بنده معتقدم ابتدا ساختار موجود اصول فقه باید تغییر کند و دارای محور شود. پس از آن باید مسائل و مباحثی بر اصول فقه افزوده شود؛ البته این لزوماً بهمعنای افزایش حجم آن نیست. کتاب «کفایه الاصول» به عنوان دارنده نقش اساسی، محوری ندارد که بتوانیم مباحث اصول را بر اساس آن ساماندهی کنیم. ادامه …
امام خمینی در اواخر عمر چندین بار تأکید کردهاند که جمود بر دقتهای مدرسهای که کارکرد اجتماعی ندارند، فقه را از عرصه جامعه دور خواهد کرد و آن را به چالش جدی با تمدن جدید خواهد انداخت. نمیتوان انکار کرد که چالشهای اجتماعی که ایشان در دوره تبعید و رهبری خود درک کرد، بینش اجتماعیشان را نیز کامل کرده و به فهم متفاوتی از مذاق شریعت رساند. ادامه …
تفاوت ماهوی وجود دارد بین مباحث الفاظی که اصولیون بحث میکنند، با آنچه لغویون از آن بحث میکنند؛ ویژگی مباحث لغوی این است که درباره قواعد سخن، یا قواعد صحت کلام بحث میکند؛ در حالیکه کاری که قواعد مباحث الفاظ اصول انجام میدهد، بیان قواعد دلالت است؛ یعنی وظیفه سامع را مشخص میکند ادامه …
من قاطعانه میگویم که مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات که آبشخورش کارها و ایدههای مرحوم هاشمی است، مهمترین مرکز مطالعات و پژوهشهای قرآنی در خاورمیانه است و این از ثمرات اخلاص ایشان بوده است. ما اکنون دو دورهی تفسیر و دهها کتاب در علوم قرآنی و موضوعات قرآنی داریم که از اینجا سرچشمه گرفتهاند. ادامه …
منظور این است که اگر کسی بخواهد فقه شیعه را متوجه بشود باید پیشزمینه روایات ائمه(ع) ـ که از آن به شأن صدور تعبیر میشود ـ را بداند. برای رسیدن به این مهم، آرای اهل تسنن، فقها و قضات عامه در آن عصر باید دیده شود؛ آنهم آرای قبل از ابوحنیفه و مالک. ادامه …
آیتالله وحید شخصاً در جلسه درس روز ۲۹ فروردین ۱۳۹۵ تأکید کردند: «آقایان باید بدانند تقریر این مباحث، مطلقاً آنچه به ما نسبت داده میشود در مطالب، در دروس، اگر مهر و امضای ما نباشد، اصلاً اعتبار ندارد و هر کس آثار ما را چاپ کند بدون اجازه ما، در درس فدک، در درس فقه، از فسّاق قطعی است. این هم حکم شرعیاش». ادامه …
در حوزه دیپلماسی عمومی باید کانتکسمحور (زمینهمحور) و صحنهمحور بود؛ در این صورت هر چیزی اقتضائات خاص خودش را دارد. ما فقهی میخواهیم که در صحنه باشد و نه فقهی که در قم باشد. ما فقه انضمامی نیاز داریم. تحلیل ما از آینده حوزه این است که در ده سال آینده اگر طلبه چند زبان نداند حوزه در همین قم میمیرد. بیداری اسلامی که مصادره شد به علت این بود که حوزه علمیه قم زبان عربی بلد نبود. ادامه …
میتوان گفت که افکار ایشان دقیقتر از مرحوم آقای خویی و حتی مرحوم آقای بروجردی بود. بزرگانی را دیدم و شنیدم که حتی در زمان حیات آقای بروجردی، آقای میلانی را اعلم میدانستند. از فرد ثقهای شنیدم که مرحوم علامه طباطبایی در زمان حیات آقای بروجردی، آقای میلانی را اعلم میدانستند. ادامه …
با وجود چیرگی نگرش منفی نسبت به دموکراسی، روحانیت موضع یکسانی نسبت به تمامی شاخصهای دموکراسی و ترتیبهای نهادی آن ندارد. شاخصها و ترتیبهای صوری مانند انتخابات نسبت به شاخصهای ماهوی مانند حاکمیت قانون، تفکیک قوا، حقوق بشر که به کاهش اقتدار سیاسی روحانیت میانجامد، از اقبال بیشتری برخوردار میباشند. ادامه …
چندی پیش آیتاللهالعظمی موسوی اردبیلی درگذشت؛ فقیهی که میتوان جایگاهش را با کمی مسامحه، منحصر به فرد دانست. آیتالله اردبیلی در یک حکومت شیعی تازهتأسیس به گستردگی ایران، ده سال قاضی القضاة بود؛ دورهای که در آن بسیاری از احکام فقهی برای نخستین بار به قانون تبدیل شد؛ ولی با بازگشت وی به قم چیزی از انباشتههای ذهن او وارد فضای عمومی حوزه علمیه قم نشد و دستیابی به مبانی فقهی وی، چندان آسان نیست و نیازمند صرف وقت بسیار است. ادامه …