مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت
به مناسبت درگذشت آیت‌الله سید ابوالفضل میرمحمدی:

آیت‌الله سید ابوالفضل میرمحمدی

آیت‌ﷲ سید ابوالفضل میرمحمدی

علی‌اشرف فتحی
علی‌اشرف فتحی

آیت‌ﷲ سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در سن ۹۶ سالگی و پس از چندین دهه تدریس و پژوهش درگذشت. در سال‌های اخیر، نام مرحوم میرمحمدی به عنوان کهنسال‌ترین نماینده مجلس خبرگان و رییس سِنّی این مجلس در روز افتتاح آن در رسانه‌ها مطرح می‌شد، ولی محققان، حوزویان و دانشجویان دانشکده الهیات در دو دهه نخست پس از پیروزی انقلاب با نام وی به عنوان مفسر قرآن، استاد علوم قرآنی و رییس دانشکده الهیات دانشگاه تهران آشنا بودند.

آیت‌ﷲ میرمحمدی که متولد زرند ساوه بود همراه با سه طلبه ترک‌زبان دیگر که آنها هم «سید ابوالفضل» نام داشتند، داماد مرحوم آیت‌ﷲ‌العظمی سید احمد زنجانی؛ از علمای برجسته قم از دهه بیست تا دهه پنجاه و پدر آیت‌ﷲ‌العظمی سید موسی شبیری زنجانی شد. او به همراه برادر همسرش (آیت‌ﷲ شبیری) سال‌ها در جلسات درس مرحوم آیت‌ﷲ‌العظمی سید محمد محقق داماد شرکت کرد.

شرکت در جلسات درس آقای داماد، او را وارد جلسات مستمر حلقه شاگردان این استاد بزرگ حوزه قرار داد و او در کنار حضرات آیات مرحوم آذری قمی، مرحوم سید مهدی روحانی، مرحوم احمدی میانجی، مرحوم موسوی اردبیلی، مرحوم طاهری اصفهانی و سید موسی شبیری زنجانی همواره به بحث آزاد علمی درباره موضوعات قرآنی و فقهی می‌پرداخت. حاصل این تحصیل، تحقیق و مباحثات طولانی، کتاب‌هایی همچون «بحوث فی تاریخ القرآن و علومه» و «تفسیر بلاغ» است.

با پیروزی انقلاب اسلامی مرحوم میرمحمدی نیز همچون بسیاری از هم‌درس‌های خود وارد مناصب مهم حکومتی شد؛ عضویت در شورای عالی قضایی، گزینش علمی قضات، دیوان عالی کشور، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مجلس خبرگان رهبری و یک دهه ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران.

مرحوم آیت‌ﷲ میرمحمدی در اثر مهم خود در حوزه علوم قرآنی که سال ۱۳۵۸ با عنوان «بحوث فی تاریخ القرآن و علومه» تألیف کرده و از منابع دوره دکتری محسوب می‌شود، به مباحث معاصر نیز پرداخته و آرای متفکرین شیعه و سنی را بررسی کرده است. وی از صفحه ۸۴ کتاب به این نظریه برخی پژوهشگران قرن ۱۹ و ۲۰ اشاره کرده که قرآن را کلام پیامبر(ص) می‌دانسته‌اند. به باور مرحوم میرمحمدی، این نظریه حتی اگر مقبول باشد (که نیست و با ادله عقلی و نقلی قابل خدشه است) باز هم نمی‌تواند دلیلی بر نفی اعجازآمیز بودن قرآن باشد.

وی در تفسیر بلاغ نیز به این موضوع پرداخته و کوشیده تا اثبات کند که هم الفاظ و هم معانی قرآن از جانب خداوند متعال است و پیامبر اکرم(ص) فقط وظیفه ابلاغ پیام را بر عهده داشته‌اند.

اندک مطالعه این دو اثر اصلی مرحوم آیت‌ﷲ میرمحمدی نشان می‌دهد وی نه تنها تسلط کاملی به آیات قرآن و ارتباط معنوی آنها داشته، بلکه بر خلاف روش‌های متداول دهه‌های بیست تا پنجاه عمل کرده که می‌کوشیدند قرآن را با رویکرد علم تجربی مدرن بررسی کنند. مرحوم میرمحمدی مقهور این جو غالب نشده و از روش‌های سلف عدول نکرده است.

مرحوم استاد سید جعفر مرتضی عاملی؛ مورخ برجسته لبنانی که به‌تازگی درگذشت از شاگردان مرحوم آیت‌ﷲ میرمحمدی بود. همچنین فرزند و دامادش نمایندگان قم در مجلس ششم بودند. فرزند وی معاون رییس‌جمهور در زمان مرحوم هاشمی رفسنجانی نیز بوده و اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. ناشناس 

    نمی دانستم که
    «فرزند و دامادش نمایندگان قم در مجلس ششم بودند. » و حدس می زنم تاکنون در هیچ رسانه ای هم این مساله مطرح نشده بوده است

    برای مقایسه وقتی ترامپ کاندید ریاست جمهوری آمریکا شد شغل و اسامی و عکس تمامی فرزندان و دامادش در رسانه ها منتشر شد ولی بنده تاکنون نمی دانستم هر دو نماینده قم در مجلس ششم چنین نسبت خانوادگی بسیار نزدیکی با هم داشته اند و گمان می کنم در هیچ رسانه ای هم این مطلب تاکنون منتشر نشده است.

    برای نمونه بنده اصلا نمی دانستم و فکر می کنم هیچ رسانه ای هم منتشر نکرده بود که دختر رئیس جمهور فعلی سالهاست ساکن اتریش است یا دامادهای رئیس فعلی قوه قضاییه ایران و کاندید سابق ریاست جمهوری چه کسی هستند برای من سوال است که چگونه حتی کسانی که کاندید ریاست جمهوری می شوند یا در انتخاباتها کاندید می شوند هیچ عکسی و مشخصاتی از نزدیکان درجه اول آن ها منتشر نمی شود؟

  2. ناشناس 

    در مراسم تدفین آن مرحوم تاج گل بزرگی از سوی یکی از حوزه های علمیه خواهران ارسال شده بود (گمانم نامش مدرسه علمیه خواهران مکتب اهل بیت بود) ولی در متن اشاره نشده است که ارتباط آن مرحوم با حوزه علمیه خواهران چه بوده است؟

پاسخ دهید