محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر همان آیتﷲ شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقامحمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی متولد ۱۱۶۶ و رحلت نموده در ۱۲۲۸ هجری خورشیدی، از فقهای برجسته و بی‌بدیل شیعه و صاحب کتاب جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام است که نام و یاد او همراه و همردیف عنوان زیبا و جانانه این کتاب شریف و سترگ و شگرف است و شخصیت والاتبار او را بیشتر با عنوان «صاحب جواهر» می‌شناسند.
این عالم ربانی با شخصیتی متواضع و رئوف و پدرانه نسبت به شاگردان و ملازمانش چهره‌ای واقعی و حقیقت‌مدار از یک «روحانی» به نمایش گذاشت.
نسب ایشان از طرف پدر به خانواده‌ای مذهبی و ایرانی و از مادر به ابوالحسن فتونی از علمای حومة حله می‌رسد.
از ایشان هشت پسر و چند دختر باقی ماند و تنی چند از آنان برجستگانی در عرصه معرفت و ادب شدند و باقیات‌الصالحاتی برای آن عالم ربانی و از آن جمله باید اشاره کرد به شیخ محمد، معروف به «حُمیّد» بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین فرزندان، که مدرس و امام جماعت بود و در زمان حیات پدر در سال ۱۲۱۳ هجری خورشیدی درگذشت. شیخ عبدالحسین، فقیه بزرگوار و مشهور به علامه شیخ حسین، ادیب و شاعری ماهر و فاضل، شیخ حسن، از علماء و فقهای برجسته و بزرگوار زمان و زمانة خویش بود.
آثار علمی صاحب جواهر
از جمله آثار و تألیفات ایشان می‌توان به الرسالة العملیة، رسالة فی الزکاة والخمس، نجاة العباد فی یوم المعاد رساله عملیه و فتواهای فقهی، هدایة الناسکین رساله‌ای درباره حج، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام و آثار الشیعه الامامیه اشاره نمود.
این واقعه گویا و جویای این نکته مهم، خطیر و سترگ و حیاتی است که مردان خدا از هر موقعیتی که شائبه آلودگی به مادیات و دوری و گریز از معنویات را داشته باشد گریزانند و هرگز خود را به دام شهوت قدرت و ثروت و مقام و مکنت فانی دنیای دنی نمی‌اندازند.
این عالم ربانی و طبیب عرفانی از سال ۱۲۶۶ تا ۱۲۸۱ ه.ق، پانزده سال تمام رياست و زعامت علمى حوزه علميه نجف را در اختيار داشت و از برترین و والاترین و نامدارترین و فراگیرترین زعما و مراجع شیعی در اقصی نقاط عالم بود و کتاب‌های تألیف شده به قلم مبارکش هنوز که هنوز است پس از قرن‌ها، جرعه‌های نوشین و زلال معرفت آتشین برای اهل عشق و یقین است.
از جمله باقیات‌الصالحات صاحب جواهر علاوه بر فعالیت‌های علمی و یادگارهای معرفتی‌اش می‌توان به اقدامات عمرانی ایشان برای عموم مردم اشاره کرد. آبيارى نجف اشرف و حفر كانال معروف به نام«نهر صاحب جواهر» كه از فرات تا نجف به صورت بسيار وسيع و عميقى گشوده شد و با هزينههاى بسيار راهی فراهم گشت تا مردم از بىآبى نجات یابند، از کارهای ایشان بود. اجراى اين تصميم با همت جمعى از مردم نيكوكار و به هدایت و حمایت و پیشروی این عالم اهل عمل بود و ایشان در جواب افرادی که آن ولی الهی را از اقدام به چنين عمل بزرگ و پرهزينه‌ای نهی می‌کردند، گفته بود:
«اگر به اندازه ريگ‌هايى كه از اين نهر بيرون مىآيد، احتياج به صرف طلا و نقره باشد، باز هم صرف خواهم كرد و دست از اين اقدام برنخواهم نداشت.»
و این نماد و نشانه‌ای است از عزم راسخ و ایمان جدی و جهاد حقیقی مردان الهی که در مسیر روشن و زلال فکر و عمل خویش از هیچ نمی‌ترسند و از کوه استوارترند.
اين نهر دو سال قبل از فوت صاحب جواهر به اتمام رسيد و نجف را سيراب نمود، ولى در اثر سهل‌انگارى مردم رو به خرابى نهاد و در اثر ضعف صنعت آن روز، ريگ‌ها و شن‌ها آن را پر ساخت، تا شاگرد بزرگوارش آية ﷲ سيد اسد ﷲ اصفهانى به تعمير و مرمت آن پرداخت و شش سال تمام در تعمير و آبادانى آن وقت و مال صرف نمود، تا در سال ۱۲۸۸ مجددا به حالت نخستين خود بازگشت. سپس باز در اثر كوتاهى مردم، باد و طوفان آن را پر کرد و نجف مجددا به حال عطش خويش بازگشت.
از ديگر باقیات‌الصالحات ایشان تأسيس ساختمان‌هاى مجاور مسجد كوفه است.
علاقه به مسجد سهله
آن‌طور که در تاریخ آمده ایشان به مسجد سهله علاقه فراوان داشت و حركت به سوى مسجد سهله را چهارشنبه‌شب‌ها پايهگذارى نمود و جمعى از شاگردانش با او حركت مىكردند و شب را در آنجا بيتوته و عبادت مىنمودند و احداث اين ساختمان از برکات و نتایج ارزشمند و عام المنفعه این حرکت‌های معنوی و عبادی بود.
مرحوم محدث نورى درباره صاحب جواهر می‌گويد:
«شيخ محمدحسن صاحب جواهر، شخصيتى است كه رياست اماميه در عصر خويش به او منتهى گرديد و كتاب او نظير و همانند ندارد و در اسلام كتابى همانند آن در حلال و حرام نوشته نشده است.»
مرحوم شيخ عبد الحسين تهرانى، استاد نورى(ره)گفته است: «اگر مورخ زمان صاحب جواهر، تصميم گيرد كه حوادث عجيبه آن زمان را ثبت اوراق نمايد، هر آينه عجيبتر از تصنيف كتاب جواهر الكلام چيز ديگرى را سراغ نتواند كرد.»
صاحب جواهر در اول شعبان سال ۱۲۶۶ هجرى قمرى در نجف اشرف دار فانی را وداع گفت و به دیدار یار شتافت. درود خدا بر او باد و بر همه بندگان صالحش! یاد و نامش زنده و راهش جاویدان!
منبع: خبرگزاری حوزه
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا
غفور
سلام چرا ننوشتید صاحب جواهر اصالتا خمینی شهری اند؟ خمینی شهر از شهرستان های استان اصفهان و بسیار نزدیک به اصفهانه!