مباحثات

رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت

علی‌اشرف فتحی

علی‌اشرف فتحی
متولد ۱۳۶۰ | طلبهٔ حوزهٔ علمیهٔ قم | کارشناسی ارشد تاریخ اسلام (دانشگاه شهید بهشتی) | مدرس حوزه | روزنامه‌نگار | پژوهشگر و نویسنده در حوزه‌های مطالعات شیعه، حوزه و روحانیت، تاریخ معاصر | محقق دایرةالمعارف قرآن کریم | عضو «گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع»
تقریرات گعده آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی

عدم جواز تقلید ابتدایی از میت که فتوای غالب فقهای معاصر بوده و مستمسک آن، سیره است، به نظر ما هیچ دلیلی ندارد/می‌شود بنا بر قاعده مقتضی و مانع گفت که مجتهد اعلم متوفی مقدم است. ادامه 

به مناسبت ده فروردین سالگرد رحلت آیت الله العظمی بروجردی

آیت الله علوی بروجردی: مراجع ثلاث به‌خصوص در سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۰ زحمت زیادی برای حوزه قم کشیدند. اما آقای بروجردی، مجدِّد حوزه قم بود و شکل و بساط حوزه را عوض کرد، تا حدی که قم در آن زمان از نظر برخی نجفی‌ها یک حوزه محلی بود و آقای بروجردی کاری کرد که برای اولین بار، سایه حوزه قم بر حوزه نجف افکنده شد. علاوه بر این، در تاریخ شیعه شاید این هم کم‌نظیر باشد که در دوره مرجعیت آقای بروجردی، حدود ۱۵ سال هیچ‌کس در سطح ایشان نبود. ادامه 

مروری بر تطور نگاه فقهای شیعه به عید نوروز؛

به تدریج فقها ترجیح داده‌اند نوروزِ متعارف در ده قرن گذشته را به عنوان نوروزِ مورد نظر روایات شیعی تلقی کنند. از همین رو می‌بینیم که در طول دهه‌های گذشته نیز روز اول فروردین هر سال، بیشتر دروس حوزه‌های علمیه تعطیل می‌شده و مراجع تقلید در دفاتر و بیوت خود جلوس می‌کرده و پذیرای افرادی بوده‌اند که برای تبریک یا گرفتن عیدی نزد آنان می‌آمده‌اند. ادامه 

به بهانه درگذشت محمدباقر بهبودی؛

محمدباقر بهبودی که روز ۲۱ بهمن ۱۳۹۳ در سن ۸۶ سالگی درگذشت، در محضر استادانی چون آیت الله خویی و میرزا هاشم قزوینی شاگردی کرده بود. علاقه او به متون روایی سبب شد که پژوهش بر این منابع را به عنوان دغدغه اصلی خود برگزیند. دکتر مژگان سرشار که از شاگردان شاخص مرحوم بهبودی است، درباره انگیزه استادش از انتشار آثاری چون صحیح کافی معتقد است: «انگیزه او در انتخاب احادیث صحیح … تصفیه روایات شیعه از خرافات و موهومات است.» ادامه 

نگاهی نزدیک به آخرین پیاده‌روی عظیم اربعین؛

با اندکی مشاهده و حساب سرانگشتی می‌توان تخمین زد که امسال بالغ بر ۲۵ میلیون زائر اربعین در دهه دوم ماه صفر وارد کربلا شده‌اند. تنها از مسیر حدودا ۹۰ کیلومتری نجف – کربلا، به طور متوسط روزانه بیش از ۲ میلیون زائر با پای پیاده وارد کربلا می‌شدند. اتصال جمعیت در این جاده دو بانده، به گونه‌ای بود که می‌شد یک نماز جماعت به طول ۸۰ کیلومتر و عرض ۸ متر برگزار شود. این علاوه بر انبوه زائرانی است که با وسائل نقلیه این مسیر را طی می‌کردند. ادامه 

نگاهی به چگونگی تعامل مراجع نجف با مقامات و دیپلمات‌های خارجی در قرن اخیر

آیت‌الله سیستانی نخستین مرجع و زعیم نجف نیست که ناگزیر شده تا تکلیف تعامل یا عدم تعامل خود با مقامات خارجی و غربی را روشن کند. حوزه هزارساله نجف که از دوره مشروطه به صورت جدی وارد کارزار سیاست شده است، بارها ناگزیر شده که نسبت به نحوه تعامل خود با دیپلمات‌های غربی و غیر مسلمان تعیین تکلیف کند. ادامه 

به مناسبت درگذشت والده آیت‌الله هاشمی شاهرودی؛

خانم مددی موسوی از همسرش آیت‌الله سید علی هاشمی شاهرودی صاحب فرزندانی شد که معروف‌ترین آن‌ها آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی در سال ۱۳۲۷ شمسی در نجف متولد شد و بعدها جزو علمای مشهور حوزه علمیه قم و مقامات درجه یک جمهوری اسلامی به شمار آمد. ادامه 

واکاوی اجمالی تبعات فکری کتاب «مکتب در فرایند تکامل»

ایرادهای این کتاب سبب شده که هدف اصلی نویسنده که دفاع از عقاید شیعی بوده، تا حدودی تأمین نشده و کتاب دچار بدفهمی و حاشیه‌سازی شود. شاید اگر دقت مؤلف و برخی ذوق‌زدگی‌های ناشی از بدفهمی این اثر نبود، این کتاب از سوی برخی خوانندگانش به عنوان ردّیه بر عقاید شیعی همچون عصمت و مهدویت تلقی نمی‌شد. ادامه 

تنش میان کربلا و نجف به دلیل افزایش اختلاف میان انقلابیون ایران و متنفذین نجف، متوجه درون خود نجف شد و حضور امام خمینی در نجف و افزایش فعالیت‌های سیاسی ایرانیان در این شهر از یک سو و افزایش فشار بعثی‌ها بر شیرازی‌ها از سوی دیگر سبب شد که این تنش به حاشیه رانده شود. ادامه 

کارنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی تشیع در گفت‌وگو با دکتر سارا شریعتی؛

طلاب در نتیجهٔ درگیر شدن با حوزه‌های متنوعی از سیاست و اقتصاد گرفته تا ورزش و هنر… با مسائل و نیازهای جدیدی روبه‌رو می‌شوند و تخصص به تدریج به یک مطالبه بدل می‌شود و نیاز به تخصص در این حوزه‌ها را بیش از هر زمان دیگری احساس می‌کند؛ چنانچه مرجعیت نیز از این مطالبهٔ تخصصی مصون نمانده و امروز صحبت از «تبعیض در تقلید» می‌شود. ادامه