آیا روحانیت مجموعهای از افراد است یا نهادی اجتماعی؟ آیا روحانیان یک صنفاند که به اعتبار نقش و کارکرد اجتماعی از دیگر اصناف متمایز میشوند؟ یا طبقهای اجتماعیاند که به اعتبار شیوهی معیشت و پایگاه اجتماعی و جایگاهشان در روابط تولیدی از دیگر طبقات متمایز میشوند؟ از دیدگاه جامعهشناختی، روحانیت گونهای قشربندی اجتماعی است که بر پایهی کارویژههایی مانند تفسیر دین و دفاع از تعالیم آن، اجرای احکام و مراسم دینی، گرفتن و توزیع وجوه شرعی، از دیگر گروههای اجتماعی متمایز میشود. ادامه …
برخی بزرگان ما اجتهاد در قرائت را از دلایل وجود اختلاف قرائات برشمردهاند. بهنظر میرسد ما در این زمینه دچار اشتباه روشی شدهایم؛ زیرا براساس مبانی فقهی و اصولی خودمان به نقد اهل سنت پرداختهایم؛ درحالیکه آنها مبانی دیگری دارند. اختلاف قرائات را آقایان اهل سنت، مستند به اجتهاد نمیدانند و تصریح میکنند که سرمنشأش سنت پیغمبر(ص) است. ادامه …
علم و تقوا دو بال پرواز برای هر طلبه است که اگر به هر کدام از این دو کمتوجهی شود زیانهای فراوانی متوجه طلبه خواهد شد. معراج السعاده مرحوم نراقی را روزی یک صفحه بخوانید و تا حد توان به آن عمل کنید. ادامه …
دموکراسی در ذات، مفهومی غیردینی داشته و مؤلفهی اصلی آن حاکمیت مردم بوده و مبتنی بر دو اصل برابری سیاسی و نظارت همگانی است. همچنین در تعابیر گوناگونی که از دموکراسی ارائه شده، هیچکدام حذف یا ستیز با دین و دینداری را بههمراه ندارد. بنابراین غیردینیبودنِ مفهوم دموکراسی، بهمعنای ضددینی بودن آن نیست. البته تعابیر اقتدارگرایانه و ایدئولوژیک از دین با دموکراسی ناسازگار است. ادامه …
جایگاه ابنسینا در فلسفه سیاسی اسلامی، تأسیسی نیست؛ بلکه میتوان این نظر را تقویت و بر آن تکیه کرد که وی فلسفه سیاسی اسلامی را که فارابی آن را بنیانگذاری کرد، توسعه و تکامل بخشید؛ بنابراین، نقش ابنسینا در هرم فلسفه اسلامی، نقش توسعهدهندگی و تکاملبخشی این نوع فلسفه بوده است. ادامه …
موضوعیبودن اختلاف، توجیهگر رفتار کسی که تمکین به رأی امام امت نمیکرد، نیست؛ بلکه اظهار مخالفت و التزام به مخالفت و اصرار بر مخالفت و تداوم مخالفت و توجیه علنیشدن مخالفت، هرچه بیشتر و بیشتر جرم مخالفت را تشدید میکند؛ چون اساساً فرض مسأله آن است که اختلاف موضوعی است و منصب امامت پایهریزی شده برای رفع تنازع و اختلاف و تمکین به رأی واحدی که حاکم و قاضی در موارد اختلاف صادر میکنند. ادامه …
موسویان: امام خمینی(ره) نگاهشان در مسائل اجتماعی این بود که باید به عموم جامعه نگاه کرد؛ نه به خواص؛ ملاک ما عموم جامعه است؛ مرحوم نایینی هم میگوید: «وَشاورهم» یعنی با همهی مردم و این هیچ قیدی ندارد/رهدار: بقیه هم گفتهاند ادامهی «وَشاورهم»، «فَاذا عزَمتَ» است؛ نگفته است «فَاذا عزمتُم»؛ گفته مشورت کن؛ یعنی هیچ الزامی به نتیجهی مشورتی که آقایان میدهند نیست. ادامه …
دوّم از معايب دموكراسى اين است كه رأى اكثريت، خواه حزبى باشد يا غيرحزبى، هميشه موافق مصلحت نيست؛ بلكه غالباً رأى اقليتها – اگر وابسته نباشند – به صواب نزديكتر است؛ خصوصاً اگر از جهت كيفيت بيشتر مورد اعتماد باشند؛ مثل اينكه در يك مسأله سياسى يا حقوقى، متخصصان سياست و حقوق رأيشان با اينكه در اقليّت مىباشند، مخالف اكثريت باشد. ادامه …
موسویان: امام خمینی میفرمایند: «حکومتی که مبتنی بر رأی مردم نباشد، مشروعیت ندارد. فرض کنیم شاه خیلی فرد صادقی است؛ خیلی هم خدمتگزار است؛ حالا اگر مردم یک خدمتگزار را نخواستند باید چهکار کنند؟/رهدار: خواندن تکهای از متن، از نگاه روشی غلط است؛ همان امام میگوید: اگر شما نمایندگان قاطبهی ملت روزی در برابر اسلام بایستید، این پیرمرد که میبینید یکتنه در برابر شما خواهد ایستاد. ادامه …
کتاب را به دو بخش میتوان تقسیم کرد: بخشی از آن شرح احادیث سادهی اخلاقی بود که برای همه ما قابل فهم است؛ ولی بخشی دیگر مربوط به شرح احادیث عرفانی است که جز برای علما و فضلا قابل فهم نبود. متأسفانه بعد از دستگیری امام و حملهی مأموران ساواک به منزل ایشان، آن نسخهی گرانبها به همراه سایر کتابها به تاراج رفت. ادامه …
