مجمع عالی حکمت اسلامی، در ادامه تولید، تدوین و انتشار آثاری درباره فلسفه اسلامی، تاریخ تطور تشیع، منطق و حکمت صدرایی و…، تا پایان سال جاری ۴ اثر دیگر روانه بازار کتاب خواهد کرد.

محمدباقر خراسانی، مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی، درباره کتاب‌هایی که تا پایان سال ۱۳۹۳ منتشر خواهد شد، می‌گوید: جلد دوم کتاب «حکمت صدرایی» که شرح و تعلیقه‌ای بر «الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة» ملاصدراست، به زودی عرضه خواهد شد و آماده‌سازی جلد سوم این کتاب نیز در ماه‌های ابتدایی سال آینده به اتمام خواهد رسید.

این کتاب به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین حسن معلمی مدیر گروه فلسفه مجمع عالی حکمت اسلامی نوشته شده است. از حسن معلمی تاکنون آثار متعددی در فلسفه، معرفت‌شناسی، فلسفه اخلاق، منطق، اصول فقه و عرفان منتشر شده است.

کتاب دیگری که محمدباقر خراسانی از انتشار آن تا پایان سال جاری خبر داد، «علم دینی؛ تحلیل‌ها و دیدگاه‌ها»ست که به گفته او، «حاصل نشست‌هایی است که در طول بیش از دو سال با حضور صاحب‌نظران حوزوی مانند حسین بستان، مسعود آذربایجانی و سید محمدمهدی میرباقری و همچنین اساتید دانشگاهی مانند خسرو باقری و علی پایا برگزار شده و نظرات متفاوتی ابراز شده است.»

از علم تماما دینی، تا تکنولوژی دینی

«علم دینی؛ تحلیل‌ها و دیدگاه‌ها»، علاوه بر آنکه تحلیل‌های مختلفی از «دینی بودن همه علوم» تا «تکنولوژی دینی» را دربرمی‌گیرد، در عین حال حاوی نقدهایی است که در نشست‌های علمی برگزار شده، درباره این تحلیل‌ها ارائه شده و خواننده می‌تواند ضمن آشنایی با نظرات مختلف درباره «علم دینی»، با نگاهی انتقادی به هر کدام بنگرد. به گفته مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی، کتابی با این ساختار درباره علم دینی تاکنون منتشر نشده است.

یکی دیگر از آثاری که تا پایان سال جاری از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی انتشار می‌یابد، ویرایش دوم کتاب «شاخص‌های عرفان ناب شیعی»، شامل مجموعه گفتارهایی از محمد فنایی اشکوری است. این کتاب که حاصل ۸ جلسه درسی درباره شاخص‌های عرفان شیعی است، به گفته نویسنده آن، به دنبال کشف معیارهایی برای عرفان شیعی است، تا از سوءفهم‌ها و برداشت‌های نادرست در زمینه عرفان جلوگیری کند و مشکلاتی که در زندگی و سلوک عرفا پیش آمده را توضیح دهد.

آنچنانکه محمدباقر خراسانی می‌گوید، کتاب «ماهیت منطق و منطق ماهیت»، نوشته دکتر مهدی عظیمی استادیار دانشگاه تهران نیز یکی دیگر از آثار در دست انتشار مجمع عالی حکمت اسلامی است.

نقد بی سر و صدای کتاب پر سر و صدا

مجمع عالی حکمت اسلامی پیش از این نیز کتاب‌هایی را روانه بازار نشر کرده است؛ از جمله «نقد و بررسی نظریه تطور تاریخی تشیع»، که حاصل میزگرد علمی «نقد و بررسی نظریه تطور تاریخی تشیع است. میزگرد مذکور، با هدف نقد و بررسی کتاب «مکتب در فرایند تکامل» نوشته سید حسین مدرسی طباطبایی برگزار شده بود.

کتاب مکتب در فرایند تکامل با عنوان فرعی «نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین» که نسخه اصلی آن بیش از ۲۰ سال پیش نوشته شده، اولین بار در سال ۱۳۸۶ به زبان فارسی منتشر شد و واکنش‌های مختلفی در مجامع حوزوی و دانشگاهی برانگیخت.

«بررسی حدیث معرفت امام از منظر فریقین»، یکی دیگر از آثار انتشار یافته در این مرکز حوزوی است که عبدالمجید زهادت نویسنده این کتاب، در ۲۱۰ صفحه به حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» در نگاه مذاهب شیعه و سنی پرداخته و «بحث و بررسی علمی و منصفانه پیرامون محتوا، لوازم و آثار» این حدیث را «زمینه‌ساز توجه و تاکید بر نقاط مشترک بین مسلمانان» دانسته است.

مجمعی با اشراف سه چهره برجسته حوزه

مجمع عالی حکمت اسلامی که دفتر مرکزی آن در خیابان ۱۹ دی شهر قم است، در اسفند ۱۳۸۴ اولین نشست علمی خود را با موضوع «حرکت در مجردات» آغاز کرد. این نهاد حوزوی که با هدف «زمینه‌سازی برای تعمیق و توسعه علوم نقلی در حوزه‌های علمیه … در چارچوب سیاست‌های کلان مصوب شورای عالی حوزه» تاسیس شده، «ایجاد زمینه‌های مناسب برای تضارب آرا و گفتگوهای علمی» را یکی از ماموریت‌های خود می‌داند.

بر اساس ماده ۲ اساسنامه مجمع عالی حکمت اسلامی، «مجمع عالی … با تاکید ولی امر مسلمین حضرت آیت‌ﷲ خامنه‌ای و تحت اشراف اساتید حکمت و فلسفه اسلامی، حضرات آیات جوادی آملی، سبحانی و مصباح یزدی تشکیل» شده است و چهره‌های حوزوی‌ای مانند حمید پارسانیا، مرتضی جوادی آملی، علی شیروانی، غلامرضا فیاضی، محسن قمی، حسن معلمی و احمد واعظی، از اعضای هیئت مدیره این نهاد حوزوی هستند.

شعبه خراسان؛ از مهر ۱۳۹۳

علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، چندی پیش با حضور در مجمع عالی حکمت اسلامی گفت: هر گاه حکومت‌ها در دوره‌های تاریخ به علوم عقلی توجه داشته‌اند، این علوم رشد کردند. اما در زمان‌هایی که حکومت‌ها با علوم عقلی مخالفت کردند، چراغ این علوم کم‌سو شد.

اولین شعبه مجمع عالی حکمت اسلامی، مهر سال جاری در مشهد مقدس افتتاح شد و سید عباس صالحی که علاوه بر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، عضو هیئت مدیره دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز هست، و از سوی آیت‌ﷲ غلامرضا فیاضی رییس هیئت مدیره مجمع، به عنوان مدیر مجمع عالی حکمت اسلامی شعبه مشهد منصوب شد، در مراسم افتتاح این شعبه گفت: فلسفه مجمع عالی حکمت اسلامی، نظریه‌پردازی در حوزه علوم عقلی است. وی همچنین تاکید کرد: مجمع خراسان، همان نگاه مجمع قم را طی می‌کند و قصد ایجاد هم‌افزایی بین اساتید کشور را دارد.

نشریات و تولیدات؛ از خبرنامه تا فصلنامه

«خبرنامه حکمت اسلامی» یکی از آثار و تولیدات مجمع عالی حکمت اسلامی است که از سال ۱۳۸۷ منتشر شده و تاکنون بیش از ۳۰ شماره آن با هدف بازتاب رخدادهای مرتبط با حکمت و فلسفه اسلامی و همچنین معرفی شخصیت‌های این حوزه منتشر شده است. علاوه بر این، اولین شماره فصلنامه حکمت اسلامی، در تابستان سال جاری منتشر شده است که «ارجاع علم حصولی به علم حضوری از نظر علامه طباطبایی»، نوشته حسن معلمی، «روان‌شناسی تجربه دینی» نوشته مسعود آذربایجانی، و «بررسی مسئله ظهور حقایق و بطلان شرایع در عرفان اسلامی»، نوشته حسن رمضانی، برخی از مقالات منتشر شده در این فصلنامه است.

مجمع عالی حکمت اسلامی علاوه بر دوره‌های آموزشی بلندمدت و کوتاه‌مدت خود، به ارائه خدمات مشاوره‌ای به پژوهشگران در حوزه‌های علوم عقلی نیز می‌پردازد. طلاب سطح ۳ و ۴ حوزه و همچنین دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا که برای تدوین پایان‌نامه خود نیازمند مشاوره از اساتید فلسفه و حکمت اسلامی هستند، می‌توانند با استفاده از این امکان در پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع عالی حکمت اسلامی، با استادان مختلف ارتباط برقرار کنند.

مشارکت در برگزاری روز جهانی فلسفه

آنچنانکه محمدباقر خراسانی مدیر اجرایی مجمع می‌گوید، «تمام برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی، نشست‌ها و گروه‌های علمی، قابل عرضه به علاقمندان است و تاکنون ۳۶ درس در دوره کوتاه‌مدت و همچنین ۴۲ درس در دوره بلندمدت، آماده ارسال برای کسانی است که نتوانسته‌اند به صورت حضوری در این دوره‌ها شرکت کنند. ۹۱۶ جلسه درس اسفار استاد غلامرضا فیاضی، و همچنین ۳۸۸ جلسه درس حکمت متعالیه استاد یدﷲ یزدان‌پناه، نمونه‌هایی از این محصولات هستند.

از اولین نشست علمی با موضوع «حرکت در مجردات» که ۱۰ اسفند ۱۳۸۴ با حضور استاد غلامرضا فیاضی در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شده، تا آخرین نشست در اردیبهشت سال جاری با موضوع «تجلیل از مقام علمی آیت‌ﷲ دکتر بهشتی»، مجموعا این مجمع میزبان برگزاری ۴۷ نشست علمی بوده است.

محمدباقر خراسانی همچنین به ارتباط این مجمع با مراکز علمی و پژوهشی از جمله پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از بزرگترین مشارکت‌های علمی مجمع، همکاری در برگزاری روز جهانی فلسفه بود که در سال ۲۰۱۰ برگزار شد و کمیته فلسفه اسلامی این کنگره با محوریت مجمع و عضویت ۱۳ مرکز فلسفی معتبر قم شکل گرفت.»