کاهش روزافزون سرمایه اجتماعی روحانیت نیز دیگر همانند گذشته قدرت بسیج و هدایت افکار عمومی را ندارد. طبیعتاً از چنین حوزهای که سلاح انقلاب و اصلاحاتش به «توجیه» وجود نظام اسلامی بر زمین مانده و از سوی دیگر به واسطه عدم توجه لازم به پیوند اجتماعی، پشتوانه مردمی خود را کمرنگ کرده است نمیتوان انتظار داشت در تحولات اجتماعی نقشی فراتر از تألیف کتاب، بیانیهنویسی و برگزاری تجمعات مقطعی ایفا نماید. ادامه …
در سال دهها هیأت خارجی با مراجع، علما و مراکز علمی قم دیدار میکنند. به اعتقاد بنده قریب به اتفاق این دیدارها برای کسب اطلاع از مواضع طرف مقابل است. حضور برخی از دیپلماتها یا حتی نیروهای سرویسهای امنیتی در این گروهها کاملاً بدیهی است. اگر نگاه واقعبینانه داشته باشیم این دیدارها فرصتی است برای تبیین دیدگاههای اعتقادی، فرهنگی و سیاسی. ادامه …
روحانیت و اسلام مسلط بر دولت از یک سو تحت فشار منطق درونی دولت و قدرت سیاسی در معرض سکولاریسم و حرکت در مسیر ضد خود قرار دارد، و از سوی دیگر در رقابت دائم با حوزههای علمیه و مراجع تقلید قرار گرفته است. این وضعیت بغرنج امکان هرگونه تعادل نسبتاً پایداری را بین دین و دولت بهعنوان دو مرکز اقتدار خارجی از بین برده. ادامه …
بعد از انقلاب ۸۰۰ پیشنویس قانون اساسی ارائه میشود که سهم حوزه علمیه دو پیشنویس بود! همین مسأله نشان میدهد که ما آدمهایی عمیق و غیرمفید هستیم و حتی نمیتوانیم صورتبندی کلان اداری کاری را که خودمان راه انداختهایم انجام بدهیم. ادامه …
جامعهشناسان معتقدند در جوامع فردگرا اجرای امر به معروف و نهی از منکر مخلّ نظم و امنیت اجتماعی تلقی میشود؛ لذا در عصر فردگرايی به معنای گستردهاش، امر به معروف و نهی از منکر مخل نظم اجتماعی است؛ زيرا همبستگی اجتماعی به اين معنا نخواهد بود که «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار… ادامه …
هرچند مسألهای به نام خشونتهای اجتماعی و خیابانی از دیرباز مطرح بوده و سابقهای چند ده ساله در مطالعات و پژوهشهای اجتماعی و روانشناختی دارد، اما پدیدهٔ خشونت علیه روحانیت، از معضلات نوپدید است؛ بهویژه اینکه این خشونتها از خشونت کلامی گذشته و به خشونت فیزیکی در حد اقدام به قتل رسیده است.
مخاطب اصلی سخنان برنامه مدرسه فیضه چه کسی باید باشد؟مؤسساتی که با هدف تمدنسازی و پاسخ به مسائل روز بیش از دو دهه است بودجههای رسمی دریافت میکنند و صدها نفر در قالب هیأت علمی و کارمند در استخدام دارند یا طیفی که ادعایی در تمدنسازی ندارند و معتقدند باید با تقویت فقه و اصول، چارچوب کلی اسلام را حفظ نمود و نسبت به نظام اسلامی هم آمر به معروف و ناهی از منکر بود؟ ادامه …
سکولار دانستن حوزه، سخن تازهای نیست؛ بیش از بیست و سه سال پیش یکی از تئوریسینهای نامآور جناح موسوم به اصلاحات به صراحت گفته بود که در آینده حوزههای علمیه مختص فقهالعباده خواهند شد و تمام عرصه عمومی دین را حکومت به خود اختصاص خواهد داد. سخنران مورد اشاره این یادداشت، در همان دوران نقدی طولانی بر سخنان آن تئوریسین نوشت. آن تئوریسین، امروز ویلچرنشین شده؛ ولی گویا ناقد آن روز و سخنران امروز، تسلیم مدعای او شده است. ادامه …
به نظر میآید عدهای از اینکه بدنه طلاب ـ که همیشه در کنار مردم قرار داشتند و مشکلات مردم را مشکلات خود میدیدند ـ دولت را نقد میکنند نارحت شدهاند. واقعیت این است که بدنه حوزه همیشه به دنبال پیگیری مشکلات مردم بوده؛ ولی عدهای سعی داشته و دارند که حوزه را دور از مردم نشان دهند. ادامه …
اگر فضای کشور در حال سکولار شدن است، فقط حوزه را باید مقصر دانست؟ در حالی که یک طرف این معادله، نظام سیاسی و حکومتی است. چرا در ارزیابی عوامل سکولارشدن جامعه، به همان اندازه که حوزههای علمیه مورد مؤاخذه و مطالبه قرار میگیرند، حکومت و نظام حاکمتی مورد مؤاخذه و مطالبه قرار نمیگیرد که خود را از دین جدا نموده است؟ ادامه …
