مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

فرضیه دیگری که در این اثر مطرح می‌شود، آن است که در مکتب اسلام، نه «جنگ» اصالت دارد و نه «صلح»، بلکه رعایت «مصلحت اسلام و مسلمانان» اصالت دارد که گاهی با «جنگ و جهاد» تأمین می‌شود و گاهی با «صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز».

varaei.ketabاصل و قاعده فقهی در روابط خارجی دولت اسلامی چیست؟ «جنگ و جهاد» یا «صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز»؟ در میان دانشمندان اسلامی، دو دیدگاه در این باره وجود دارد. در این اثر، هر دو دیدگاه مطرح شده و دلائل هر کدام با شیوه رایجِ استنباط در دانش فقه بررسی می‌شود.

به نظر نگارنده، از قرآن و روایات برمی‌آید که جهاد بدون آنکه سببی مانند هجوم دشمن به سرزمین‌های اسلامی، فتنه‌گری و توطئه علیه اسلام و مسلمانان، ستم‌گری و به استضعاف کشیدن انسان‌های ضعیف داشته باشد، فاقد دلیل بوده و جایز نیست.

فرضیه دیگری که در این اثر مطرح می‌شود، آن است که در مکتب اسلام، نه «جنگ» اصالت دارد و نه «صلح»، بلکه رعایت «مصلحت اسلام و مسلمانان» اصالت دارد که گاهی با «جنگ و جهاد» تأمین می‌شود و گاهی با «صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز». برخی از مسائل و موضوعات از نظر ماهوی متغیر بوده و حکم ثابت و غیر قابل تغییر را بر نمی‌تابند. در این اثر، نمونه‌هایی از این دسته موضوعات با استفاده از کلمات فقیهان مطرح شده است. ماهیت روابط خارجی و موضوعاتی مانند جنگ و صلح نیز اقتضا ندارند که دارای حکم ثابت و غیر قابل تغییری باشند، بلکه تابع شرایط مختلف زمانی و مکانی‌اند. سیره عقلای عالم نیز در تعامل با اقوام و ملل دیگر همواره بر «حفظ و تأمین منافع ملی» استوار بوده که با استفاده از روش‌های گوناگون پیگیری می‌کنند.

گفتنی است «مصلحت» مورد نظر، مقوله‌ای «سیال» نبوده و بر «اصولی ثابت» استوار است که آن را ضابطه‌مند می‌سازد. «عزت و کرامت جامعه اسلامی»، «آمادگی و قدرت دفاعی»، «ممنوعیت برقراری روابط صمیمانه با دولت‌های غیر اسلامی»، «ممنوعیّت استعمار و استثمار»، «ممنوعیت تحمیل و استبداد» و «آزادی دعوت به توحید» از جمله این اصولِ ثابت است و قاعده «مصلحت» در این چارچوب قرار می‌گیرد.

کتاب بررسی فقهی اصل در روابط خارجی دولت اسلامی به قلم سید جواد ورعی، استاد حوزه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سال ۱۳۹۰ با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه در ۱۸۲ صفحه با قیمت ۲۸۰۰ تومان به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.

رده‌های مرتبط

دیدگاه‌ها

  1. رسول 

    ناشر این کتاب پژوهشگاه حوزه و دانشگاه است.
    آرم پژوهشگاه هم روی جلد کتاب معلوم است.

    1. مباحثات 

      متشکر از تذکر شما. اصلاح شد.

پاسخ دهید