معیار فقها در تعیین آغاز ماه، سنت دینی سلف است که آغاز ماه را با رؤیت تعیین میکردند. اما پرسش اینجاست که آیا مؤمنین سلف در قرون گذشته، امکاناتی جز چشم و رؤیت برای تعیین اول ماه داشتند؟امروز میتوان از امکانات و ابزارهای جدید و از دادههای علم نجوم در تعیین آغاز ماه استفاده کرد؛ بدین ترتیب که حلول و تولد ماه نو را معیار قرار داد و هر قسمت از کره زمین که وارد شب شد، در آنجا آغاز ماه محسوب شود. ادامه …
فقه، احکام تناسبات زندگی سنتی است که ناظر بر این تناسبات وارد شدهاند؛ احکامی که در حضور معصوم یعنی مصدر تشریع و در نسبت با آن تناسبات(عینیت زیست سنتی جزیرة العرب) صادر شده است. لذا قوام حکم به شخص معصوم و در نسبت زیست سنتی است. حال در شرایط فقدان این تناسبات و ایجاد روابط اجتماعی جدید، به علاوه فقدان معصوم، آیا اساساً امکان تسری آن احکام به عینیت اجتماعی جدید ممکن است؟ ادامه …
اساساً مناسبات جدید بینالملل بر بستری از مفاهیم استوار شده که در ظرف زمانی تشریع احکام اسلام وجود نداشتهاند. دولتها، نهادهای بینالمللی و معاهدات چندجانبه میان آنها را نمیتوان به سادگی ذیل موضوعات سنتی فقهی که ادله آن در بستر دیگری بوده، بازشناسی کرد. شاید بتوان گفت فرارفتنهای موردی از چارچوب فقه سنتی که در جمهوری اسلامی تجربه شده، سرآغاز مواجهه نظری عمیقتر با واقعیت جهان متجدد است. ادامه …
در جهان کنونی، ولایت حقیقی از آن «تکنیک» است و نه «فقیه». و همین امر ـ یعنی اقتضائات جهان تکنیک و تکنولوژیک و سیطره آن ـ جمهوری اسلامی را به پای میز مذاکره کشاند و تا کنون بر سر این میز نگه داشته است؛ حتی الآن که آمریکا میز مذاکره را ترک کرده است. سیاست غرب، قدرت خود را از سلطه تکنیکی ـ تکنولوژیکی بهدست آورده است و در حقیقت، سیاست کنونی کارگزار خرد عصر جدید است؛ اما ما با این خرد، همچنان بیگانهایم. ادامه …
بنده از هر ناشری که مورد بازدید ایشان قرار گرفته بود درباره صحبتهای رد وبدل شده سؤال میکردم که همگی از اشراف و تأمل ایشان ابراز خوشحالی میکردند. نکاتی که درباره نوع چاپ یا کاغذ کتاب بیان میکردند به خوبی نشاندهنده اشراف ایشان به مسائل فنی کتاب است. ادامه …
روحانیت دارای صدای مسلطِ بعد از انقلاب اسلامی، با به دست گرفتن قدرت سیاسی، برای اثبات خود اولاً و مکرراً در پی نفی و انکار غرب و فرآوردههای آن بوده و هست؛ ثانیاً با اینکه برخی از مفاهیم و آموزههای غربی، مانند دموکراسی و جمهوریت را در عرصهی سیاسی و اجتماعی ایران پذیرفت، سعی کرد به آنها صبغهی دینی بدهد؛ و مثلاً قید و بندهایی به مفهوم دولت مدرن افزود که ذاتیِ آن نبود. ادامه …
در آسیبشناسی وضعیت دینگریزی و حداقل بیتفاوتی بسیاری از جوانان و مخاطبان امروزی نسبت به مسائل اعتقادی و دینی، سهم فراوان این مبلغین کهنهزبان و کهنهابزار را نبایست فراموش کرد؛ مبلغی که به واسطه کهولت سن و فاصلهگیری از زبان مخاطبی که با او دو یا سه نسل فاصله دارد، چگونه میتواند حامل پیامی در حوزه دین باشد که باید در ذهن مخاطب امروزی فهم و احیاناً پذیرفته گردد؟ ادامه …
چنانچه دیدگاه رهبر انقلاب درباره ضرورت پرداختن به فلسفه و علوم عقلی در کنار نظرات طیف سنتی حوزه که مخالف این علوم هستند و همیشه آن را تحقیر و تخطئه میکنند به جامعه علمی عرضه شود، نخبگان حوزوی و دانشگاهی حتی آنانی که موضع سیاسی در قبال نظام دارند به خوبی تفاوت سطح نگاه متعالی رهبری با سایرین را متوجه میشوند. ادامه …
جدال میان موسیقی و روحانیت گویی پایانی ندارد. بعد از اینکه ماجرای برگزاری کنسرتهای موسیقی نقل محافل بود و پای برخی از مراجع را نیز به ماجرا کشاند، این بار طلبهی جوانی، علیه کنسرت موسیقی اقدامی انجام داده و آتش مواجهه روحانیت و موسیقی را بار دیگر افروخته کرده است. مراجع عظام تقلید اما در خصوص حکم موسیقی، اختلاف دیدگاههایی دارند ادامه …
اولین و بدیهیترین ذهنیتی که از روحانیت در اذهان بسیاری از مردم ـ بهويژه جوانان ـ وجود دارد این است که روحانیت عنصری است که با گرفتن پول و بودجه از مردم و حکومت برای خودش درس میخواند و در نهایت هم در مقابل خواستههای ذاتی و طبیعی مردم میایستد. فارغ از میزان صحت و سقم این ذهنیت، روحانیت باید وجود چنین ذهنیتی را بپذیرد. ادامه …
