سخنان آیت الله العظمی وحید خراسانی در روز شهادت امام حسن عسکری (ع)، درباره کرامات و علم امام یازدهم شیعیان، آغازگر مباحثه و گفتگوهایی شد که در ابتدا انتقاد برخی از چهرههای سیاسی را در پی داشت و سپس برخی از اساتید حوزه علمیه قم، به پاسخگویی در این زمینه پرداختند و این گفت و گو همچنان ادامه دارد. ادامه …
واضح است که صاحبنظران حوزه، با پویایی و تعالی آموزش فقه و اصول مخالفتی ندارند و اساتید نیز مدعی عاری بودن برنامه و کتب موجود از هر عیب و نقصی نیستند، اما راه صحیح انتقاد و کمک به تحول و تغییر صحیح، ارائه مباحث و نقدها در بین فضلا و اندیشمندان حوزه است تا در صورتی که سخنی بر اساس ضوابط علمی و معیارهای صحیح اجتهاد باشد، مورد پذیرش قرار گرفته و در میدان عمل نیز وارد شود. ادامه …
محققان در مسأله اقتصاد اسلامی باید توجه داشته باشند که بحثها ریشهیابی شود، گاهی ممکن است یک موضوع از لحاظ اقتصادی یک نتیجه داشته باشد ولی از نظر فقهی آثار دیگری بر آن بار شود. مثلاً ممکن است «بهره» از نظر اقتصادی توجیه داشته باشد، ولی در فقه نظر دیگری در مورد آن باشد. همین طور است مسائلی از قبیل احتکار، استضعاف، تجمیع ثروت، استعمار و استثمار و امثال آن. ادامه …
عدم برداشت انحصارگرایانه از دین و برابری فرصت طرح دریافتهای متفاوت از آموزههای دینی شرط لازم برای حفظ مدنیت نهاد روحانیت است. داوطلبانهبودن، هم در مورد عضویت و پیوستن و گسستن از این نهاد و هم در کنشهای مربوط به ساماندهی آن است؛ مثلاً در مورد مرجعیت تقلید ـ که یکی از سلسله مراتب اقتدار در سازمان روحانیت است ـ قدرت سیاسی و دولت هرگز نمیتوانند مداخله و یا اعمال نفوذ کنند. ادامه …
از نگاه آیتالله مهدوی کنی باید شأن رهبری و امامت را از بحث دولتسازی تفکیک کنیم. امام مسلمین، امام است؛ مشروعیتش صددرصد الهی است و منصوب است؛ چه معصوم باشد، چه غیر معصوم. اما این امام مسلمین، هنگام دولتسازی، متناسب با اقتضائات یک نظمی را برقرار میکند (مثلاً قانون اساسی). پیامبر(ص) نیز هنگام دولتسازی،اقتضائات را رعایت میکند. ادامه …
با علوم انسانی نمیتوان مانند علوم پایه برخورد کرد؛ مثلاً مباحث مربوط به علوم تربیتی بر پایه فلسفه و متدولوژی خاصی که در غرب بوده، شکل گرفته و اگرچه در خاستگاه خود کاربردی بوده و نتایج لازم را داشته است، اما بهدلیل تفاوتهای شکلی و ماهوی عمده و فارغ از برخی اصول کلی، در جامعه ما کارایی لازم و نتیجه مطلوب را نخواهد داشت. ادامه …
بسیاری از جمعهایی که آقایان انجام میدهند، فقط در همین مدارس پیدا میشود و عرفی هم نیستند و اگر این جمعها را قبول کنیم، دیگر مصداقی برای روایات دال بر تعارض میان روایات نخواهیم یافت. حتی شیخ طوسی هم جمعهای عجیب و غریب و وحشتناکی کرده و عظمت او باعث شده که این روش او بهعنوان اصول موضوعه پذیرفته شود که این درست نیست. بسیاری از عمومات قرآنی دارای اطلاق مقامی هستند؛ نه لفظی. ادامه …
آیا روحانیت مجموعهای از افراد است یا نهادی اجتماعی؟ آیا روحانیان یک صنفاند که به اعتبار نقش و کارکرد اجتماعی از دیگر اصناف متمایز میشوند؟ یا طبقهای اجتماعیاند که به اعتبار شیوهی معیشت و پایگاه اجتماعی و جایگاهشان در روابط تولیدی از دیگر طبقات متمایز میشوند؟ از دیدگاه جامعهشناختی، روحانیت گونهای قشربندی اجتماعی است که بر پایهی کارویژههایی مانند تفسیر دین و دفاع از تعالیم آن، اجرای احکام و مراسم دینی، گرفتن و توزیع وجوه شرعی، از دیگر گروههای اجتماعی متمایز میشود. ادامه …
برخی بزرگان ما اجتهاد در قرائت را از دلایل وجود اختلاف قرائات برشمردهاند. بهنظر میرسد ما در این زمینه دچار اشتباه روشی شدهایم؛ زیرا براساس مبانی فقهی و اصولی خودمان به نقد اهل سنت پرداختهایم؛ درحالیکه آنها مبانی دیگری دارند. اختلاف قرائات را آقایان اهل سنت، مستند به اجتهاد نمیدانند و تصریح میکنند که سرمنشأش سنت پیغمبر(ص) است. ادامه …
علم و تقوا دو بال پرواز برای هر طلبه است که اگر به هر کدام از این دو کمتوجهی شود زیانهای فراوانی متوجه طلبه خواهد شد. معراج السعاده مرحوم نراقی را روزی یک صفحه بخوانید و تا حد توان به آن عمل کنید. ادامه …