برنامه تلویزیونی «شوکران» با موضوع «عدالت، آگاهی و آزادی در حوزههای علمیه» میزبان احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بود. برنامهای که با تهیهکنندگی و اجرای پیام فضلینژاد ـ که به روزنامهنگار و فعال رسانهای هوشمند و صریحگو شهرت دارد ـ به گفتوگوهاى چالشى با متفکران و شخصیتهاى تراز اول فکرى و فرهنگى کشور میپردازد. حضور واعظی در این برنامه، زمینهای شد برای طرح مهمترین سؤالات و مسائل مطرح پیرامون حوزههای علمیه و روحانیت. ادامه …
فلسفهٔ اسلامی از دنیایی میآید که توسعه را نمیشناسد. توسعه یک مفهوم مدرن است و در واقع شما مطالبهٔ یک مفهوم مدرن و نتایج یک دنیای مدرن را از آن علم و دانشی که در واقع پیش از مدرنیته ـ و با یک مناسبات دیگری بوده ـ دارید. توسعه یک مفهوم مدرن است؛ شما پیش از مدرنیته مفاهیمی بهنام توسعه یا پیشرفت را ندارید. ادامه …
هرچند بیشتر فقهای شیعه بر جایگاه برجستهی عقل در فرایند استنباط احکام تأکید میکنند، اما واقعیت آن است که اگر در مسألهای امر دائر شود بین حجیت عقل و نصی همچون قرآن، قطعاً نص را ترجیح میدهند. همچنین اعتبار عقل را تا جایی میدانند که بفهمد که بعضی مسائل (مانند عالم غیب) را بیمدد وحی نمیتواند بفهمد. ادامه …
درست است که در دوران بین حفظ ظاهر شریعت و از بین رفتن آن، اولیای دین حفظ ظاهر شریعت را مقدم دانستهاند و به ظاهر دست از پیگیری ولایت ظاهری خود برداشتهاند؛ اما این بهمعنای نفی ولایت باطنی آنها نیست/همراهی امیرمؤمنان در برخی مقاطع به دلیل حمایت از اسلام یک امر کاملاً فقهی و مربوط به باب تزاحم است و باب تزاحم نیز مقام تقدیم اهم است ادامه …
بهنظر میرسد چهار شکاف آموزشی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در موازات هم قرار گرفته و همدیگر را تقویت میکنند. طیف وسیعی از طلبهها تربیت شدهاند که نه دل خوشی از سیستم آموزشی حوزه دارند، نه وضعیت زندگیشان با علمای رده بالا قابل قیاس است و نه از نظر سیاسی همسلیقه هستند؛ ضمن آن که بیشتر فشارهای اجتماعی بر آنان وارد میشود. ادامه …
مرحوم مبارکهای از وعاظ دانشمند و روشنفکر زمان خود معرفی شده که افکار انتقادی و اصلاحی درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی داشته و انتقاداتی به نهاد روحانیت در آثار وی دیده میشود که از آن جمله است مخالفت با لعن خلفای سهگانه از سوی محقق کرکی… وی همچنین در جایجای اثر خود، منبریهای بیسواد را مینوازد و قمهزنی را به سختی نکوهش میکند. ادامه …
خردهانگاری به نقش و جایگاه بانوان طلبه، تعدد، تشتت و یکپارچه نبودن نقش بانوان طلبه در حین و پس از تحصیل را به دنبال داشته و باعث شکلگیری هویتهای صنفی چندگانه برای آنها شده است. هویت چندگانه بانوان طلبه سبب شده نتوانند بهعنوان یک متخصص در یک حرفهی خاص ایفای نقش کنند. ادامه …
سکولار دانستن حوزه، سخن تازهای نیست؛ بیش از بیست و سه سال پیش یکی از تئوریسینهای نامآور جناح موسوم به اصلاحات به صراحت گفته بود که در آینده حوزههای علمیه مختص فقهالعباده خواهند شد و تمام عرصه عمومی دین را حکومت به خود اختصاص خواهد داد. سخنران مورد اشاره این یادداشت، در همان دوران نقدی طولانی بر سخنان آن تئوریسین نوشت. آن تئوریسین، امروز ویلچرنشین شده؛ ولی گویا ناقد آن روز و سخنران امروز، تسلیم مدعای او شده است. ادامه …
به نظر میآید عدهای از اینکه بدنه طلاب ـ که همیشه در کنار مردم قرار داشتند و مشکلات مردم را مشکلات خود میدیدند ـ دولت را نقد میکنند نارحت شدهاند. واقعیت این است که بدنه حوزه همیشه به دنبال پیگیری مشکلات مردم بوده؛ ولی عدهای سعی داشته و دارند که حوزه را دور از مردم نشان دهند. ادامه …
اگر فضای کشور در حال سکولار شدن است، فقط حوزه را باید مقصر دانست؟ در حالی که یک طرف این معادله، نظام سیاسی و حکومتی است. چرا در ارزیابی عوامل سکولارشدن جامعه، به همان اندازه که حوزههای علمیه مورد مؤاخذه و مطالبه قرار میگیرند، حکومت و نظام حاکمتی مورد مؤاخذه و مطالبه قرار نمیگیرد که خود را از دین جدا نموده است؟ ادامه …