و عدالت در جهان بیان نمایم و بشارت می‌دهم ملاقات رئیس‌جمهور ایران با پاپ فرانسیس در واتیکان آن‌قدر اهمیت داشت که بسیاری از رسانه‌ها آن را بازتاب دادند و این ملاقات، امیدی برای صلح و عدالت در بین مردم جهان ایجاد کرد.
– ضرورت گفت‌وگو و آشتی میان ادیان و برجسته‌کردن آرمان‌های مشترک: اکثر ساکنان کره خاکی را معتقدان ادیان آسمانی تشکیل می‌دهند؛ امروز گرد آمده‌ایم تا با هم رایزنی کنیم برای رسیدن به آرمان‌های مشترک در جهت حفاظت بشر و محیط زیست با تحقق بخشیدن به صلح و عدالت. در دهه ۶۰ میلادی و زمانی که جنگ سرد بحران خود را پشت سر میگذاشت، آمریکا و کوبا درگیر یک جنگ بودند. پاپ در آن زمان گفت این چالش‌ها زمانی برطرف می‌شود که همدیگر را به رسمیت بشناسیم. ادیان بزرگ اسلام، مسیحیت و یهودیت، احترام ویژه‌ای برای حضرت ابراهیم(ع) قائل هستند؛ زیرا ابلاغ کننده نظم الهی جهانی بود.
– پتانسیل قم و حوزه‌ی علمیه در نزدیکی اسلام شیعی و مسیحیت: هنگامی که سفیر ایران به واتیکان آمد، ما را برای آشنایی بیش‌تر با حوزه علمیه قم، به این شهر دعوت کرد. احساس کردم همصدا و همراهی پیدا کردیم و در جهان برای فعالیت‌های خود، تنها نیستیم. این بار اولی است که وارد ایران می‌شوم و از قم و علمای حوزه دیدار می‌کنم. ما می‌توانیم این روابط را ادامه دهیم و سبب ارتباط موثر و پربار بین این دو مرکز دینی باشیم. امروز خوشحالم در شهر قم هستم؛ معماری‌های حرم و دیگر اماکن مذهبی این شهر، انتقال‌دهنده‌ی زیبایی‌های اسلام شیعی است.
– ادیان و چالش‌های جدید جهانی: رسانه‌ها شمشیر دولبه هستند؛ بدون وجود رایانه‌ها، امکان تحقیقات علمی وجود نداشت؛ اما در عین حال سبب ایجاد مشکلات بسیاری شده‌اند. رایانه‌ها امروز ابزار دست داعش هستند و با تشویق مردم توسط آن‌ها، جوانان اسلحه به دست می‌گیرند. گرسنگی، تجارت اعضای بدن، فساد جنسی، همجنس‌گرایی، نابودی منابع طبیعی و… چالش‌های جدید جهان‌اند که برای برطرف کردن آن‌ها، نیاز داریم صاحبان ادیان، دوباره به‌لحاظ تاریخی نقش‌آفرینی کنند.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
