به گزارش مباحثات، نشست علمی اتحاد جهان اسلام از سوی پژوهکده تاریخ و سیره اهل بیت و اداره همکاری‌های علمی و پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی در محل سالن کنفرانس مرکز همایش‌های دفتر برگزار شد.

در این جلسه آقایان استاد محمد جواد صاحبی و حجت‌الاسلام دکتر مهدی فرمانیان به ارائه نظرات خود در این موضوع پرداختند.

ابتدا حجت‌الاسلام مصطفی صادقی دبیر این نشست به معرفی مراکز برگزارکننده این نشست پرداخت و گفت: پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌البیت^(ع) یکی از واحدهای قدیمی پژوهشگاه علوم است که مشتمل بر سه گروه پژوهشی سیره، تاریخ تشیع و تاریخ تمدن است و تا کنون نزدیک به سی اثر علمی عرضه کرده است. مأموریت اداره همکاری‌ها، مشارکت با مراکز پژوهشی دفتر و شناسایی و برنامه‌ریزی برای استفاده از نظرات صاحب‌نظران در عرصه‌های پژوهشی است.

دبیر جلسه همچنین به معرفی مدعوین پرداخت و گفت آقای صاحبی از پیش‌کسوتان عرصه تحقیق و تألیف است که در موضوعات تاریخ و سیره، فلسفه و کلام و ادیان و مذاهب تخصص دارد و حدود ۱۵ کتاب و بیش از ۳۰ مقاله را در کارنامه علمی خود دارد. ایشان از اعضای اصلی کنگره دین‌پژوهشان و انجمن ادیان حوزه است. آقای فرمانیان متخصص در کلام اهل‌سنت و مذهب اسلامی است که ضمن ریاست دانشکده مذاهب در دانشگاه ادیان، ده‌ها اثر در موضوعات مذاهب اسلامی عرضه کرده است.

دبیر جلسه همچنین درباره نیاز به تکرار چنین جلساتی گفت: با وجود برگزاری مکرر این نشست‌ها هنوز به آن نیاز داریم، مخصوصاً به لحاظ علمی. سپس هر یک از مدعوین به ارائه نظرات خود درباره اتحاد جهان اسلام پرداختند.

استاد محمد جواد صاحبی با اشاره به مفاهیم اتحاد و اختلاف و تقریب گفت: اختلاف طبیعی و گریزناپذیر است و مذموم نیست اما آنچه مذموم است نزاع و درگیری بر سر اختلاف نظرهاست. همیشه نزاع بین متعصبین از فرقه‌ها انجام می‌گیرد و اگر اختلافات توسط بزرگان هر فرقه مدیریت شود مشکلی پیش نمی‌آید. اینکه مشکل امروز ما بر سر سلفیه است به خاطر تعصب آن‌هاست.

از ضرورت‌های اتحاد مسلمین، خسارت‌های فراوانی است که همه مسلمانان از اختلافات و نزاع‌ها می‌برند. باید نسبت به گروه‌های مختلف انعطاف داشت و به عقاید هر فرقه‌ای احترام گذاشت.

استاد صاحبی یکی از راه‌کارهای اتحاد مسلمین را تقریب با نوسلفی‌ها دانست و گفت آنان از تعصب و نزاعی که سلفی‌ها رواج داده بودند بیزار شدند و نگاه‌های جدیدی به اوضاع جهان اسلام داشتند ولی متأسفانه ما از این امکان و فرصت به خوبی بهره نبردیم.

وی همچینن ارتباط علمای جهان اسلام را از بایسته‌های این امر دانست و به دور بودن آنان از یکدیگر چه عالمان شیعه و چه سنی انتقاد کرد.

دکتر فرمانیان درباره ضرورت اتحاد شیعه و سنی دلایلی را مطرح کرد و از جمله آن‌ها، به پراکندگی شیعیان و عدم تفاوت این مذهب در میان اهل‌سنت اشاره کرد و گفت همانطور که از قدیم؛ غالیان آبروی شیعیان حقیقی را می‌بردند، الآن هم عده‌ای هستند که اهل سنت آن‌ها را نماینده شیعه می‌دانند در حالی که هیچ‌یک از بزگان امامیه آن‌ها را قبول ندارند. دلیل دیگر ضرورت اتحاد میان مسلمانان، گسترش تفکر سلفی است.

استاد فرمانیان یکی از دشمنی‌های برخی مخالفان مذهبی با ایران را نبود امپراتوری بر اساس عقاید اهل‌سنت پس از سقوط عثمانی و وجود ایران متحد دانست و گفت عدم تحمل ایران هسته‌ای توسط برخی مخالفان ما ضرورت هم‌بستگی مسلمانان در برابر دشمن اصلی خود را جدی‌تر می‌کند.

وی درباره بایسته‌های اتحاد جهان اسلام به موارد زیر اشاره کرد: ۱ ـ وحدت ملی و دوری از اختلافات داخلی و جناحی ۲ ـ دقت در رفتار و گفتار اعم از مسئولان سیاسی و شخصیت‌های علمی و پرهیز از شعارهایی که بهانه دست دیگران بدهد و ضرورتی هم ندارد. ۳ ـ مطالعه درباره مذهب اسلامی و بالا بردن اطلاعات درباره فرقه‌ها و گروه‌های موجود در جهان اسلام به طوری که باید درسی درحوزه علمیه برای طلاب ایجاد شود تا به شکل علمی از تاریخ و عقاید و دیدگاه‌ها و تفاوت‌های این گروه‌ها اطلاع داشته باشند. ۴ ـ ترویج و طرح مباحث توحیدی اهل‌البیت^(ع) در شبکه‌های ماهواره‌ای. ۵ ـ اثبات و ایجاب بجای نفی و سلب، اعتدال بجای افراط. ۶ ـ تدکید بر مسجدسازی به جای حسینیه‌سازی خصوصاً در میان مناطق سنی‌نشین. ۷ ـ توجیه اهل وعظ و خطابه و ذاکران اهل بیت. ۸ ـ تعامل با اعتدالیون اهل‌سنت که کم نیستند. حتی میان سلفی‌ها اهل اعتدال وجود دارد. ۹ ـ ارتباط با شیعیان جهان.

استاد فرمانیان بر اهتمام دادن به مؤسسات تقریبی در حوزه علمیه تأکید کرد و گفت اهل سنت فرصت‌اند نه تهدید. باید با برجسته کردن اشتراکات میان مذاهب، به سوی اتحاد پیش رفت.

در پایان این نشست سؤالاتی از سوی حاضران مطرح و سخنرانان به آن‌ها پاسخ دادند.