وقتی یک ناویژهدان وارد یک ساحتی میشود و نقد میکند، اولاً دست روی نقاطی میگذارد که نقاط کانونی نیستند. ثانیاً گزارشهای ناصحیح میدهد. ثالثاً به لوازم داوری خودش آگاه نیست که این داوری و این سخن چه لوازمی دارد. رابعاً اگر اشکالی هم هست نمیتواند فنی و دقیق بیان بکند. خامساً حتی اصطلاحات را جابهجا به کار میبرد، خلط اصطلاحات میکند. ادامه …
آیت الله صافی بر این باورند که اسلام حقیقی به دست فقها زنده مانده است، نه فیلسوفان و قائلان به عرفان. ایشان معتقدند در بین تمام دانشمندانی که در رشتههای مختلف علوم عقلی و اسلامی تبحر و شهرت یافتند فقط این صنف بودند که اسلام را حفظ کردند و نقش اصلی تبلیغ دین به آیندگان را ایفا نمودند. ادامه …
شیخ بهایی عالمی است که در علوم بسیاری متبحر بود. او علم فقه را به نیکی خوانده بود و گرایشی هم در منش عارفان داشت. وی رویکردی را در فقه برگزیده بود و با همین شیوه بود که در منش صوفیان نیز نظر میکرد. ادامه …
روش اجتهادی شیخ مؤسس که از سامرا ریشه گرفته و از نجف متأثر است، اگرچه گاه از روش نجفیان به طور قابل توجهی فاصله گرفته و به خصوصیاتی آراسته است که امروزه شاخصه مکتب قم محسوب میشود. ادامه …
در نظر شهید ثانی، هر کس که دین و شریعت اسلام را سخت، و طریق وصول به آن را مانند صعود به سوی آسمان بداند، در حقیقت، مخالف سنّت عمل کرده و شریعت را به تعطیل کشانده و حکمت و فلسفهٔ دین و ثمرهٔ آن را از بین برده است. ادامه …
حقیقت آن است که بحث فقه و مصلحت، بحثی تطبیقی، بینامذهبی و فلسفه فقهی است. اصل ضرورت توجه به مصلحت در فقه را هیچیک از مذاهب انکار نکردهاند. همچنان که هیچیک از مذاهب اهل سنت حتی مالکیه مصلحت را بهطور مطلق نمیپذیرد. ادامه …
نظریه ولایت مطلقه فقیه از نظریات خاص امام محسوب میشود؛ نظریهای که اگر چه پیشتر شکل محدود آن در بین فقها به عنوان یک اصل برای عمل فقیه در محدوده فقه مورد پذیرش بود اما با این حد از اختیارات و نفوذ در حیطه عمل سابقه نداشت. البته نظرات امام را باید در سیر تاریخ تطور فقه شیعه بر پایه قدرت اجتهاد علما، مورد توجه قرار داد. ادامه …
به نظر میرسد موضع وی در قبال مسئلهٔ ولایت فقیه، پذیرش ولایت عامه فقیه است که در حدود دست گرفتن همه شئون امت و تصدی مناصب حکومتی نیست. ولایت فقیه در نظر صاحب جواهر به معنای داشتن تمام اختیارات ائمه (ع) در حد تشکیل یک حکومت با تمام شئون آن معنا نمیشود. ادامه …
روایات وارد شده در باب ولایت و اشتراط اذن پدر در ازدواج دختر باکره رشیده، در عین کثرت دارای تعارضهای بسیاری است؛ مسئلهای که باعث شده فتاوای فقها در این مسئله به خاطر تفاوت ایشان در ارزشگذاری احادیث و همچنین جمع بین روایات، اختلافات بسیاری داشته باشد و مسئله «معرکه آراء» شود. ادامه …
یکی از محورهای مهم فلسفه علم فقه، بحث مکاتب، گرایشها و رویکردها در فقه و اجتهاد است و یکی از رویکردهای مهم که بررسی آن در فقه و اجتهاد، ضروری است، رویکرد حکومتی در فقه و اجتهاد است. این نوشتار، معرفی مختصر و اجمالی از کتاب «درآمدی بر رویکرد حکومتی به فقه» است. ادامه …