مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

سید‌محمد اکبریان

استادیار پژوهشی و عضو هیأت علمی پژوهشکده‌ی فلسفه و کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

تحصیلات

حوزوی: اخذ مدرک پایان سطح ۳ و شرکت در درس خارج فقه و اصول بیش از ۵ سال

دانشگاهی: کارشناسی دانشگاه تهران؛ کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت مدرس و دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه قم.

آثار و تألیفات

الف. کتاب‌ها:

عرفان شیعی، بررسی آراء عرفانی سید‌حیدر آملی؛

پرسش‌ها و پاسخ‌های برگزیده، ویژه رمضان، مرکز پاسخ به سؤالات (گروهی)؛

پرسش‌ها و پاسخ‌های برگزیده، ویژه محرم، مرکز پاسخ به سؤالات (گروهی)؛

معجم بحار‌الانوار، (اصطلاح‌نامه گروهی)؛

پرسمان محرم، معاونت فرهنگی تبلیغ، (گروهی).

ب. مقالات:

«بررسی تحلیلی مبانی و نتایج دیدگاه رابطه‌ی ضروری معرفت و عمل اخلاقی»، فصل‌نامه علمی پژوهشی نقد و نظر، ش۶۲، ۱۳۹۰ش.

«نظریه‌ی ایمان در رفع شکاف معرفت و عمل اخلاقی»، مجله علمی و پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق، ش۱۷، ۱۳۹۱ش.

«نظریه‌ی یقین در حل شکاف معرفت و عمل اخلاقی»، مجله علمی و پژوهشی پژوهش‌های اخلاقی، دانشگاه قم، ش۹ ـ ۱۰، ۱۳۹۱ش.

«مقدّرات شب قدر و اختیار انسان»، ره‌توشه راهیان نور، ویژه رمضان سال ۱۳۹۲ش.

«خلافت الهی انسان و مسأله نفس»، مجموعه مقالات نفس و بدن، ش۷، ۱۳۹۲ش.

«نقش اعتکاف در توسعه معنویت، خلوت انس (اعتکاف از دیدگاه اسلام)»، معاونت فرهنگی تبلیغی، ۱۳۹۴ش.

نقد نظریه‌ی عقلانیت و معنویت

نظریه معنویت و عقلانیت از طرف آقای ملکیان تلاش دارد که میان معنویت و عقلانیت به‌عنوان دو عامل مهم و اصلی در تعیین و جهت‌دهی اندیشه، عمل و گفتار انسان‌ها پیوند دهد. این نظریه بر آن است که زندگی آرمانی و اصیل انسان در جهان معاصر تنها در پیوند میان معنویت و عقلانیت میسر است و راهی جز این وجود ندارد و با هدف کاهش رنج بشری که مهم‌ترین مسأله انسان‌ها دانسته‌شده طرح‌ریزی شده است. این نظریه مدعی است نقش سنتی دین در گذشته که ایجاد آرامش، امید و کاهش رنج بشری بوده، تنها از طریق معنویت می‌تواند برآورده شود و دین در جهان معاصر دیگر نمی‌تواند نقش تاریخی خود را ایفا کند؛ بنابراین معنویت تنها راه برآوردن نیاز اصلی و ضروری انسان عصر جدید است. همچنین به‌دلیل این‌که معنویت مورد نظر باید با مدرنتیه نیز به عنوان جزء لاینفک زندگی انسان جدید سازگار باشد و عقلانیت نیز مؤلّفه اصلی مدرنتیه است، پس راهی نیست جز این‌که با عقلانیت سازگار باشد تا بتواند نیاز مذکور را برآورده سازد؛ نظریه پیوند عقلانیت و معنویت از همین جا شکل می‌گیرد.

11

این پروژه تفسیرهای خاصی از عقلانیت، معنویت، تدین، ایمان، زندگی اصیل و آرمانی و برخی مفاهیم مرتبط با آن‌ها ارائه داده و دارای پیش‌فرض‌های خاصی در این حوزه‌هاست. همچنین دارای مبانی و انگاره‌های خاصی در حوزه معرفت‌شناسی، خداشناسی، دین‌شناسی و به‌طور‌خاص در انسان‌شناسی است.

در پروژه حاضر، نظریه‌ی مورد بحث از چند جهت نقد و بررسی می‌شود:

اول: بررسی استنادی و روایی تعریف و تفسیر خاص آن از عقلانیت، معنویت و دین و مقایسه آن با رویکرد‌های دیگری که در تفسیر عقلانیت و معنویت وجود دارد.

دوم: بررسی ساختار و انسجام اجزای درونی نظریه و نقد انسجام درونی آن.

سوم: نقد و بررسی پیش‌فرض‌ها و مبانی آن.

چهارم: نقد و بررسی لوازم و نتایج نظریه.

پنجم: بررسی رابطه نظریه معنویت و عقلانیت با دین و آموزه‌های آن و نقد برون‌دینی و درون‌دینی ارتباط نظریه با دین.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. حسین 

    با سلام!
    در واقع اگر ما بخواهیم از فضای کتاب خانه ای دور شویم و اندکی وارد جامعه بشویم درمیابیم که امروزه تنها راه اخت دادن جوانان با معنویت عقلانیت است.
    به طوری که اگر یک قضیه دینی را مطرح کنیم در کلاس درس و در ذهن جوانان سوال منطقی و عقلانی ایجاد شود ر شما نتوانید عطش جوانان را کاملا رفع کنید آهسته آهسته از معنویت دور خواهند شد.
    به همین سبب است خطر بحران هویتی در کمین جوانان است.

به حسین پاسخ دهید انصراف