پس از درگذشت آیت‌ﷲ مومن، عضو فقید شورای نگهبان یکی از سوالات جدی در محافل سیاسی و حوزوی جایگزین وی بود. اگرچه برخی گمانه‌زنی‌ها نیز درباره تغییر احتمالی آيت‌ﷲ محمد یزدی و آیت‌ﷲ احمد جنتی در دوره جدید مطرح شد، اما حضور قطعی چهره‌‌ای جدید بیشتر مورد توجه و سوال بود.

آنچه پیشتر مطرح شده بود احتمال انتخاب فقیهی از فقهای تهران بود اما خبر انتخاب آيت‌ﷲ علیرضا اعرافی نشان داد که همچنان فقهای شورای نگهبان از قم انتخاب می‌شوند.

علیرضا اعرافی متولد ۱۳۳۸ در میبد پس از پدر که از علمای این شهر بود در سن ۳۲ سالگی امامت جمعه این شهر را برعهده گرفت. اگرچه او از ابتدای جوانی و اوائل دهه شصت به صورت تخصصی تبلیغ در کشورهای مختلف را تجربه کرده بود اما از اوائل دهه هفتاد وارد فعالیت جدی در بخش‌های مدیریتی حوزه شد. او در قسمت‌های مختلف سازمان حوزه‌های کشور مانند دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز علوم اسلامی و بعدها جامعة‌المصطفی سطوح مختلف مدیریتی را پشت سر گذاشت.

با عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در طراز علما و مجتهدان تاثیرگذار حوزه قرار گرفت و از دهه نود عالی ترین مقام مدیریتی در حوزه‌های علمیه یعنی عضویت در شورای عالی و مدیریت حوزه علمیه قم را عهده‌دار شد.

اما نکته‌ی جالب توجه درباره‌ی او سبک مدیریت کاملا کلاسیک و آکادمیک در سنتی‌ترین نهاد کشور یعنی حوزه‌ی علمیه قم است. تا جائی که مورد انتقاد برخی از محافل کاملا سنتی هم قرار گرفته است. اما به نظر می‌رسد روش مدیریتی او با برخی اصلاحات مانند چابک‌‌سازی و کوچک کردن نهادهای گسترده و جزیره‌ای می‌تواند ارتقائی جدی در روند فعالیت حوزه‌های علمیه کشور ایجاد کند.

مهمترین نکته‌ی بارز در رویه‌ی مدیریتی و سیاسی آقای اعرافی هم‌گرایی او با گرایش‌های مختلف فکری و سیاسی است. او تلاش کرد در عین رعایت خطوط قرمز لازم برای مدیر حوزه‌های علمیه با گرایش‌های مختلف فکری و سیاسی در حوزه تعاملی مثبت و اثرگذار داشته باشد. چرا که به خوبی می‌داند امتیاز و ویژگی منحصر به فرد حوزه در تنوع افکار و سلایق مختلف فکری و سیاسی است.

با انتخاب وی به عنوان عضو جدید شورای نگهبان از بین چند گزینه‌ی مطرح و جدی از سوی رهبر معظم انقلاب می‌توان گفت انتخاب فردی معقول و منطقی در رویه سیاسی اما با مشغله‌های متعدد بر چهره‌هایی با گرایش‌های خاص سیاسی اولویت داشته‌است. از سوی دیگر او می‌تواند از جمله فقهای نوگرایی محسوب ‌شود که با اتکا بر سنت فقهی و فلسفی حوزه در پی عرصه‌های نوین علوم اسلامی بوده است.

با انتشار خبر انتصاب آیت‌ﷲ اعرافی به عنوان یکی از فقهای شورای نگبهان یکی از نکات مطرح در بین حوزویان مسئولیت‌های متعدد و گوناگون اوست. با جستجوئی ساده انواع مسئولیت‌های مختلف اجرائی یا مشورتی و عضویت در هیات‌امنای مراکز و سازمان‌ها به دست می‌آید که ابهامات جدی ایجاد کرده‌ است.

حضور موثر در شورای نگهبان مستلزم صرف وقت کافی برای مطالعه و بررسی مصوبات مجلس و نیز شرکت در حلقه‌های هم فکری با فضلای حوزوی است. لازم است در نخستین گام، مدیر کنونی حوزه‌های علمیه در بیانی صمیمی و صادقانه توضیح دهد که آیا برای ایجاد فرصت مناسب، بخشی از مسئولیت‌های خود را واگذار می‌نماید؟ یا آنکه به چه شکلی می‌تواند بین این همه به گونه‌ای جمع کند که خللی بر هیچ‌ کدام وارد نشود.