مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

نزدیک به یک هفته است که گسترش موج اعتراض‌های مردمی درباره معضلات اقتصادی و اجتماعی وارد مرحله جدیدی شده‌ است. این حرکت‌ها هم‌اکنون ماهیت اعتراضی نسبت به برخی معضلات را از دست داده و عملاً با تخریب اموال عمومی و هتک مقدسات تبدیل به یک اغتشاش و تهدید امنیتی شده‌اند.

در این بین بسیاری از کارشناسان اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و… سعی کردند از زوایای مختلف به بررسی دلایل بروز این حوادث بپردازند و حتی عده‌ای راه‌کارهایی هم برای حل این مشکل ارائه دادند.

آن‌چه تقریباً در بین همه‌ی نخبگان و حتی سطوح عادی جامعه وجود دارد اتفاق بر دو مسأله مهم است:

۱. وجود معضلات اقتصادی، اجتماعی و… بدیهی و انکارناپذیر است. این معضلات که طی سال‌های گذشته و به مرور پیش آمده ـ و صرفاً مربوط به یک دولت نیست ـ حاصل تصمیمات غلط برخی مدیران و بی‌کفایتی آنان در انجام وظیفه و تعهدات بوده‌ است. خبرهای رسمی درباره اختلاس‌های متعدد و از آن بدتر فرار متهمان اقتصادی، روان مردم را به شدت آزار داده است. بلاتکلیفی تعداد زیادی از سرمایه‌‌گذاران در بنگاه‌های اقتصادی و پروژه‌های عمرانی بیش از دوسال است که چالش جدی ایجاد کرده‌ است. بحران اشتغال و رکود اقتصادی تقریباً همه‌ی خانواده‌ها را درگیر مشکلات جدی کرده‌ است. موارد فوق در کنار سایر مسائل ـ از جمله نقض عدالت در دستگاه‌های مختلف کشور ـ حتی جامعه کاملاً انقلابی را هم شدیداً به ستوه آورده است.

۲. کشور ما در منطقه‌ای واقع شده که بحران‌های امنیتی و تروریستی در آن جدی است و دشمنان انقلاب تلاش کرده‌ و می‌کنند که ایران نیز قربانی این بحران‌ها شود. خوشبختانه در سایه مجاهدت نیروهای نظامی و امنیتی و حمایت مردم از این نیروها، همچنان مرزهای ایران مقاوم و قدرتش در معادلات منطقه‌ای بالاست. در اعتراض‌های اخیر نیز دشمنان انقلاب تلاش کردند با نفوذ فیزیکی و تبلیغی، امنیت کشور را مختل کنند تا بدین‌واسطه به هدف اصلی خود یعنی ضربه‌زدن به انقلاب و اهداف آن برسند.

باتوجه به دو مورد فوق که همه‌ی نخبگان و حتی سطوح عادی جامعه بر آن اتفاق دارند، واکنش غالب به نا‌‌آرامی‌های اخیر این بوده است که اولاً باید همه‌ی مسئولان امر در کم‌ترین زمان ممکن معضلات مهم اقتصادی و اجتماعی را حل کنند و ثانیاً معترضان و عموم مردم اجازه ندهند اعتراض‌های به‌حق، منحرف شوند و برخی عوامل سودجو اموال عمومی را تخریب و امنیت جامعه را تهدید کنند.

در این بین پرسش جدی این‌جاست که حوزویان ـ شامل مراجع عظام تقلید، علما و سایر سطوح مختلف حوزه ـ چه وظیفه‌ای در قبال این حوادث دارند؟ این گروه آیا باید به صورت مطلق طرفدار معترضان بوده و دقیقاً موضع آنان را تکرار کنند؛ یا آن‌که مانند نهادهای زیرمجموعه نظام رفتار کنند؛ یا آن‌که راه‌ سومی هم وجود دارد؟

با نگاهی گذرا به دیدگاه‌های مراجع عظام تقلید در چندسال اخیر به خوبی می‌توان دریافت که آنان همواره به‌واسطه حضور در بین مردم، مشکلات‌شان را به‌خوبی می‌دانند و  از هر فرصتی ـ در دولت‌های مختلف ـ مانند دیدار وزرا و مسئولان سعی کرده‌اند مشکلات را به آنان یادآور شوند؛ مشکلاتی همچون تورم، نادرستی سیاست‌های بانکی و اقتصادی، بحران اشتغال و ده‌ها مورد دیگر کلیدواژه یکسانی است که در بسیار از دیدارها یا سخنرانی آنان وجود دارد.

برخی از بزرگان حوزه در پاسخ به این سؤال که چرا درباره‌ی ناآرامی‌های اخیر اظهار نظر نکرده‌اند معتقدند عاملان اصلی اغتشاشات افرادی هستند که هیچ تعهدی نسبت به انقلاب و دین ندارند؛ لذا تذکرات ما مبنی بر عدم برهم زدن آرامش هیچ تأثیری بر این افراد ندارد. عده‌ای نیز بر این باورند که اگر بخواهیم منصفانه به دلایل بروز نارضایتی‌ها بپردازیم از سوی برخی رسانه‌ها متهم به جوسازی و سیاه‌نمایی خواهیم شد. پس مصلحت این است که فعلاً اظهارنظری صورت نگیرد و پس از آرام‌شدن این فضا رسماً نظراتمان را بیان کنیم.

تذکر جدی درباره مشکلات اساسی بانک‌داری از جمله این موارد است؛ تا جایی که در صریح‌ترین اظهار نظر، آیت‌ﷲ جوادی آملی بیان کردند: «قرآن می‎فرماید گزینه نظامی روی میز قرآن من است؛ ما باور نکردیم. ما دلمان می‎خواهد اقتصاد مقاومتی درست بکنیم؛این فقط با سفارش و توصیه که حل نمی‎شود؛ این (ربا) جنگ با خداوند است. الآن این پولی که شما می‎گذارید می‎گویند چه تحریم باشد، چه نباشد، چه تورم باشد و چه تورم نباشد، می‎گویند سود دارد و سود علی‎الحساب دارد».

آن‌چه در ذهن مردم باقی مانده‌ موضع دلسوزانه و کاملاً ناصحانه مراجع، علما و حوزویان نسبت به مشکلات مختلف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی است. اما پرسش این‌جاست که چرا علیرغم تذکرات متعدد و صریح بزرگان حوزه نسبت به مشکلات مختلف مردم، هم‌اینک جامعه درگیر یک بحران ـ هرچند زودگذر ـ شده‌ است. برخی از شهرها آرامش خود را از دست داده‌اند و عده‌ای با سوء‌استفاده از درخواست‌های به‌حق مردمی اصل نظام و دین را هدف قرار داده‌اند؛ تاجایی که به برخی از مساجد و اماکن مقدس نیز آسیب وارد شده‌ است.

حال وظیفه بزرگان حوزه چیست؟ آنان باید چه موضعی اتخاذ کنند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی مراجع عظام تقلید همچون گذشته در روزهای اخیر نیزصراحتاً نظرات خود را بیان کرده‌اند. آنان ضمن آن‌که به وجود نارسایی‌های مختلف معترف‌اند و خود را همدرد مردم می‌دانند، اولویت نخست کشور را آرامش و امنیت می‌دانند و به‌همگان توصیه می‌کنند که اجازه ندهند عده‌ای با سوءاستفاده از فضای پیش‌آمده این آرامش را مختل کنند.

اما از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد بخشی از مراجع، فضلا و اساتید حوزه هنوز به‌صورت رسمی هیچ واکنشی نسبت به این مسائل نشان نداده‌اند. به همین دلیل نیز ممکن است این پرسش در ذهن مردم شکل گرفته باشد که آیا در چنین شرایطی سکوت و عدم اعلام موضع صحیح است؟

مباحثات برای انتقال این دغدغه و یافتن علت اصلی این سکوت با تعدادی از بزرگان حوزه گفت‌وگوهایی داشته است. دو دلیل اصلی از نگاه آن‌ها برای عدم اظهار نظر عبارت است از:

۱. عاملان اصلی اغتشاشات افرادی هستند که هیچ تعهدی نسبت به انقلاب و دین ندارند؛ لذا تذکرات ما مبنی بر عدم برهم زدن آرامش هیچ تأثیری بر این افراد ندارد.

۲. اگر بخواهیم منصفانه به دلایل بروز نارضایتی‌ها بپردازیم از سوی برخی رسانه‌ها متهم به جوسازی و سیاه‌نمایی خواهیم شد؛ پس مصلحت این است که فعلاً اظهارنظری صورت نگیرد و پس از آرام‌شدن این فضا رسماً نظراتمان را بیان کنیم.

قطعاً این اظهارنظرها از سر دلسوزی است؛ چه آن‌که همه‌ی این عزیزان نسبت به وقایع این روزها شدیداً نگران بوده و از صمیم قلب برای حل مسأله دعا می‌کنند؛ اما باید توجه داشت در این بحران‌ که هجمه اصلی توسط رسانه‌های تبلیغی صورت می‌گیرد، اظهارنظر نخبگان تأثیر بسیاری بر جامعه دارد. هم‌اکنون بسیاری از نخبگان سیاسی، فرهنگی وحتی هنری و ورزشی تلاش کرده‌اند با اظهارنظر خود فضای جامعه را آرام کنند و ضمن تأکید بر حق مردم برای اظهارنظر و بیان مشکلات، بروز هرگونه نا‌آرامی را نفی می‌کنند. به همین دلیل از بزرگان حوزه نیز انتظار می‌رود با رویکردی پدرانه، مسأله را تبیین نمایند تا این ذهنیت در جامعه ایجاد نشود که روحانیت نسبت به مشکلات و معضلات مردم بی‌تفاوت است.

(تصویر ابتدای مطلب از رسا)

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. آدم عادی 

    این سوال که حوزویان ـ شامل مراجع عظام تقلید، علما و سایر سطوح مختلف حوزه ـ چه وظیفه‌ای در قبال این حوادث دارند را نمی توان اینگونه پاسخ داد زیراکه در ایران امروز حوزه دیگر یک نهاد غیرانتفاعی و غیرحکومتی نیست و در بین ملت به یکی از ارکان اصلی وابسته به قدرت شناخته می شود. نمی شود هم در قدرت و تقسیم بودجه حکومتی بزرگترین سهامدار بود و هم ادعای وظیفه اجتماعی عدالتخواهی در برابر قدرت را داشت. این دو با هم متناقضند و برخلاف عقل سلیم. ولی این به معنی بی مسئولیتی و بیخیال شدن متفکران حوزه نیست. امروز وظیفه اصلی حوزه اگر میخواهد همچنان در قدرت سیاسی مملکت سهم اصلی را داشته باشد این است که خود را با جهان و علم امروز آشنا و مجهز کند و اگر خود توانایی ذهنی این کار را ندارد حداقل پشتیبانی از خرافات را متوقف کند و از علم و دانش امروزی دفاع کند. به عنوان مثال همین تلاش برای استخراج مبانی علمی اقتصاد از قرآن نه تنها به جایی نرسیده و نخواهد هم رسید بلکه باعث فلاکت و بدبختی بیشتر خواهد شد. همانطور که نمی توان مبانی مهندسی برق و نفرولوژی را از قرآن و حدیث استخراج کرد مدعی استخراج علوم اقتصاد و حسابداری و مدیریت منابع انسانی و پولی از قرآن و حدیث شدن هم کاریست غیر عقلانی و ساده لوحانه. مفهوم امروزی پول و ثروت در علم اقتصاد امروز مفهوم پول و ثروت در قبیله های بیابانی پانزده قرن پیش نیست. امروز ثروت با علم چنان گره خورده است که در بازارهای جهانی یکی به دیگری تبدیل می شود و سود پولی یعنی تولید علمی. متاسفانه حوزه با مبانی فکری قرنها پیش ادعای حل مشکلات امروزی را می کند و این است که در ایران باعث فاجعه و فساد می شود. از مباحث طب حدیثی گرفته تا اقتصاد قرآنی. وظیفه حوزه در قبال این حوادث روشن کردن تکلیف خود با علم و جهل است.

  2. ط م ب 

    مسئول بی درد خود شمایید . نقش شما در تولید . اقتصاد . علوم مهندسی . مدیریت و … کجاست . سهمتان از بودجه سال ۹۷ رو مشاهده کنید و بفرمائید با این بودجه کلان می خواهید دقیقا چه کنید ؟

  3. جواب 

    با سلام
    جناب آدم عادی من تا حدی حق رو به شما میدم که حوزه های علمیه متاسفانه مقداری که چه عرض کنم بیشتر متوقف مانده و درصدد حل معضلات نیستند یا تلاشی نمی کنند و…ولی این که نمی شود از قرآن وحدیث مبانی اقتصاد و غیره را در آورد حرف نادرستی است چراکه برخی این کار را کرده اند و جواب را به ما می دهند
    جناب ط م ب شاید نقش حوزه در مسایلی که فرمودید به وضوح قابل نمایش نباشد ولی این که حوزویان را مسئول بی درد خواندید کاملا غلط است حتی اگر برخی واقعا چنین باشند نمیتوانید به همه این نسبت را بدهید در ضمن میتوانید بفرمایید سهم حوزه از بودجه چقدراست

  4. زهرایی 

    متشکر. جواب مشخص و خوبی است. وضع را روشن میکند.
    انشالله که دعا شما قبول گردد و برای حل مسایل جوابی بیابید. ولیکن منفعل نمانید برای آرامش جو تا به تجزیه و تحلیل صورت مسله اقتصادی بپردازید. به نظر من این جو بدین خاطر درست شده که دیدگاه چپ اقتصادی بر سر مسایل دینی کنار گذاشته شده و چپ هم از مسایل فلسفی عمیق قافل مانده. ولیکن برای حل مسله پولی کشور فکر نکنم که چپ هم راه حلی فعلا داشته باشد. سیستم دولتی و پولی و بانکی ایران همان است که از زمان شاه به ارث بردید. که سمره استعمار انگلیس و صهیونیسم است.

  5. راد 

    سلام+درود+روی خانه مغازه اداره مدارس هر ۲۰ متر مربع پشت بام و بالکن نهال مثلا دایم سبز زیتون در گلدان ک کاهش الودگی هوا.خود کفایی روغن و برگ زیتون دمنوش.کمک خرج خانواده وکشور.هر خانه۴گوشه پشت بام(مربع..)نهال گلدانی.واقعا اگر بام سبز گلدانی انجام در شرایط کرونا مسولین قلمه زدن فتوا و اعلام ک تا چهار ماه دیگر تیر مرداد ریشه و بعد چهار سال..ثمره.تیراژ بالا خیلی درامد اسان فرد وکشور.ایران حدود ۲۰ میلیون ساختمان.خانه اداره مدرسه بازار.. ک پشت بام تخت دارد اگر هر ساختمان در هر گوشه۴نهال گلدانی(بونسای)مثل زیتون بی خزان در بام وبالکن(جلویاپشت پنجره)بکارد ۸۰ میلیون نهال اضافه اگرهر نهال فقط یک کیلو زیتون(۱لیترذخیره اب گدانی)  یعنی ۸۰ میلیون (کیلو زیتون/لیتر اب خیز) به کشور اضافه ک قطعا خود کفایی روغن خوراکی(ذخیره اب ب قدر بزرگترین سدها) ایجاد.توجه تحریم غذایی،سختی دادو ستد اگر پیگیر باشید ثواب دنیا اخرت.یک شهروند عادی هستم.امکانات.رسانه.پیامک.سایت.فضای مجازی.فتوا دادن. محبوبیت.شهرت.بی نهایت ندارم میتوانم ایده دهم توجه ب توانایی بی نهایت روحانیون سخنرانان و افراد مشهور..ک ب راحتی با سخن وبسیج همگانی میتوانند بام گلدانی را با قدرت انجام دهند و باقیات صالحات برا خود یادگار گذارید و طوفانی از موفقیت برکت ایجاد کن.اجرکم عندا..اگرمیخواهیدجهشی شویم بایدحرف با عمل برابر،حیکسان واستفتا فتوا شود مردم ثروتمند تر دولت کشور روحانیون جامعه وهمه ثروتمند تر.. فرهنگسازی شود ک در مراسم ملی مذهبی تدفین ازدواج تولد گاه پذیرایی نهال رایگان باشد مثلا اگر زیتون نماد سردار دلها فتوا شود سالگرد قلمه زد ب مردم داد یا در دعا کمیل.عاشورا..خاکسپاری..گاه پذیرایی همراه با نهال.بازیافت اب مصرفی خانه ک اگر گاه حمام بی شوینده.شستشو میوه .. بدون شوینده و جمع اوری در.تشت.ظرف.یا هنگام بارندگی گذاشتن بطری نوشابه..پلاستیکی.فلزی..زیر ناودان.جمع اوری اب برا فصل گرم کم بارش جهت ابیاری گلدان ها فتوا و اعلام شود. اگر خودتان مزایا و تعداد قابل انجام را حساب که…کاش.داش.برداشت. لاستیک فرسوده ب کمک قسمت بتنی یا سفالی..تبدیل ب گلدان نمود.مزایا این اقدام باعث بهبود اقتصاد.کاهش سیلاب ب دلیل ذخیره اب گلدانی در پیک بارندگی.کاهش سوخت ک منبع غذا ب خانواده نزدیک.کاهش برق استفاده کمتر یخچال یعنی تازه چیدن و بازیافت نور لامپها معابر..در فتوسنتز.بهبود افت ملخ با نبود پرش ارتفاع.استفاده زباله تر برا کود.اشتغال ساخت گلدان قلمه…اگر میتوانی کمک.حمایت.فکری.ترویج .انتشار.عملی.جسمی..امید ک امر ب معروف کنی و سنت پسندیده بر جهان باقی گذاری واقعا همت کنید ک فتوا واقدام شود و فشار اقتصادی کاهش.پیام و مفاهیم را برسان به…یک کهکشان سپاس خواهشا التماسا.ببخشید لطفا چند بار بخوان ک برداشتتان را دریابید،بچینید.اگر خیر خواهی خدا سعادت دهد.مثلا درخت بالارونده کیوی.انگور..با داربست طنابی ب خرپشته و تراس بالکن..(یا پشت پنجره ،درمعرض نور چراغ)..سطح پوشش برگی..بیشتری برا جمعاوری اب بارندگی وافتابگیری برا خنکی فصل گرم..دارد و برگ انگور در دلمه ترشی اش سالاد کوکو خشکشده دمنوش تازهخوری استفاده..برخی کشورها بام سبز..سد کردن بارندگی پیک در پشت بام انجام میدهند.بزودی دوباره پاییز..بارشهای سیل اسا..سیل همانند کرونا مال اسایش جان..میگیرد.التماسا..اگر کرونا چندین ماه دیگر هست..باباران سیل اسا دیگر وارد زندگی مردم میشود..بام سبز گلدانی را چندین ساعت در صداوسیما…پخش وعملی کنید ک سیل..تشکر جهشی فروان

پاسخ دهید