ورود طلاب به مباحث انتخاباتی دو محذور دارد؛ از سویی از طلاب انتظار می‌رود به مباحث سیاسی و اجتماعی ورود کنند و از سوی دیگر حمایت از یک کاندیدای خاص می‌تواند موجب افت جایگاه روحانیون در انتخابات شود. آیا راهکاری برای رفع این محذور دارید؟

روحانیت در سطوح مختلفی ایفای نقش دارد؛ در سطح اول، مراجع تقلید هستند؛ در سطح دوم مدرسین مشهور سطح عالی و اعضای جامعه محترم مدرسین، علمای مطرح و ائمه جمعه قرار دارند و در سطح سوم هم طلاب متوسط قرار دارند. این‌که گفته می‌شود روحانیون از بین کاندیداها تعیین مصداق نکنند، درباره روحانیون سطح اول، مطلوب است؛ زیرا جایگاه پدری برای جامعه دارند. این مسأله درباره سطح دوم علما نیز می‌تواند تاحدودی صادق باشد؛ ولی برای سطح سوم از روحانیون که جایگاه پدری برای جامعه ندارند و نیز نمی‌توانند از سیاست کلاً دور باشند، اشکالی ندارد.

این‌که جوامعی مثل جامعه هنری، جامعه ورزشی و… در حمایت از کاندیداها فعال باشند، ولی روحانیون به کلی از این بحث بر حذر باشند، می‌تواند در اذهان مردم نسبت به روحانیت سؤال و نگرش منفی ایجاد کند.

ائمه جمعه استانها و شهرها با توجه به این‌که منتسب به رهبر انقلاب هستند و از امکانات عمومی بهرمند هستند، نباید با عنوان امام جمعه بودن، از یک کاندیدا حمایت کنند؛ چون این امر موجب کاستن جایگاه امامت جمعه در حد نمایندگی یک حزب و جریان و نیز تغییر نگرش مردم می‌شود.

آیا ورود روحانیت به انتخابات صرفاً به‌عنوان مشوّق اصل حضور پای صندوق‌ها می‌تواند کارساز باشد؟

تشویق به شرکت در انتخابات، منافاتی با نقش پدری روحانیت ندارد؛ ولو در حد مقام مرجعیت؛ چراکه چنین عملی، تشویق مردم به تعیین سرنوشت و بهرمندی مردم از حق خودشان و به نوعی تشویق ایشان به انجام وظیفه‌شان درقبال کشورشان است.

طلاب چه رویکردی در مقابل برخوردهای ناصحیح کاندیداهای انتخاباتی در مناظره‌های تلویزیونی می‌توانند داشته باشند؟

سطوح عالی روحانیت می‌توانند نقش مؤثری در مبارزه با ابعاد منفی مناظره‌های تلوزیونی کاندیداها داشته باشند. ایشان می‌توانند راهکارهایی را در اختیار کسانی‌ که متصدی جلوگیری از بداخلاقی‌های انتخاباتی و مناظراتی هستند، قرار دهند. مشکلات و بداخلاقی‌هایی در بحث مناظرات بروز و ظهور یافته که ریشه‌های آن در مناظره سال ۸۸ یافت می‌شود؛ این‌که شخصی تهمت‌هایی به رقبای خود بزند و به بهانه حمایت از انتخابات و آرام نگه داشتن فضای کشور، با او برخورد نشود و او بخواهد از این طریق کسب هوادار نماید، مطلوب نیست.

گاه شاهد این هستیم که کاندیدایی باطرح مباحث غیر اخلاقی، به رقیبش حمله می‌کند و رقیب این تفکر را دارد که اگر سکوت پیشه کند و بخواهد اخلاقی برخورد کند، عموم مردم فکر می‌کنند او شکست را قبول کرده است؛ لذا با استدلال «زدی ضربتی، ضربتی نوش کن»، مقابله به مثل می‌کند و آلوده به مسائل غیراخلاقی می‌شود. از همین رو فکر می‌کنم رسانه ملی ضعفی جدی دارد که تاکنون نتوانسته زمینه مناسبی برای مناظرات طراحی کند؛ مدل مناظرات کنونی، بیش از این‌که مناظره باشد، نوعی جواب دادن به یک مسابقه‌ی بیست‌سؤالی است! لذا لازم است صدا و سیما با بودجه کلانی که دارد کارشناسان بی‌طرفی را داشته باشد تا نسبت به بررسی صحت و عدم صحت ادعاهای کاندیداها علیه یکدیگیر، سریعاً تحقیق و موضع‌گیری نمایند.

در زمینه استفاده از مقدّسات باید چه کرد؟ آیا می‌توان به صرف کلّی‌گویی مسأله را حل نمود یا باید با رویکردی خاص وارد شد؟

استفاده از مقدسات در مسأله عرفی انتخابات، معمولاً به‌صورت ابزاری و غیراخلاقی و فرصت‌سوز برای جامعه اسلامی نمود می‌یابد. در صورت موفقیت یک کاندیدا ممکن است مردم در ارادت به آن امر مقدس ترغیب و تشویق شوند؛ اما اگر آن کاندیدا موفق نشد یا بد اخلاقی‌هایی داشت، مردم ممکن است نسبت به آن امر مقدس بدبین شوند. لذا خوب نیست که مقدسات و ائمه را خرج یک کاندیدا کنیم.

(عکس از پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)