خطبه حضرت زینب(س) در مسجد کوفه بدون شک حماسیترین بیانی است که در همان آغازین روزهای پس از واقعه عاشورای سال ۶۱ ایراد شد. به لحاظ ادبی متن این خطبه کاملاً شبیه به کلمات امیرالمؤمنین علی(ع) است. گاه فهم هر کلمه از آن حتی برای عرب نیز نیاز به دقّت در معنا و شرح دارد. حیدرقلیخان برای توضیح برخی عبارات این خطبه به مباحث اجتهادی ادبی ورود پیدا کرده. ادامه …
درست است که در دوران بین حفظ ظاهر شریعت و از بین رفتن آن، اولیای دین حفظ ظاهر شریعت را مقدم دانستهاند و به ظاهر دست از پیگیری ولایت ظاهری خود برداشتهاند؛ اما این بهمعنای نفی ولایت باطنی آنها نیست/همراهی امیرمؤمنان در برخی مقاطع به دلیل حمایت از اسلام یک امر کاملاً فقهی و مربوط به باب تزاحم است و باب تزاحم نیز مقام تقدیم اهم است ادامه …
مرحوم مبارکهای از وعاظ دانشمند و روشنفکر زمان خود معرفی شده که افکار انتقادی و اصلاحی درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی داشته و انتقاداتی به نهاد روحانیت در آثار وی دیده میشود که از آن جمله است مخالفت با لعن خلفای سهگانه از سوی محقق کرکی… وی همچنین در جایجای اثر خود، منبریهای بیسواد را مینوازد و قمهزنی را به سختی نکوهش میکند. ادامه …
از جمله مطالب قابل توجه این کتاب نامههای تاریخیای است که بین مرحوم آیتالله سید مصطفی خوانساری و مرحوم آیتالله بروجردی صورت گرفته است. توجه به متن این نامهها و ادبیات نامهنگاری این دو بزرگ، نکات قابل توجهی را مشخص میکند؛ از جمله نحوه برخود مرحوم آقای بروجردی با مرحوم آقای صفائی است که آکنده از ادب و احترام است. ادامه …
تاریخ داستانی، از تاریخ استفاده میکند برای ترویج نوعی ایدئولوژی. در واقع این ژانر تلاش دارد ایدهای از دل گزارههای مذهبی مد نظرش را با استفاده از ظرف تاریخی، به مردم عوام و طبقات پایین، القا و تفیهم نماید. کاملاً طبیعی است که حکومتها، برای صحبت با مردمِ عادی و القای آنچه از ایدهها و ایدئولوژیهایشان در سر دارند، بهجای صحبتِ منطقی و عقلی، به داستان و ادبیات داستانی و قصهگویی رو آورند. ادامه …
برخی بر این باورند که مأمون عباسی، امام را ملقب به «رضا» کرد، ولی امام جواد (ع) این نظر را رد کرده است. ایشان فرمود: به خدا سوگند اینان مردمی بدکار و دروغگو هستند و خیال نابهجایی کردهاند؛ بلکه خدای متعال او را رضا نامیده است؛ زیرا آن حضرت، خدای تعالی را در آسمان و پیامبر (ص) و ائمه (ع) را در زمین از خود خشنود ساخت. ادامه …
روند علمآموزی در دنیای عرب به نحوی پیشرفت کرد که در سال ۸۵۹ میلادی، یعنی در سال ۲۳۸ هجری شمسی یکی از قدیمیترین دانشگاههای جهان در شهر فاس تأسیس شد. دانشگاه قرووین در کشور عربزبان مراکش آغاز بهکار کرد و تا کنون نیز به کار خود بهعنوان یک مؤسسه آکادمیک ادامه داده است. ابن خلدون که به نحوی مؤسس علم جامعهشناسی بهشمار میرود فارغ التحصیل همین دانشگاه بود. ادامه …
آقای بروجردی فلسفه خیلی نمیدانست. روزی يک فيلسوف از خارج آمده بود خدمت آقای بروجردی و با ایشان بحث کرده بود. آقای بروجردی گفته بود برويد علامه طباطبايی را بیاورید. علامه آمد و بحث کرد و او را مغلوب کرد. بعد او هم رفته بود تهران و حرف علامه را منتشر و ترويج کرده بود. ادامه …
پیش از ماجرای گوهرشاد، دو واقعهی دیگر هم در قم به وقوع پیوسته بود و قابلیت آن را داشت که مخالفت با حاکمیت استبداد را در مسألهی حجاب به رخ بکشد؛ یکی واقعهی شیخ محمدتقی بافقی در فروردین ماه ۱۳۰۶ و دیگری ماجرای حاج آقا نورالله اصفهانی که از اصفهان آغاز شد و در قم به اوج خود رسید. اما در آن زمان شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مرجع مسلّم زمان، از این وقایع حمایت نکرد و جرقهای که روحانیت زده بود، شعلهور نشد. این دو پیشآمد سبب شدند که روحانیون مخالف، از قم قطع امید کنند و متوجه مشهد شوند. ادامه …
به نظر بسیاری از بزرگان حوزه، شریعتی با طرح خود بهعنوان یک رقیب روحانیت در تفسیر و شناخت دین، راه هرگونه همگرایی را بسته و راهی موازی در پیش گرفت که هیچگاه همسو و همراه با مسیر حوزه نخواهد شد. پس ادامه واکنش به شریعتی به منزله مشروعیت بخشیدن به یک رقیب نامشروع تلقی خواهد شد. ادامه …