حجت‌الاسلام والمسلمین سیدقاسم رزاقی موسوی، استادیار و مدیر گروه تاریخ تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت^(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. وی دارای تحصیلات سطح چهار حوزه و کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی و نیز کارشناسی ارشد تاریخ اسلام است. مقالات وی که در نشریات مختلف منتشر شده عبارتند از:

مدارا با مخالف و مبارزه با معاند در سیره نبوی / نشریه معرفت، شماره ۸۶ ، بهمن ۱۳۸۳

بازخوانی دیدگاه مونتگمری وات درباره پیامبر اسلام، تاریخ در آیینه پژوهش، پائیز ۱۳۸۵

نقد مقاله امام هادی^(ع) درکتاب «تصویر امامان شیعه در دائرة‌المعارف اسلام»، موسسه شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵ش

«شرق‌شناسی و مستشرقان»، نامه تاریخ پژوهان، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش

مقاله «ابی بن کعب»، دائرة‌المعارف حرمین شریفین، ج۱، ۱۳۸۹ش

ترجمه و نقد مقاله «تشیع در دوره بنی امیه»، مونتگمری وات، فصلنانه تاریخ اسلام، شماره۴۸،  ۱۳۹۱ش

انقلاب اسلامی ایران و مطالعات شیعی در غرب انگلیسی‌زبان، ویژه‌نامه تاریخ پژوهی، ش۵۳، ۱۳۹۱ش

نگرشی بر زندگانی حضرت خدیجه، ره‌توشه راهیان نور،  ۱۳۹۲ش

امام کاظم^(ع) در آثار خاورشناسان، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، شماره۵۳، ۱۳۹۲ش

پیامدها و بازتاب‌های شیعه‌پژوهی در مطالعات شرق معاصر، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، ۱۳۹۳ش

جایگاه اجتماعی و سیاسی امام حسن^(ع) در آثار خاورشناسان، همایش بین المللی سبط النبی، ۱۳۹۳ش

شیعه در دوره امام باقر^(ع)

این طرح در راستای کلان‌پروژه وضعیت شیعه در دوره ائمه^(ع) با هدف بررسی همه ابعاد زندگی شیعیان در عصر امام باقر^(ع) تدوین گردیده و هدف اصلی آن، دستیابی به هویت شیعیان و آشنایی با جایگاه علمی، اجتماعی و سیاسی آن‌ها در جامعه آن عصر، ارتباطات گروه‌های مختلف شیعی با یکدیگر، با اهل سنت، غیرمسلمانان و به‌ویژه دستگاه حاکمه است. بررسی ابعاد زندگی شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار شیعی، اصحاب، راویانِ احادیث، شاگردان امام و نقش‌آفرینی آن‌ها در عرصه‌های مختلف، از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به اهداف مذکور است.

رویکرد اصلی در این پژوهش توجه برگفتار، رفتار و عملکرد شیعیان در عرصه‌های مختلف است و همه‌ی گروه‌های شیعی چه شیعیان پیرو اهل بیت^(ع) و چه گروه‌هایی که در اندیشه و روش متفاوت بودند بررسی شده‌اند.

در بررسی وضعیت علمی و فرهنگی شیعیان در دوره امام باقر^(ع)، تمرکز اصلی بر نشان‌دادن اوضاع علمی و اندیشه‌های شیعی، مراکز و اندیشمندان شیعی و تعامل علمی و فرهنگی شیعیان است. همچنین به‌صورت مختصر به نقش امام باقر^(ع) در تقویت افکار شیعی در بین آرا و افکار متنوعی که در این دوران مطرح می‌شدند، اشاره گردیده و موضوع تربیت شاگرد توسط امام باقر^(ع) و نقش آن‌ها در شکل‌گیری و تداوم جنبش علمی گسترده‌ای که آغاز آن مربوط به این دوران می‌شود نیز پرداخته می‌شود. در بررسی ابعاد اجتماعی زندگی شیعیان، ضمن بررسی پراکندگی جغرافیایی شیعیان و مناطق شیعه‌نشین این دوره، عوامل گسترش و گونه‌های شیعی نیز مورد بحث قرار گرفته‌اند. چالش‌های اجتماعی درون‌شیعی به‌ویژه طرح مسأله امامت محمد حنفیه و شکل‌گیری کیسانیه – از محورهای عمده بحث درباره حیات اجتماعی شیعیان این دوره – نیز بررسی می‌شود.

در بحث از وضعیت سیاسی شیعه، اندیشه و اقدامات سیاسی شیعیان و پیامدهای آن، به‌ویژه بحران رهبری شیعیان تبیین گردیده است. در بررسی وضعیت سیاسی، چگونگی تعامل بین گروه‌های مختلف شیعی با یکدیگر و دیگران، به‌ویژه روابط آن‌ها با امام باقر^(ع) مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

نوشتار اولیه طرح به پایان رسیده و طرح، در مرحله‌ی انجام اصلاحات ناظر است و ان شاءﷲ تا اسفند ۹۴ متن نهایی ارائه خواهد شد. پیشرفت کار حدود ۸۰ درصد است.