کتاب «تاریخ حرم ائمه بقیع» تالیف مرحوم آیتﷲ محمدصادق نجمی از جمله معدود کتابهائی است که سال‌های اخیر در دسترس محققین، روحانیون و زائران این مکان شریف بوده‌است. کتابی که به صورت خلاصه اما تحقیقی تلاش کرده‌است تاریخچه، جایگاه و اهمیت و مشخصات این مکان شریف و سایر اماکن متبرک مدینه منوره به به رشته تحریر درآورد. بخاطر همین ویژگی‌ها هم در دو دهه اخیر مورد توجه بسیاری از روحانیون کاروان‌ها قرار گرفته‌است.
اما سرگذشت این کتاب و چگونگی تالیف آن همچون سایر اطلاعاتی که در گفت‌وگو با صاحبان آثار پیرامون بقیع آمده‌است می‌تواند برای مخاطبان جالب توجه باشد.
مشخصات کتاب:
این کتاب در سال ۱۳۸۰ توسط انتشارات مشعر وابسته به بعثه مقام معظم رهبری در ۳۸۰ صفحه منتشر شد و تا سال ۱۳۹۱ به چاپ دوازدهم رسید و تیراژ اغلب نوبت چاپ‌های آن بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ جلد بوده‌است که به جرات می‌توان گفت پرتیراژترین کتاب پیرامون حرم ائمه بقیع به زبان فارسی تاکنون می‌باشد.
زمینه‌های تالیف کتاب:
با توجه به دغدغه‌هایی که مولف از سال‌های پیش داشته‌است، چرائی تخریب و وضعیت کنونی قبرستان بقیع همواره در زیارت این مکان شریف مورد توجه او بوده‌است. همانگونه که در مقدمه کتاب هم آمده است این سوال در نخستین سفر به سال ۱۳۵۳ شمسی شکل گرفت. نکته بسیار مهم و حائز اهمیت این است که نویسنده کتاب در این سالها متمرکز بر مبانی فکری و آثار اهل‌سنت بوده‌است و کتاب بسیار مهم « سیری در صحیحین» در این سالها تالیف شده‌است. کتابی که مورد عنایت و توجه بزرگانی چون علامه امینی و علامه سیدمرتضی عسگری هم قرار گرفته است.
بدین صورت می‌توان گفت موضوع تخریب حرم ائمه بقیع و پشتوانه‌ی فکری و اعتقادی این واقعه، سالها پیش مورد مطالعه‌ی دقیق نویسنده قرار گرفته بود. افکار این‌تیمیه از جمله مواردی بود که در کتاب سیری در صحیحین به صورت علمی مورد نقد قرار گرفته‌است.
برهمین اساس می توان باید گفت مرحوم آیتﷲ محمدصادق نجمی، فقط براساس دغدغه و سئوالات پیش آمده پیرامون حرم ائمه بقیع بقیع، بدین موضوع ورود نکرده و بیست سال قبل به صورت مبنائی به علل این واقعه در قالب کتاب علمی سیری در صحیحین پرداخته بود.
مراحل نگارش کتاب به صورت مقاله:
با انتصاب مرحوم آیتﷲ محمدی ری‌شهری به عنوان نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، تولدی آثار علمی پیرامون مسائل مختلف حج با محوریت احکام، اسرار و تاریخ و اماکن شکل گرفت و با محوریت حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسگر مجله‌ی وزین «میقات حج» منتشر شد. با انتشار این مجله، مرحوم آیتﷲ محمدصادق نجمی علیرغم اشتغالت مختلف از جمله امامت جمعه شهرستان خوی و ریاست دانشگاه این شهر، اما براساس دغدغه‌ها و اشراف جامع به موضوع مبانی فکری تخریب حرم ائمه بقیع، مطالعات تاریخی خود را آغاز کرده و نخستین مقاله پیرامون این مکان شریف را در سال ۱۳۷۱ در این مجله ارائه دادند.
این مقالات به صورت منظم در سی شماره منتشر شد و با استقبال گسترده روحانیون کاروان‌ها قرار گرفت. سایر موضوعات مربوط به اماکن مدینه منوره مانند مشربه ام‌ابراهیم، بیت‌الاحزان و قبرستان شهدای احد و سایر امکان مدینه منوره به رشته تحریر درآمد.
در این مقالات به صورت علمی به مسائل مهمی اشاره شده‌بود که تاکنون به صورت نادرست در باور زائران و حتی روحانیون کاروان‌ها جا گرفته بود. مدفن حضرت زهرا(س)، مکان صحیح بیت‌الاحزان، تاریخ و محل مشربه ام ابراهیم، مدفن حضرت ام‌البنین و سایر موارد مربتط، از جمله مواردی بود که در این کتاب به صورت علمی پرداخته شده و مشخص شده‌است که باور و اطلاعات پیشین زائران و حت
ی روحانیون کاروان‌ها صحیح نبوده‌است.
با توجه به اهمیت مطالب سلسله مقالات فوق، به پیشنهاد حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسکر، این مقالات با ویرایش و تدوین صورت گرفته در قالب یک کتاب منتشر شد.
در واقع یکی از امتیازات مهم این کتاب این است که مطالب آن طی ۱۰ سال در قالب مقاله ارائه شده‌است و خوانندگان و صاحب‌نظران تاریخی نظرات و نقدهای خود را ارئه داده‌بودند و چنانچه مطالبی نیاز به اصلاح یا تکمیل داشت، در این سالها انجام شده بود و کتاب منتشر شده در نهایت استحکام علمی است.
بخش های کتاب:
این اثر دارای بخش‌های مختلفی است که فهرست آن بدین شرح است:
- انگيزه تخريب حرم ها( بررسی مبانی فقهی و عقیدتی وهابیت پیرامون زیارت و حرم‌ها و دلایل تخریب آنها)
- مرحله سه گانه از تاريخ حرم ائمه بقيع
- تعميرات و خصوصيات حرم ائمه بقيع
- تاريخ ضريح هاي ائمه بقيع
- قبر فاطمه زهرا يا فاطمه بنت اسد
- آيا فاطمه زهرا در روضه دفن شده است؟
- بيت الاحزان
- ابراهيم از تولد تا وفات و حرم وی
- حرم همسران رسول خدا و حرم دختران رسول خدا
- بقعه عقيل بن ابي طالب و ابوسفيان بن حارث بن عبدالمطلب
- عبدﷲ بن جعفر و عقیل كيست؟
- قبر حليمه سعديه دايه رسول خدا صلي ﷲ عليه و آله و صفيه
- بقعه عثمان بن عفان، امام مالك و نافع، اسماعيل فرزند امام صادق(ع)،عبدﷲ بن عبد المطلب پدر گرامي رسول خدا(ص)
- حمزه سيدالشهدا و حرم شريف آن حضرت
ترجمه‌های کتاب:
زیارت پیامبر مکرم اسلام، فرزندان و اصحاب ایشان منحصر به شیعیان نبوده‌است و تمامی مسلمانان جهان به این امر اعتقاد دارند. در این بین تنها یک گروه اندکی بودند که متاسفانه به مقابله با این باور مهم دینی و اعتقادی پرداختند. برهمین اساس هر زائری که به مدینه منوره مشرف می‌شود، به زیارت بقیع هم می‌رود و آگاهی از مدفونین و تاریخچه این مکان شریف برای آنان بسیار لازم است.
پس از انتشار کتاب تاریخ حرم ائمه بقیع به زبان فارسی، ناشران و مترجمان از دیگر زبان‌ها، اقدام به ترجمه این کتاب نمودند.
تاکنون این کتاب به دو زبان عربی و ترکی استانبولی ترجمه شده‌است و به گفته ناشر کتاب در ترکیه، تنها اثر مربوط به بقیع در این کشور است که مورد استقابل گسترده زائران شیعه و سنی قرار گرفته‌است.
مشخصات این دو ترجمه به این شرح است:
تاریخ حرم ائمة‌البقیع و آثار اخری فی‌المدینة‌المنوره / ترجمه سیدمحمدرضا مهری/ ناشر:موسسة المعارف‌الاسلامیه/
۲-Medine’deki İslami Yapıların ve Baki Mezarlığındaki Ehlibeyt İmamları’nın Türbelerinin Tarihi
مترجم: erdal tuncay ناشر: انتشارات کوثر استانبول ترکیه
مرحوم آیتﷲ محمدصادق نجمی که آثار گرانبهای دیگری همچون «سخنان امام حسین(ع) از مدینه تا کربلا»، «سیری در صحیحین» و دهها تالیف و ترجمه دیگر را در پرونده‌ی خود داشت، سال ۱۳۹۰ دارفانی را وداع گفت.
از خداوند متعال علو روح این خادم مکتب اهل‌بیت را خواستاریم.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
مهدوی نیا
رضوان الله علیه
چقدر خوشخوان و خوب هستند آثار ایشان، من از سال‌های قدیم با نگاشته های علمای متعدد مانند ایشان مانوس بوده ام، مخصوصا سیری در صحیحی بسیار جذاب و روان است. پیشنهادم به دانشجویان و طلاب محترم ، مطالعه آقای با وزانت خوب مانند این موارد است